«Գառնու հեթանոսական տաճար»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
→Ճարտարապետություն: некачественная, черно-белая фотография. убрал. Պիտակ՝ հետշրջված |
Պիտակներ՝ Հետշրջում հետշրջված |
||
Տող 5.
| Բնագիր անվանում =
| Պատկեր = Garni-msu-wlm-3121.jpg
| Պատկերի նկարագրում = Գառնու հեթանոսական տաճարը 2018 թվականին
| Պատկերի լայնություն = 300px
|Կարգավիճակ = [[Բնության հատուկ պահպանվող տարածքներ|Բնության հատուկ պահպանվող տարածք]]
Տող 32.
|Մասունքներ =
|Վանահայր =
|Վիճակ = Վերականգնվել է [[1966]]-[[1976]] թվականներին
|Կայք =
|Commons = Garni Temple
Տող 96.
Ալեքսանդր Սահինյանն այն կարծիքին է, որ Գառնու տաճարը հունահռոմեական, ընդհանուր հելլենիստական ու տեղում գոյություն ունեցող ճարտարապետական-կառուցողական արվեստի յուրահատուկ մի սինթեզ է, որ այն հայկական-հելլենիստական մշակույթի հուշարձան է<ref>{{cite book | title=Հայկական ճարտարապետության հարցերը Նիկողայոս Մառի աշխատություններում | publisher=Պատմաբանասիրական հանդես | author=Ս. Խ. Մնացականյան | year=1985 | location=Երևան | pages=30:}}</ref>։
[[Պատկեր:Garni temple -11.JPG|մինի|Տաճարի սյուներ|250x250փքս]]
Գառնու ամրոցն [[Արարատյան դաշտ]]ի հյուսիսարևելյան մատույցների պաշտպանական համակարգի հենակետն էր։ Անտիկ շրջանում հրվանդանի եռանկյան գագաթը կազմող բնական անանցանելի ժայռի շարունակության վրա ստեղծվել է ժամանակի համար անառիկ ամրաշինական հզոր կառուցվածք։ Ամրոցի եռանկյունաձև տարածքը, հարավից, հարավ- արևմուտքից, մասամբ արևելքից երիզված լինելով մինչև 300 մ բարձրություն ունեցող ժայռերով, հյուսիսից, հյուսիս-արևմուտքից և արևելքից շրջապատված է 14 աշտարակների հաջորդականությամբ ստեղծված պարսպապատով, որի ամբողջ պարագիծը (աշտարակների հետ) 314, 28 մ է։
[[Պատկեր:2014 Prowincja Kotajk, Garni, Świątynia Garni (10).jpg|260px|մինի|Տաճարի խոյակներ]]
Տող 108 ⟶ 109՝
Բանաստեղծ Սիմոն Ապարանցին, 1593 թվականին այցելելով Գառնի, ի դեմս այնտեղ դեռ կանգուն մնացած տաճարի, վերապրում է հայ ժողովրդի անցած ուղին, կորցրած պետականությունը, մշակույթը և գրում հուշարձանին նվիրված իր «Ողբանք ի վերայ թախտին Տրդատայ թագաւորին» նշանավոր պոեմը<ref>{{cite book | title=Այրարատ բնաշխարհի Հայաստանյայց | author=Ղևոնդ Ալիշան | year=1890 | location=Վենետիկ, Սբ․ Ղազար կղզի | pages=367:}}</ref>։ Գառնու անտիկ նախաքրիստոնեական տաճարը Ալեքսանդր Սահինյանը համարել է «ճարտարապետական արվեստի կատարյալ մի ստեղծագործություն»<ref>{{cite book | title=Գառնու անտիկ կառույցների ճարտարապետությունը | author=Ալեքսանդր Սահինյան | year=1983 | location=Երևան | pages=12:}}</ref>, [[Թորոս Թորամանյան]]ը՝ «հայ գեղարվեստի թագուհի»<ref>{{cite book | title=Նյութեր հայկական ճարտարապետության պատմության | author=Թորոս Թորամանյան | year=1942 | location=Երևան | pages=174:}}</ref>, իսկ Հակոբ Մանանդյանը նշում է, որ «Հայկական մեծ անցյալի այս փառահեղ մնացորդը հայ ժողովուրդը պետք է պահպանի ամենամեծ խնամքով»<ref>{{cite book | title=Նյութեր հայկական ճարտարապետության պատմության | author=Թորոս Թորամանյան | year=1942 | location=Երևան | pages=38:}}</ref>։
== Սրճարանի կառուցում ==
[[2013]] թվականի դեկտեմբերին [[ՀՀ]] [[ՀՀ մշակույթի նախարարություն|Մշակույթի նախարարության]] «Պատմամշակութային արգելոց-թանգարանների և պատմական միջավայրի պահպանության ծառայություն» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն [[Վլադիմիր Պողոսյան]]ը հայտարարեց, որ իրենք են Գառնու ամրոցում՝ Գառնու տաճարի հարևանությամբ սրճարան կառուցելու թույլատվություն են տվել, և շինարարությունը կավարտվի 2014 թվականի գարնանը<ref>{{Cite web |url=http://civilnet.am/2013/12/06/cafe-in-garni-temple/ |title=Գառնու տաճարի տարածքում սրճարան կբացվի. մշակույթի նախարարություն |accessdate=2014 թ․ մարտի 11 |archive-date=2014 թ․ մարտի 17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140317090313/http://civilnet.am/2013/12/06/cafe-in-garni-temple/ |dead-url=yes }}</ref><ref>[https://www.a1plus.am/80006.html Գառնու տաճարի մոտ սրճարան է կառուցվելու]</ref>։
Հայտարարությունից հետո հասարակության տարբեր շրջանակներ՝ գիտնականներ, ճարտարապետներ, հուշարձանագետներ, ակտիվ քաղաքացիներ դատապարտեցին [[ՀՀ կառավարություն|ՀՀ Կառավարության]] այդ որոշումը<ref>[https://www.aravot.am/2014/03/07/438407/ Մշակույթի նախարարությունը հետ կկանգնի՞ Գառնու տաճարի մերձակայքում սրճարան կառուցելու՝ իր մտադրությունից:]</ref><ref>[https://www.aravot.am/2014/03/07/438254/ Ֆերդինանտ Առաքելյանը՝ Գալուստ Սահակյանը մասին. «Կուսակցականը չի կարող լինել մտավորական»:]</ref><ref>[http://www.tert.am/am/news/2014/02/28/cafe-garni/ Մշակույթի նախարարությունը մշակութասպան նախարարություն է. արորդիները Գառնու տաճարի մոտ սրճարան կառուցելու մասին]{{Չաշխատող արտաքին հղում|bot=InternetArchiveBot }}</ref>։ Հասարակության ընդվզումը օրըստօրե քննադատական խոսքից վերածվեց ֆիզիկական առճակատման։ Մասնավորապես, մի քանի տասնյակ քաղաքացիներ Գառնու ամրոցից դուրս բերեցին սրճարանի համար նախատեսված շինանյութը և շինարարական տեխնիկան, տեղափոխեցին [[Երևան]] և թողեցին ՀՀ Մշակույթի նախարարության շենքի դիմաց «Հասմիկինը՝ Հասմի<s>կին</s>» մակագրությամբ<ref>[http://asekose.am/hy_AM/news/11/153571-sinararakan-axbe-ouxeorvec-msakouyti-naxararoutyoun.html Շինարարական աղբը «ուղևորվեց» մշակույթի նախարարություն]</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=gYadjOOiDOI Տեսանյութ]</ref>։
Հասարակական աճող բողոքը կանխելու նպատակով, այնուամենայնիվ, ՀՀ Մշակույթի նախարարությունը նահանջեց և 2014 թվականի [[մարտի 8]]–ին հայտարարեց, որ հրաժարվում է սրճարան կառուցելու որոշումից<ref>{{Cite web |url=http://civilnet.am/garni-cafe-construction-canceled/ |title=Գառնու տաճարի հարևանությամբ սրճարան չի կառուցվի |accessdate=2014 թ․ մարտի 11 |archive-date=2014 թ․ մարտի 13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140313111930/http://civilnet.am/garni-cafe-construction-canceled |dead-url=yes }}</ref>։
[[Պատկեր:Garni, Memorial dedicated to the restoration of the temple.jpg|799x799px|մինի|Հուշակոթող նվիրված Գառնու տաճարի վերականգնմանը և ճարտարապետ [[Ալեքսանդր Սահինյան]]ին [[1978]] թ.՝ տաճարի հյուսիսարևելյան կողմում։
Հեղինակ՝ ճարտարապետ Ռոբերտ Այդինյան|centre]]
== Տես նաև ==
| |||