«Արմավենազգիներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Արմավենիներ''' ([[լատիներեն]]՝ Palmae կամ Palmaceae), [[միաշաքիլ բույսեր]]ի [[ընտանիք (կենսաբանություն)|ընտանիք]] է:է։

Հայտնի է մոտ 2000 տեսակ՝ տարածված [[արևադարձային]] և, մասամբ, [[մերձարևադարձային]] երկրներում՝ Ասիայի ու Հարավային Ամերիկայի անտառներում, սավաննաներում և անապատների օազիսներում:օազիսներում։ Վայրի վիճակում հայտնի է միայն հովհարատերև (եվրոպական կամ գաճաճ) արմավենին (Իսպանիայում և Ֆրանսիայում):։ ՀՀ-ում որպես գեղազարդիչ բույսեր աճեցվում են արմավենու 2 տեսակ՝ [[Փյունիկյան արմավենի|փյունիկյան]]ը և [[Հովհարատերև արմավենի|հովհարատերև]]ը:ը։

Արմավենիների մեծ մասը ծառանման է, բունը սյունանման է՝ մինչև 60 մ բարձրությամբ, 80 սմ տրամագծով, հիմնականում՝ չճյուղավորված:չճյուղավորված։ Որոշ արմավենիներ ցողուն գրեթե չունեն. թփուտային են կամ փաթաթվող լիաններ:լիաններ։ Մեծ մասի բունը ծածկված է թելիկներով, որոնք գոյանում են մեռած, թափված տերևների և կոթունների անոթաթելային խրձերից:խրձերից։ Տերևները լինում են կտրտված [[փետրաձև]] (փյունիկյան, կոկոսյան արմավենիներ), [[երկփետրաձև]] (կարիոտա) և հովհարաձև (տրախիկարպուս, խամերոքս, լիվիստոնա և այլն):։ Փետրաձև տերևների երկարությունը մինչև 22 մ է, հովհարաձև տերևների թիթեղների տրամագիծը՝ մինչև 4մ, իսկ կոթունների երկարությունը՝ մինչև 5 մ:մ։ Տերևների երկարակեցությունը 1–7 տարի է:է։ Պտուղները հաղարջի մեծությունից մինչև 25 կգ են:են։

Արմավենիների գրեթե յուրաքանչյուր տեսակ որևէ օգուտ է տալիս մարդուն:մարդուն։ Փյունիկյան արմավենին տալիս է քաղցր պտուղներ՝ [[արմավ]]ներ (խուրմա):։ Արաբական երկրների և Հյուսիսային Աֆրիկայի օազիսներում դա մարդու հիմնական սնունդն է:է։ Մանր արմավներով ու դրանց կորիզներով կերակրում են ընտանի կենդանիներին:կենդանիներին։ [[Օվկիանիա]]յի մոտ 10 հզ. կղզիների բնակիչներին կերակրում է հնդկընկույզի (կոկոսյան) արմավենին:արմավենին։ Նրա չհասունացած [[ընկույզ]]ների միջուկը պարունակում է կաթ, որը քաղցրահամ և ծարավը հագեցնող հյութ է:է։ Հասուն ընկույզների պատյանից պատրաստում են պարաններ, խսիրներ, ավելներ:ավելներ։ Ընկույզի պատյանն անվանում են կոյրա, իսկ չորացրած միջուկը՝ կոպրա, որից ստանում են կոկոսի յուղ:յուղ։ Ծովամերձ արևադարձային երկրներում կոյրան և կոպրան արտահանման հիմնական ապրանքներն են:են։ Կոկոսյան արմավենուց ստացվում է նաև դիմացկուն ու թեթև փայտանյութ:փայտանյութ։ <br />

Արմավենիների շատ տեսակների ծաղկաբույլի ցողունի կտրվածքից հոսում է քաղցր հյութ, որից պատրաստում են շաքար, մաթ կամ գինի:գինի։ Յուղ ստանում են նաև աֆրիկյան յուղատու արմավենու մանր, ձիթապտղանման պտուղներից:պտուղներից։ Սագոյան արմավենիների բնի միջուկում պարունակվող օսլայաշատ զանգվածը մանրացնելով ստանում են ալյուր ([[Ինդոնեզիա]]յում և [[Մելանեզիա]]յում):։ Որոշ արմավենիներից պատրաստում են բուսական մոմ:մոմ։