|
|phylum = [[Քորդավորներ]]
|classis = [[Կաթնասուններ]]
|ordo = [[Կետանմաններ]]
|latin = Cetacea
|author = Brisson, 1762
|eol = 7649
}}
'''Կետանմաններ''', '''կետեր''' ({{lang-lat|Cetacea}}), ջրային [[կաթնասուններ]]ի կարգ:կարգ։ Հսկա չափերի (1, 2-33 մ) կենդանիներ են:են։
Մարմինը մերկ է, իլիկանման և աննկատելիորեն անցնում է պոչի, որը վերջանում է հորիզոնական երկթիակ լողակով:լողակով։ Առջևի վերջավորությունները վեր են ածվել լողակների, ետինները անհետացել են:Մազածածկըեն։Մազածածկը, քրտինքային, ճարպային գեղձերը և արտաքին ականջը ետ են զարգացել:զարգացել։ Մաշկային ճարպաշերտը շատ հաստ է, որը փոքրացնում է մարմնի տեսակարար քաշը և պաշտպանում ջերմային կորուստներից:կորուստներից։ Քթանցքերը ծածկված են փականներով:փականներով։ Թոքերը խիստ առաձգական են:են։
[[Կմախք]]ը սպունգանման է, ողնաշարը [[սրբոսկր]] չունի:չունի։ Կողերը 17 զույգ են, սակայն [[կրծոսկր]]ի հետ միացած են 1-1 զույգը:զույգը։ Լավ զարգացած են լսողությունը, համի, շոշափելիքի և մաշկային զգացողությունը:զգացողությունը։ Շոշափելիքի օրգան են ծառայում գլխի վրայի [[վիբրիսները]]:։ Աչքերը մանր են, [[արցունքագեղձեր]] չունեն:չունեն։
Կետերի կարգն ունի 2 ենթակարգ. [[անատամ կետեր]] կամ [[բեղավորներ կետեր]] (ունեն 3 ընտանիք), իսկ [[ատամնավոր կետեր]]ն ունեն 4 ընտանիք:ընտանիք։ Հայտնի է 38 սեռ, 83 տեսակ՝ տարածված համաշխարհային օվկիանոսում՝ [[Արկտիկա]]յից մինչև [[Անտարկտիկա]]:։ ԽՍՀՄ-ում՝ 25 սեռ, 32 տեսակ:տեսակ։ Մեծ մասը ձմռանը գնում են դեպի տաք ջրեր (բազմանալու), ամռանը՝ սառը ջրեր (գիրանալու, ճարպ կուտակելու):։ Ատամնավոր կետերը սնվում են ձկներով, գլխոտանի [[փափկամորթներ]]ով, անատամները՝ պլանկտոնային [[խեցգետնանմաններ]]ով:ով։ Ատամների քանակը 2-ից մինչե 240 է:է։ Ծնում են 1 խոշոր ձագ:ձագ։ Սեռահասուն են 2-6 տարում, կյանքի տևողությունը 30-50 տարի է:է։ Ապրում են ընտանիքով կամ հոտերով:հոտերով։ Կետերի նախնիները (հավանաբար [[կրեոդոնտները]]) ջրային կյանքի են անցել համարյա 60 մլն տարի առաջ:առաջ։ Հայտնի են 127 սեռի բրածո կետեր:կետեր։ ԽՍՀՄ-ում բրածո կետերը գտնվել են ստորին [[օլիգոցեն]]ի շերտերում (Կովկասում) և վերին [[միոցեն]]ի շերտերում ([[Մոլդովա]]յում, [[Ղրիմ]]ում, [[Կովկաս]]ում):։ Կետորսության օբյեկտ են, որը կարգավորում է Միջազգային կետորսության հանձնաժողովը:հանձնաժողովը։ Որոշ տեսակների միսը օգտագործվում է որպես սնունդ, ստանում են մեծ քանակությամբ կետաճարպ: կետաճարպ։
{{ՀՍՀ}}
[[Կատեգորիա:Կաթնասուններ]]
|
