«Գնդեվազ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Գնդեվազ''', գյուղ [[Հայաստան]]ի [[Վայոց Ձորի մարզ]]ում, մարզկենտրոնից 35 կմ արևելք, [[Արփա]] գետի ձախակողմյան սարավանդի վրա՝ Երևան-Ջերմուկ նոր խճուղու ձախ կողմում, ծովի մակարդակից 1850 մետր բարձրության վրա։ Գնդեվազի շուրջ բարձրացող ոչ բարձր լեռները նրա տեղը դարձնում են մի գեղեցիկ ամֆիթատրոն։ Մարզկենտրոն Եղեգնաձորից հեռու է 30 կմ, մայրաքաղաք Երևանից հեռավորությունը՝ 163 կմ։ Մոտ քաղաքը [[Ջերմուկ (քաղաք)|Ջերմուկն]] է, որից հեռավորությունը 12 կմ է։

Գյուղի մերձակայքում կա հազարամյա մի եկեղեցի, որը կառուցվել է [[Սյունիք]]ի [[Սոֆիա]]Սոփիա իշխանուհու կողմից, օծվել 931 թ. և կոչվում է [[Գնդեվանք]]։

Գնդեվազը պատմական Հայաստանի Սյունիք աշխարհի Վայոց Ձոր գավառի հնագույն բնակավայրերից է։ Մեզ հասած առաջին գրավոր հիշատակությունը Սիսական տան մեծ պամիչ [[Ստեփանոս ՕրբելյանիննՕրբելյան]]ինն է, ուր ասվում է, որ Սյունաց Սոփի իշխանուհին Վայոց Ձորի [[Գնդեվանք]] եկեղեցին կառուցելու հետ ( 936 թ.) հիմնել է նաև համանուն գյուղը և նվիրել վանքին։ Չնայած պատմիչի այս տեղեկությանը՝ տարածքի պատմամշակութային որոշ հուշարձաններ թույլ են տալիս պնդելու, որ բնակավայրը շատ ավելի հին է։ Պատմական հնություններից են Գնդեվազում գտնվող սՍբ. Աստվածածին քարաշեն եկեղեցին (1686թ.) և 11-րդ դարի ջրանցքը։ Գնդեվազի ջրանցքը կառուցվել է 1008 թ, [[Վասակ Ա Սյունի|Սյունիքի Վասակ թագավորի]] ժամանակ։ Վանքի վանահայր Սարգիսը Դիտավոր լեռան վրայից [[Ձկնարածի|Ձկնարած]] գետի ակունքից ջուր է բերել տալիս։ Ջրանցքի երկարությունը 22 կմ է։ Այն ժամանակներում ջրանցքի ջրով ոռոգվել են մոտ 400 հա վանքապատկան հողեր, այժմ՝ մոտ 1000 հա։ Գնդեվազի այժմյան վարչական տարածքում պահպանվել են պատմական մի քանի բնակատեղիների ավերակներ, որոնց ուսումնասիրությունը կարևոր է։

Գյուղի ներկայիս բնակիչների նախնիները 19-րդ դարի առաջին կեսին Պարսկաստանի Խոյ և Սալմաստ գավառներից Վայոց Ձորի [[Խաչիկ (գյուղ)|Խաչիկ]], [[Գնիշիկ]], [[Արենի]] գյուղերում վերաբնակված, ապա մասամբ Գնդեվազ տեղափոխված բնակիչների սերունդներն են։ Մի քանի տոհմերի նախնիներ ներգաղթել են 20-րդ դարի սկզբներին այլ տեղերից։