Վիքիպեդիա

«Զատկի կղզի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
[[Պատկեր:LocationEasterisland.png|աջից|250px|մինի|Զատկի կղզու քարտեզը]]
'''Զատկի կղզին''' ({{lang-nl|Paasch-Eyland}}, {{lang-es|Isla de Pascua}}) կղզի է Խաղաղ օվկիանոսի հարավային մասում, պատկանում է Չիլիին։ Կղզու տեղի անվանումն է «Ռապա Նուի» ({{lang-rap|Rapa Nui}})։ Տարածքը 163,6 կմ²։ Կոորդինատները՝ {{coord|27|07|S|109|21|W|type:isle_region:KI}} Անվանվել է Զատկի, քանի որ հայտնաբերվել է Զատկի տոնի օրը։
 
Այն կազմավորվել է մի շարք [[Հրաբուխ|հրաբխային]] զանգվածային ժայթքումների հետևանքով և միլիոնավոր տարիներ շարունակ կղզին բնակեցված չի եղել. այնտեղ ապրել են միայն ծովային [[թռչուն|թռչուններ]]: Կղզու զառիթափ լանջերը, այնուամենայնիվ, [[փարոս|փարոսն]] են պոլինեզյան [[ծովագնաց|ծովագնացների]]: Հայտնի չէ, թե ինչու են նրանք լքել իրենց հայրենի երկիրը:
 
[[Լավա|Լավայի]] խողովակները և իրար զարնվող ալիքները կազմավորել են հարյուրավոր քարանձավներ և վտանգավոր [[ծով]]ածոցծովածոց: Միայն մի քանի անվտանգ վայրեր կան, որտեղ կարող են խարիսխ իջեցնել: Կղզին հայտնի է իր հսկա [[քար|քարե]] մոնոլիթներով, որոնք կոչվում են «մոաներ»: Նորաբնակները կղզին վերանվանել են «Te Pito O Te Henua», որը կոչվում է Երկիր [[մոլորակ]]ի «պորտը»:
 
{{Համայնապատկեր|Pano Rano Kao Hanga Roa.jpg|2500px|''Զատկի կղզու համայնապատկերը''}}▼
ՌապաԿղզու Նուինմայրաքաղաքն ու նրա միակ քաղաքը [[Անգա Ռոա]]ն է: Այն աշխարհում հայտնի է հատկապես մոաների` հրաբխային մամլված փոշուց կառուցված քարե արձանների շնորհիվ, որոնցում, ըստ տեղաբնակների, կենտրոնացած է Զատկի կղզու առաջին թագավոր Հոտու-Մատուի նախնիների գերբնական ուժը: [[1888]] թվականինՆորաբնակները կղզին կցվելվերանվանել էեն Չիլիին:«Te [[1995]]Pito թվականինO ՌապանուիTe ազգայինHenua», այգինորը (Զատկի կղզի) ընդգրկվելկոչվում է [[ՅՈՒՆԵՍԿՕ-իԵրկիր համաշխարհայինմոլորակի ժառանգության ցանկ]]ում«պորտը»:<ref name="M">{{cite web|last=UNESCO World Heritage Centre.|url=http://whc.unesco.org/en/list/715|title=Rapa Nui National Park.|publisher=|date=|accessdate=2007-04-13|archiveurl=http://www.webcitation.org/612HnbOmV|archivedate=2011-08-18}}</ref>▼
 
Զատկի կղզին [[Տրիստան դա Կունյա]] արշիպելագի հետ միասին հանդիսանում է աշխարհի ամենահեռավոր բնակեցված կղզին: Հեռավորությունը մինչև [[Չիլի]]ի մայրցամաքային ափերը կազմում է 3514 կմ, իսկ մինչ Պիտկերն կղզին` ամենամոտ բնակավայրը, 2075 կմ: Կղզին հոլանդացի ճանապարհորդ [[Յակոբ Ռոգևեն]]ի կողմից հայտնագործվել է [[1722]] թվականի Զատկի կիրակի օրը:
 
Կղզու մայրաքաղաքն ու նրա միակ քաղաքը [[Անգա Ռոա]]ն է: Կղզում բնակվում է ընդամենը 5806 մարդ ([[2012]]):<ref name=autogenerated2>[http://www.plataformaurbana.cl/archive/2012/09/05/isla-de-pascua-duplica-su-poblacion-en-veinte-anos-por-fuerte-migracion-desde-el-continente/ Isla de Pascua duplica su población en veinte años por fuerte migración desde el continente | Plataforma Urbana]</ref>
 
[[1888]] թվականին կղզին կցվել է Չիլիին: [[1995]] թվականին Ռապանուի ազգային այգին (Զատկի կղզի) ընդգրկվել է [[ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկ]]ում:<ref name="M">{{cite web|last=UNESCO World Heritage Centre.|url=http://whc.unesco.org/en/list/715|title=Rapa Nui National Park.|publisher=|date=|accessdate=2007-04-13|archiveurl=http://www.webcitation.org/612HnbOmV|archivedate=2011-08-18}}</ref>
 
▲{{Համայնապատկեր|Pano Rano Kao Hanga Roa.jpg|2500px|''Զատկի կղզու համայնապատկերը''}}
 
▲Ռապա Նուին աշխարհում հայտնի է հատկապես մոաների` հրաբխային մամլված փոշուց կառուցված քարե արձանների շնորհիվ, որոնցում, ըստ տեղաբնակների, կենտրոնացած է Զատկի կղզու առաջին թագավոր Հոտու-Մատուի նախնիների գերբնական ուժը: [[1888]] թվականին կղզին կցվել է Չիլիին: [[1995]] թվականին Ռապանուի ազգային այգին (Զատկի կղզի) ընդգրկվել է [[ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկ]]ում:<ref name="M">{{cite web|last=UNESCO World Heritage Centre.|url=http://whc.unesco.org/en/list/715|title=Rapa Nui National Park.|publisher=|date=|accessdate=2007-04-13|archiveurl=http://www.webcitation.org/612HnbOmV|archivedate=2011-08-18}}</ref>
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
 
{{ՎՊԵ|Easter Island|Զատկի կղզի}}
{{Օվկիանիա}}
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Զատկի_կղզի» էջից