«Պեստիցիդ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1.
[[File:Cropduster spraying pesticides.jpg|thumb|right|Պեստիցիդների սփռումը դաշտի վրա]]
'''Պեստիցիդ''' ({{lang-lat|pestis}} — «վարակ» և {{lang-lat|caedo}} — «սպանում եմ» բառերից) — նյութ, որն օգտագործվում է
Բույսերի պաշտպանության քիմիական միջոցները ներկայումս հանդիսանում են գյուղատնտեսական բույսերի մշակման անբաժանելի մասը ամբողջ աշխարհում: Դրանք լայնորեն կիրառվում են նաև պատրաստի արտադրանքի պահպանման, տեղափոխման, շինությունների վարակազերծման ու միջատազերծման համար: Բույսերի պաշտպանության քիմիական և միկրոկենսաբանական ամբողջ բազմազանությունը միավորվում է մեկ անվան տակ` պեստիցիդներ
[[Կատեգորիա:Պեստիցիդներ]]▼
▲Բույսերի պաշտպանության քիմիական միջոցները ներկայումս հանդիսանում են գյուղատնտեսական բույսերի մշակման անբաժանելի մասը ամբողջ աշխարհում: Դրանք լայնորեն կիրառվում են նաև պատրաստի արտադրանքի պահպանման, տեղափոխման, շինությունների վարակազերծման ու միջատազերծման համար: Բույսերի պաշտպանության քիմիական և միկրոկենսաբանական ամբողջ բազմազանությունը միավորվում է մեկ անվան տակ` պեստիցիդներ (pest-հիվանդություն, cidos-սպանել):
▲1959թ-ին, երբ բնակչության մեկ անձին բաժին էր ընկնում գյուղատնտեսությունում օգտագործվող 5կգ քիմիական միջոց, գենետիկական շեղումներով ծնված երեխաների թիվը կազմում էր 0,74%: 1983թ-ին գյուղատնտեսությունում օգտագործվող քիմիական պրեպարատների զանգվածը աճեց մինչև 25կգ` բնակչության մեկ անձի հաշվով, իսկ գենետիկական շեղումներով ծնվածները կազմում էին 16,5%: Կենսաբանների կողմից վաղուց հաստատված է, որ 30%-ով գենետիկորեն փոխված պոպուլյացիան մատնված է այլասերման: Միջավայրի այլ գործոնների հետ մեկտեղ քիմիական միջոցները որոշակի ներդրում ունեն այս պրոցեսներում:
Արգելված և ժամկետանց պեստիցիդների ընդհանուր քանակությունը կազմում է 13,4 հազար տոննա: Ոչ բոլոր վայրերում են ապահովվում պահպանման բավարար պայմաններ, ինչը պոտենցիալ վտանգ է ներկայացնում [[շրջակա
== Պեստիցիդների տեսակներ ==
''Ըստ քիմիական բաղադրության''՝ պեստիցիդները բաժանվում են 3 խմբի՝
* անօրգանական միացություններ ([[ֆտոր]], [[ծծումբ]], [[բարիում]], [[պղինձ]] և այլն պարունակող նյութեր),
* բուսական, սնկային և մանրէային ծագում ունեցող միացություններ ([[պիրեթրիններ]] ([[քրիզանթեմաթթու]]ն և նրա որոշ ածանցյալները), [[անաբագին]], [[նիկոտին]], սնկային և մանրէային պատրաստուկներ, [[հակաբիոտիկներ]]),
* օրգանական միացություններ (քլորօրգանական ([[ԴԴՏ]], [[հեքսաքլորան]], [[ալդրին]], [[կելևան]] և այլն)՝ կուտակվում են կենդանի օրգանիզմներում և թունավոր են, ֆոսֆորօրգանական ([[կարբոֆոս]], [[մետաֆոս]], [[քլորոֆոս]], [[թիոֆոս]] և այլն)՝ քայքայվում Են համեմատաբար կարճ ժամանակահատվածում, կարբամիդային և երկթիոկարբամիդային թթուների ածանցյալներ ([[կարբաթիոն]], [[ցինեբ]] և այլն)՝ թույլ կամ միջին թունավորությամբ, քայքայվում են տարբեր ժամանակահատվածներում, կենդանի օրգանիզմների վրա ազդում են որպես էմբրիոտոքսիկ և մուտածին նյութեր, պիրեթրոիդային պատրաստուկներ ([[ամբուլ]], [[ցիմբուլ]], [[սամիցիդին]]), բարձր, միջին և ցածր թունավորությամբ նյութեր):
Պեստիցիդները ստորաբաժանվում են հետևյալ խմբերի, [[միջատասպաններ]] (ինսեկտիցիդներ), [[տզասպաններ]] (ակարիցիդներ), [[կենդանասպաններ]] (զոոցիդներ, հատկապես [[ողնաշարավոր կենդանիներ]]ի), [[որդասպաններ]] (նեմատոցիդներ), [[սնկասպաններ]] (ֆունգիցիդներ), [[մանրէասպաններ]] (բակտերիցիդներ), [[մոլախոտեր]] ոչնչացնողներ (հերբիցիդներ) և այլն:
Ըստ օրգանիզմի մեջ ներթափանցման և ազդեցության բնույթի՝ պեստիցիդները լինում են աղիքային, շփումային, ֆումիգանտ ([[գոլորշի|գոլորշու]] կամ գազային ձևով՝ [[շնչառական ուղիներ]]ում), համակողմանի: Պեստիցիդները լինում են փոշիների, դուստերի, լուծույթների, [[էմուլսիա]]ների, [[խտանյութ]]երի, պինդ նյութերի և այլ ձևերով: Կիրառվում են մեծ մասամբ սրսկումների, փոշոտման, գազացման (ֆումիգացման), թունավոր գրավչանյութերի, ախտահանման եղանակներով: Պեստիցիդների գործածման ժամանակ անհրաժեշտ է պահպանել անվտանգության կանոնները, կանխատեսել վերջնական արդյունքները ոչ միայն որոշակի [[վնասատուներ]]ի, այլև [[կենսահամակեցություն]]ների համար:
{{ՀԲ}}
▲[[Կատեգորիա:Պեստիցիդներ]]
| |||