«Սասունի ապստամբություն (1904)»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Սասունի ապստամբություն 1904 թվական''', [[Սասուն]]ի հայերի զինված ընդվզումը թուրքական բռնատիրության դեմ։ Հայերին բնաջնջելու նպատակով [[Օսմանական Թուրքիա|թուրքական]] կառավարությունը 1904-ին Սասունի դեմ խոշոր արշավանք է ձեռնարկել։ 1904-ի գարնանը [[քուրդ|քրդական]] ուժերն արշավել են [[Խիանք]] և [[Խուլփ]], սակայն ջախջախվել են։

Դրանից հետո թուրքական (10 հազարանոց) և քրդական (5 հազարանոց) զորքը [[Քեոսե Բինբաշի|Քեոսե Բինբաշու]] գլխավորությամբ հյուսիսից, [[Կեփ]], [[Սեմալ]], [[Խզըլաղաճ]] գյուղերի վրայով ներխուժել է Սասուն, մտել [[Ալիանք]] և [[Շենիկ]]։ Այդ գծի պաշտպանությունը գլխավորել է [[Հրայր Դժոխք|Հրայրը]] (Ա. Ղազարյան)։ [[Տափըկ]] գյուղում հաստատվել է [[Անդրանիկ Օզանյան|Անդրանիկի]] ջոկատը՝ խանգարելով [[Գելիեգուզան]] շարժվող թշնամու առաջխաղացումը։ [[Իշխանաձոր]]ի և [[Տալվորիկ]]ի պաշտպանական ուժերը գլխավորել է [[Գևորգ Չաուշ]]ը, իսկ [[Չայի գլուխ]] կոչվող շրջանը պաշտպանել են [[Հաճի]]ն (Հ. Կոտոյան), [[Սեբաստացի Մուրադ]]ը և [[Սպաղանաց Մակար]]ը։

Ապրիլի 11-ին Շենիկի մոտ հակահարված ստանալով՝ թուրքական հրամանատարությունը հայերին առաջարկել է դադարեցնել դիմադրությունը։ Ի պատասխան՝ սասունցիները պահանջել են իրագործել 1895-ի «[[Մայիսյան բարենորոգումներ]]ը»։ 1904-ի ապրիլի 14-ին և 15-ին [[Մերկեր]] գյուղի շրջակայքում տեղի ունեցած համառ կռվում հայերը թշնամուն ստիպել են նահանջել, սակայն վերջինս [[հրանոթ]]ային կրակ է բացել։ Սասունի պաշտպանները և 20 հազար անզեն բնակիչներ կուտակվել են Գելիեգուզանում, որտեղ թուրքերը ապրիլի 17-ին դարձյալ պարտվել են։ Երկու  օր անց 12 հրանոթների գնդակոծության ուղեկցությամբ թուրքական զորքերն անցել են նոր գրոհի։ Մի քանի  օր հերոսաբար դիմադրող հայերը զինամթերքը սպառվելու պատճառով թողել են Գելիեգուզանը և քաշվել [[Ալուճակ]]ի բարձունքները։ Անզեն ժողովուրդն իջել է [[Մշո դաշտ]], իսկ մարտիկները մինչև մայիսի 14-ը շարունակել են դիմադրությունը։ Թուրքական ջարդարարները կոտորել են մոտ 8 հազար հայ, ավերել ու կողոպտել շուրջ 2 հազար տուն։