«Դիֆերենցիալ հավասարումներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ Bot: Migrating 68 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q11214 (translate me)
No edit summary
Տող 3.
''Դիֆերենցիալ հավասարման կարգ'' է կոչվում տվյալ [[հավասարում|հավասարման]] մեջ մասնակցող [[ածանցյալ|ածանցյալների]] ամենաբարձր կարգը:
 
<math>\ y(x) </math> [[ֆունկցիա|ֆունկցիան]] կոչվում է <math>\ n </math>-րդ կարգի ''դիֆերենցիալ հավասարման լուծում'' <math>\ (a,b) </math> միջակայքում, երե այն ունի մինչև <math>\ n </math>-րդ կարգի [[ածանցյալ|ածանցյալներ]]` <math>y'(x), y''(x), ..., y^{(n)}(x)</math> և բավարարում է տվյալ դիֆերենցիալ հավասարմանը: ԴիֆֆերենցիալԴիֆերենցիալ հավասարման լուծման պրոցեսը անվանում են [[ինտեգրալ|ինտեգրում]]:
 
Եթե որոնելի [[ֆունկցիա|ֆունկցիաները]] մեկ [[փոփոխական|փոփոխականի]] են, ապա [[հավասարում|հավասարումը]] կոչվում է [[սովորական դիֆերենցիալ հավասարում]], հակառակ դեպքում` [[մասնակի ածանցյալներով դիֆերենցիալ հավասարում]]:
Տող 11.
== Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ ==
{{main|Սովորական դիֆերենցիալ հավասարում}}
'''Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումները''', [[հավասարում|հավասարումներ]] են, որտեղ անհայտները մեկ [[փոփոխական|փոփոխականի]] [[ֆունկցիա|ֆունկցիաներ]] են, ընդ որում հավասարման մեջ մասնակցում են ոչ միայն անհայտ ֆունկցիաները այլև այդ ֆունկցիաների [[ածանցյալ|ածանցյալները]].:
 
Սովորական դիֆերենցիալ հավասարման տեսքը ընդհանուր դեպքում հետևյալն է`
Տող 19.
Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումների առաջին հետազոտությունները կատարվել են [[17-րդ դար|17-րդ դարի]] վերջում [[Իսահակ Նյուտոն|Ի. Նյուտոնի]] և [[Գոթֆրիդ Վիլհելմ Լեյբնից|Գ. Լեյբնիցի]] կողմից:
 
Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումները լայն կիրառական նշանակություն ունեն [[մեխանիկա|մեխանիկայում]], [[աստղագիտություն|աստղագիտությունում]], [[ֆիզիկա|ֆիզիկայում]], [[քիմիա|քիմիայի]] և [[կենսաբանություն|կենսաբանության]] շատ խնդիրներում: Սա բացատրվում է նրանով, որ շատ հաճախ բնական երևույթները ենթարկվում են օրենքների, որոնք գրվում են սովորական դիֆերենցիալ հավասարումների տեսքով: Օրինակ, [[Իսահակ Նյուտոն|Նյուտոնյան]] [[մեխանիկա|մեխանիկայի]] օրենքները թույլ են տալիս նյութական կետերի համակարգի շարժման նկարագրման [[մեխանիկա|մեխանիկական]] խնդիրը բերել սովորական դիֆերենցիալ հավասարման լուծումները գտնելու [[մաթեմատիկա|մաթեմատիկական]] խնդրին:
 
== Մասնակի ածանցյալներով դիֆերենցիալ հավասարումներ ==
{{main|Մասնակի ածանցյալներով դիֆերենցիալ հավասարում}}
'''Մասնակի ածանցյալներով դիֆերենցիալ հավասարումները''', [[հավասարում|հավասարումներ]] են, որտեղ անհայտները մի քանի [[փոփոխական|փոփոխականի]] [[ֆունկցիա|ֆունկցիաներ]] են, հավասարման մեջ մասնակցում են անհայտ ֆունկցիաները և այդ ֆունկցիաների մասնակի [[ածանցյալ|ածանցյալները]].:
 
Մասնակի ածանցյալներով դիֆերենցիալ հավասարման տեսքը ընդհանուր դեպքում հետևյալն է`