«Ծվծվուկ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1.
| name = Ծվծվուկ
| image file =
| image title =Ծվծվուկ
| image descr =
| superregnum =
| regnum =
| subregnum =
| phylum =
| subphylum =[[Ծաղկավոր բույսեր]]
| classis =[[Երկշաքիլավորներ]]
| ordo = [[Մեխակածաղկավորներ]]
| familia = [[Մեխակազգիներ]]
| genus = '''Ծվծվուկ'''
| species =
| latin =''Alkanna''
| author =[[L.]], [[1753]], Sp. Pl.:416 [[nom. cons.]]
| syn =
* {{bt|Behen|[[Moench]]}}
* {{bt|Charesia|[[E.A.Busch]]}}
* {{bt|Coronaria|[[Guett.]]}}
* {{bt|Gastrocalyx|[[Schischk.]]}}
* {{bt|Gastrolychnis|([[Fenzl]]) [[Rchb.]]}}
* {{bt|Melandrium|[[Röhl.]]}}
* {{bt|Melandryum|[[Rchb.]]}}
* {{bt|Oberna|[[Adans.]], 1763}}
* {{bt|Otites|[[Adans.]], 1763}}
* {{bt|Schischkiniella|[[Steenis]]}}
* {{bt|Viscaria|[[Bernh.]]}}
| typus = {{bt|Silene anglica|[[L.]]}} {{bt-latarm|Silene gallica|aut=[[L.]]|}}
| children =
| range map =
| range legend =
| commons = Category:Silene
| wikispecies = Silene
| grin = 11156
}}
'''Ծվծվուկ''' ({{lang-lat|''Silene''}}), ծտի փլավ, կաթնիկ, [[մեխակազգիներ]]ի (''Caryophyllaceae'') ընտանիքի միամյա կամ բազմամյա [[խոտաբույսեր]]ի ցեղ։
== Կենսաբանական նկարագիր ==
Ցողունը կանգուն է, վերին մասում՝ ճյուղավորվող, բարձրանում է՝ մինչև [[70]] սմ։ Տերևները հակադիր են, ամբողջական, գծաձև կամ նշտարաձև, մազմզուկապատ։ Ծաղկաբույլը՝ ողկուզանման, գլխիկանման, վահանանման և այլն, [[ծաղիկներ]]ը՝ երկսեռ, հազվադեպ՝ միասեռ, միատուն կամ երկտուն, սպիտակ, վարդագույն, դեղնականաչավուն։ Ծաղկում է [[ապրիլ]]-[[օգոստոս]]ին։ Պտուղը եռաբուն տուփիկ է։ Սերմերը տափակ երիկամաձև են։
== Տարածում ==
Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերում։ Աճում է ստորին լեռնայինից մինչև ենթալպյան գոտու քարքարոտ լանջերին, թփուտներում, անտառեզրերին, [[մարգագետին]]ներում և այլն, աղբոտում է ցանքերը։ Որոշ տեսակներ՝ ծվծվուկ [[Թալիշ]]ի (''Տ. talyschensis'') և ծվծվուկ Տատյանայի (''Տ. tatjanae'') և այլն, բնաշխարհիկներ են։
== Նշանակություն ==
Որոշ տեսակներ դեղաբույսեր են. պարունակում են սապոնիններ, [[վիտամիններ]] [[C]], E, կարոտին (A-նախավիտամին են) և այլն։ Պատրաստուկներն օգտագործվում են որպես խորխաբեր միջոց, «[[կարմիր քամի]]» հիվանդության ժամանակ և այլն։ Որոշ տեսակների մատղաշ ընձյուղներն ու տերևներն օգտագործվում են [[սնունդ|սննդ]]ի մեջ, իսկ որոշ տեսակներ մշակվում են որպես գեղազարդիչ [[բույս]]։
== Տեսակներ ==
[[Պատկեր:Red campion close 700.jpg|մինի]]
[[Պատկեր:Hybrid campion 800.jpg|մինի]]
[[Պատկեր:Sea campion.JPG|մինի]]
Հայտնի է մոտ [[450]] <ref name="TPL">[[The Plant List]]: [http://www.theplantlist.org/browse/A/Caryophyllaceae/Silene/ ''Silene'']</ref>.
(այլ տվյալներով՝ [[400]]), [[ՀՀ]]-ում՝ [[33]] տեսակ՝
<div class= style="-moz-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-count:2;">
<div class= style="-moz-column-count:1; column-count:1; -webkit-column-count:1;">
*ծվծվուկ ավազուուային (''Տ. arenosa''),
* ծվծվուկ արարատյան (''Տ. araratica''),
* ծվծվուկ [[Սիսիան]]ի (''Տ. sisianica''),
*ծվծվուկ թավածաղիկ (''Տ. lasiantha''),
* ծվծվուկ լայնատերեվ (''Տ. latifolia'') և այլն։
Որոշ տեսակներ՝<ref>Список видов составлен по данным ''[[Germplasm Resources Information Network|GRIN]]''</ref>
* {{Bt-latarm|Silene acaulis|aut=([[L.]]) [[Jacq.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene alexandri|aut=[[Hillebr.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene antirrhina|aut=L.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene aprica|aut=[[Turcz.]] ex [[Fisch.]] & [[C.A.Mey.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene armeria|aut=L.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene atropurpurea|aut=([[Griseb.]]) [[Greuter]] & [[Burdet]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene banksia|aut=([[Meerb.]]) [[Mabb.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene bernardina|aut=[[S.Watson]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene borysthenica|aut=([[Gruner]]) [[Walters]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene brahuica|aut=[[Boiss.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene campanulata|aut=S.Watson|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene capensis|aut=[[Otth]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene capitata|aut=[[Kom.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene cashmeriana|aut=([[Royle]] ex [[Benth.]]) [[Majumdar]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene catesbaei|aut=[[Walt.|Walter]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene chalcedonica|aut=(L.) [[E.H.L.Krause]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene coeli-rosa|aut=(L.) [[Godr.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene compacta|aut=Fisch.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene conica|aut=L.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene conoidea|aut=L.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene coronaria|aut=(L.) [[Clairv.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene cretica|aut=L.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene cryptopetala|aut=Hillebr.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene csereii|aut=[[Baumg.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene densiflora|aut=[[d'Urv.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene dichotoma|aut=[[Ehrh.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene dioica|aut=(L.) [[Clairv.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene diversifolia|aut=[[Otth]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene douglasii|aut=[[Hook.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene drummondii|aut=Hook.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene falcata|aut=[[Sm.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene firma|aut=[[Siebold]] & [[Zucc.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene flos-cuculi|aut=(L.) [[Greuter]] & [[Burdet]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene flos-jovis|aut=(L.) Greuter & Burdet|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene gallica|aut=L.|txt=}} {{bt-latarm|s=2|Silene anglica|aut=[[L.]]}}
* {{Bt-latarm|Silene gigantea|aut=(L.) L.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene hawaiiensis|aut=[[Sherff]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene inaperta|aut=L.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene indica|aut=[[Roxb.]] ex [[Otth]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene jenisseensis|aut=[[Willd.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene laciniata|aut=[[Cav.]]|txt=|}}
** ենթատեսակ {{Bt-latarm|Silene laciniata subsp. californica|aut=([[Дюран, Эли Маглуар|Durand]]) [[J.K.Morton]])|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene lagenocalyx|aut=[[Fenzl]] ex Boiss.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene lanceolata|aut=[[A.Gray]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene latifolia|aut=[[Poir.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene menziesii|aut=Hook.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene monbeigii|aut=[[W.W.Sm.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene nigrescens|aut=([[Edgew.]] & [[Hook.f.]]) [[Majumdar]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene noctiflora|aut=L.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene nocturna|aut=L.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene orientalis|aut=[[Mill.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene otites|aut=(L.) [[Wibel]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene patagonica|aut=([[Speg.]]) [[Bocquet]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene pendula|aut=L.|txt=|Смолёвка повислая}}
* {{Bt-latarm|Silene perlmanii|aut=[[W.L.Wagner]] et al.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene pygmaea|aut=[[Adams]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene rectiramea|aut=[[B.L.Rob.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene regia|aut=[[Симс, Джон|Sims]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene repens|aut=[[Patrin]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene roemeri|aut=[[Friv.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene rupestris|aut=L.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene scouleri|aut=Hook.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene secundiflora|aut=Otth|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene sedoides|aut=Poir.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene seelyi|aut=[[C.V.Morton]] & [[J.W.Thomps.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene sibirica|aut=(L.) Pers.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene songarica|aut=(Schrenk ex Fisch. & C.A.Mey.) Bocquet|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene spaldingii|aut=S.Watson|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene spinescens|aut=Sm.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene stellata|aut=[[W.T.Aiton]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene stenophylla|aut=[[Ledeb.]]|}}
* {{Bt-latarm|Silene subciliata|aut=B.L.Rob.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene suecica|aut=([[Lodd.]] et al.) [[Greuter]] & [[Burdet]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene tachtensis|aut=[[Franch.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene uniflora|aut=[[Roth]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene uralensis|aut=([[Rupr.]]) Bocquet|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene virginica|aut=L.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene viscaria|aut=(L.) [[Jess.]]|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene viscidula|aut=Franch.|txt=|}}
* {{Bt-latarm|Silene vulgaris|aut=([[Moench]]) [[Garcke]]|txt=|}}
</div>
</div>
Ըստ''[[Germplasm Resources Information Network]]'' (''GRIN'') տվյալների, տեսակները մտնում են {{bt-latarm|s=0|Melandrium|aut=[[Röhl.]]|Дрёма}} դասի մեջ, իսկ այժմ մտնում են {{bt-latarm|s=0|Silene|aut=[[L.]]|}} դասի մեջ<ref>[http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/splist.pl?15337 Список видов рода Дрёма, включённых в род Смолёвка, на сайте GRIN]{{ref-en}}</ref>.
Նաև դասը ընդգրկում է {{Bt-latarm|Silene bhutanica|aut=([[W.W.Sm.]]) [[Majumdar]] |txt=|}} դասը<ref>[http://bayscience.org/Plants/s/silene_bhutanica/Default.asp Silene bhutanica]</ref>.
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
== Գրականություն ==
* Смолёвка — статья из Большой советской энциклопедии Проверено 7 октября 2009 г.
* Грэхэм Николлс. Альпийские растения Северной Америки.
* Никифоров Ю. В. Алтайские травы-целители. — Горно-Алтайск: Юч-Сумер – Белуха, 1992.
== Արտաքին հղումներ ==
* [http://dic.academic.ru/dic.nsf/dic_biology/5320/СМОЛЁВКА Смолёвка] в Биологическом энциклопедическом словаре
* [http://flower.onego.ru/anpine/silena_a.html ''Смолёвка''] в Энциклопедии декоративных садовых растений
{{ՀԲ}}
[[Կատեգորիա:Մեխակազգիներ]]
| |||