«Պլատոնյան ակադեմիա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Նոր էջ «'''Պլատոնյան Ակադեմիա''', Պղատոնի մ․ թ․ ա․ մոտ 387-ին հիմնադրած փիլիսոփական դպրոցը։ Գտնվում է...»:
 
No edit summary
Տող 1.
[[Պատկեր:La scuola di Atene.jpg|մինի]]
'''Պլատոնյան Ակադեմիա''', Պղատոնի մ․ թ․ ա․ մոտ [[387]]-ին հիմնադրած [[փիլիսոփա]]կան [[դպրոց]]ը։ Գտնվում էր [[Աթենք]]ի արվարձանում՝ [[առասպել]]ական հերոս Ակադեմոսին նվիրված պարտեզում (այստեղից էլ ակադեմիա անվանումը)։ Հուստինիանոս կայսեր հրամանով 529-ին փակվել է՝ [[հեթանոս]]ական գաղափարախոսության ղեմ [[պայքար]]ի հետևանքով։ Մշտապես եղել է անտիկ գիտության և իդյալիստական [[փիլիսոփա]]կան խոշորագույն կենտրոն, մեծ տեղ էր հատկացվում [[մաթեմատիկա]]յի, աստղաբաշխության և բնագիտության հետազոտմանը, բայց և [[պայքար]] էր մղվում [[մատերիալիզմ]]ի ու [[աթեիզմ]]ի դեմ։ [[Պլատոն]]յան ակադեմիա ունեցել է զարգացման հինգ շրջան՝ Հին (1-ին) ակադեմիա (մ․ թ․ ա․ [[387]]—[[265]]), որը գլխավորում էր Պլատոնը, ապա իր անմիջական աշակերտները, Միջին ([[2]]-րդ) ակաեմիա (մ․ թ․ ա․ մոտ [[265]]-[[180]]), երբ դպրոցն անցնում է սկեպտիցիզմի դիրքերին, Նոր ([[3]]-րդ) ակադեմիա, որի հիմնադիրը Կարնեադես Կիրենացին էր (մ․ թ․ ա․ [[214]]-[[129]]), նրա օրոք ուժեղանում է պայքարը ստոիցիզմի դեմ։ [[Փիլոն]] Լարիսացու ([[4]]-րդ ակադեմիա) և Անտիոքոս Ասկալոնացու ([[5]]-րդ ակադեմիա) ժամանակ (մ․ թ․ ա․ [[110]]—[[68]]) դպրոցը հեռանում է սկեպտիցիզմից և ընկնում էկլեկտիզմի գիրկը, Պլատոնի ուսմունքը միացնելով [[Արիստոտել]]ի, [[Պյութագորաս]]ի և ստոիցիզմի փիլյանր։ Իր գոյության վերջին շրջանում ([[4]]-[[6]] [[դարեր]]) Պլատոնյան ակադեմիյան դառնում է նեոպլատոնականության կենտրոն։ [[Հայ]] փիլիսոփական գրականության մեջ Պլատոնյան ակադեմիայի հնագույն շրջանի, Պլատոնի և նրա հաջորդների վերաբերյալ մանրամասն տեղեկություններ են պահպանվել [[Գավիթ]] Անհաղթի «Սահմանք իմաստասիրության» և «Մեկնության ստորոգութեանցն Արիստոտէլի» երկերում։
[[Պատկեր:AtheneOudheid.JPG|thumb]]
'''Պլատոնյան Ակադեմիա''', [[Պլատ]]ոնի մ․ թ․ ա․ մոտ [[387]] թվականին հիմնադրած [[փիլիսոփա]]կան [[դպրոց]]ը։ Գտնվում էր [[Աթենք]]ի արվարձանում՝ [[առասպել]]ական հերոս Ակադեմոսին նվիրված պարտեզում (այստեղից էլ ակադեմիա անվանումը)։
 
Հուստինիանոս կայսեր հրամանով [[529]] թվականին փակվել է՝ [[հեթանոս]]ական գաղափարախոսության ղեմ [[պայքար]]ի հետևանքով։ Մշտապես եղել է անտիկ գիտության և իդյալիստական [[փիլիսոփա]]կան խոշորագույն կենտրոն, մեծ տեղ էր հատկացվում [[մաթեմատիկա]]յի, աստղաբաշխության և [[Բնագիտություն|բնագիտության]] հետազոտմանը, բայց և [[պայքար]] էր մղվում [[մատերիալիզմ]]ի ու [[աթեիզմ]]ի դեմ։
 
== Զարգացում ==
[[Պլատոն]]յան ակադեմիա ունեցել է զարգացման հինգ շրջան՝
*Հին (1-ին) ակադեմիա (մ․ թ․ ա․ [[387]]-[[265]]), որը գլխավորում էր Պլատոնը, ապա իր անմիջական աշակերտները,
*Միջին ([[2]]-րդ) ակադեմիա (մ․ թ․ ա․ մոտ [[265]]-[[180]]), երբ դպրոցն անցնում է սկեպտիցիզմի դիրքերին,
* Նոր ([[3]]-րդ) ակադեմիա, որի հիմնադիրը Կարնեադես Կիրենացին էր (մ․ թ․ ա․ [[214]]-[[129]]), նրա օրոք ուժեղանում է պայքարը ստոիցիզմի դեմ։
*Փիլոն Լարիսացու (4-րդ ակադեմիա)
* Անտիոքոս Ասկալոնացու (5-րդ ակադեմիա) ժամանակ (մ․ թ․ ա․ [[110]]-[[68]]) դպրոցը հեռանում է սկեպտիցիզմից և ընկնում էկլեկտիզմի գիրկը, Պլատոնի ուսմունքը միացնելով [[Արիստոտել]]ի, [[Պյութագորաս]]ի և ստոիցիզմի փիլյանր։
 
Իր գոյության վերջին շրջանում (4-6 [[դարեր]]) Պլատոնյան ակադեմիյան դառնում է նեոպլատոնականության կենտրոն։ [[Հայ]] փիլիսոփական գրականության մեջ Պլատոնյան ակադեմիայի հնագույն շրջանի, Պլատոնի և նրա հաջորդների վերաբերյալ մանրամասն տեղեկություններ են պահպանվել [[Դավիթ Անհաղթ]]ի «Սահմանք իմաստասիրության» և «Մեկնության ստորոգութեանցն Արիստոտէլի» երկերում։
 
{{ՀՍՀ}}