«Լուցիուս Աննեուս Սենեկա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ clean up, replaced: 2թ. → 2 թ., 4թ. → 4 թ., 7թ. → 7 թ., 9թ. → 9 թ. oգտվելով ԱՎԲ
clean up, replaced: : → ։ (23) oգտվելով ԱՎԲ
Տող 1.
[[Պատկեր:Seneca-berlinantikensammlung-1.jpg|thumb]]
'''Լուցիուս Աննեուս Սենեկա''' (Սենեկա կրտսեր, լատիներեն` Lucius Annaeus Seneca minor, մ.թ.ա 4- մ.թ. 65) ստոիկյան դպրոցին պատկոնող հին հռոմեացի փիլիսոփա, պոետ և պետական գործիչ:գործիչ։ Եղել է հռոմեական կայսր [[Ներոն]]ի դաստիարակը, թողել է բազմաթիվ երկեր:երկեր։ Հայացքները մոտ են քրիստոնեությանը, կրել է նաև Էպիկուրի ազդեցությունը:ազդեցությունը։
 
Նշանավոր հռետոր և պատմիչ Լուցիուս Աննեուս [[Սենեկա ավագ]]ի որդին է, պատկանել է հեծյալների դասին:դասին։
 
== Կենսագրությունը ==
Ծնվել է [[Իսպանիա]]յի [[Կորդուբա]] քաղաքում, վաղ հասակում հոր կողմից տարվել է Հռոմ, ուսանել պյութագորյան դպրոցի փիլիսոփա Սոտիոնի, այնուհետև` ստոիկյաններ Ատտալոսի, Սեկքստիոսի և Պապինիոսի մոտ:մոտ։ 33 թ. դառնում է [[քվեստոր]], 41 թ. Կլավդիոս կայսեր գահակալության առաջին տարում պալատական խարդավանքին մասնակցելու պատճառով աքսորվում է [[Կորսիկա]] կղզի, որտեղ անցկացնում է 8 տարի:տարի։ 49 թ. Կլավդիուսի նոր կինը` Ագրիպինա Կրտսերը, կարողանում է հասնել Սենեկայի ներմանը:ներմանը։ Վերադառնալով աքսորից` Սենեկան նշանակվում է Ագրիպինայի որդի` ապագա Ներոն կայսեր դաստիարակը:դաստիարակը։ 54 թ. Կլավդիուսի թունավորումից հետո իշխանության է գալիս Ներոնը, իսկ նրա դաստիարակներ` Սենեկան ու Ափրանիոս Բուռոսը դառնում են նոր կայսրի խորհրդականները:խորհրդականները։ Սենեկան մեծ աղդեցություն է ստանում պետական կառավարման գործերում:գործերում։ 57 թ. դառնում է [[կոնսուլ]]. այդ ժամանակ նրա կարողությունը հասնում է 300 միլիոն [[սեստերցիում]]ի:ի։
59 թ. Ներոնը պարտադրում է Սենեկային և Բուռոսին անուղղակի կերպով մասնակցել իր մոր` Ագրիպինայի սպանությանը:սպանությանը։ Սենեկան գրում է Ներոնի համար սենատի առջև այդ հանցագործության արդարացման ճառի տեքստը:տեքստը։ Դրանից հետո նրա հարաբերությունները կայսրի հետ լարվում են:են։ 62 թ. Բուռոսի մահից հետո Սենեկան պաշտոնից հեռանալու խնդրագիր է ներկայացնում` թողնելով իր կարողության մեծ մասը Ներոնին:Ներոնին։ 65 թ. բացահայտվում է Ներոնի դեմ Պիզոնի դավադրությունը:դավադրությունը։ Թեև Սենեկան ուղղակիոորեն չէր մասնակցում դրան, Ներոնն օգտագործում է առիթը փիլիսոփայի հետ հաշվեարդար տեսնելու համար:համար։ Նա դատապարտվում է մահվան` ինքնասպանություն գործելու ձևի ընտրության իրավունքով:իրավունքով։ Կյանքին վերջ է տալիս լոգարանում երակները կտրելու միջոցով:միջոցով։
 
== Ստեղծագործությունները ==
Սենեկան ունեցել է բեղուն գրիչ, թողել է գրական բազմաբովանդակ ու հարուստ ժառանգություն, գրել է գիտական, փիլիսոփայական, գեղարվեստական աշխատություններ, որոնցից մի մասը մեզ չի հասել: հասել։
 
Սենեկայի մեզ հասած գործերն են`
Տող 16.
# Բնագիտական` «Քարերի ծագման մասին», «Ձկների ծագման մասին».
# Փիլիսոփայական-բարոյախոսական երկխոսություններ` «Մխիթարություն Մարկիային», «Մխիթարություն իմ մայր Հելիային», «Մխիթարություն Պոլիբիուսին», «Կյանքի կարճատևության մասին», «Հոգու անդորրության մասին», «Իմաստունի անսասանության մասին», «Իմ եղբայր Գալլիուսին` Երջանիկ կյանքի մասին», «Ներոն կայսրին` գթասրտության մասին», «Սերենուսի պարապ ժամանակի մասին», «Նախախնամության մասին», «Պաուլինուսին` կյանքի կարճատևության մասին».
# Ողբերգություններ` «Մեդեա»,«Թիեստես»,«Փեդրա»,«Էդիպուս»,«Տրոյուհիներ»,«Ագամեմնոն»,«Մոլեգին Հերքուլեսը»,«Հերքուլես Էտայցի»:։ Սենեկայի անունով մեզ է հասել նաև «Օկտավիա» ողբերգությունը, որը սակայն նրա գրչին չի պատկանում, այլ գրվել է նրա մահից որոշ ժամանակ հետո
# Երգիծական` «Դդմացում» (Apocolocyntosis divi Claudii)
# Գիտական` «Առ Լուկիլիուս` բնագիտական խնդիրներ»
# Այլ` «Էբուտիուս Լիբերալուսին` բարերարության մասին» (7 գիրք), «Բարոյական նամակներ Լուցիլիուսին» (20 գիրք):։
 
== Աղբյուր ==
* Ա. Առաքելյան, Հռոմեական գրականության պատմություն, Երևան, 1975:1975։
 
[[Կատեգորիա:Հռոմեացի փիլիսոփաներ]]