Սարգիս Ազատյան
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Ազատյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Սարգիս Փանոսի Ազատյան (Փանոսի որդի Սարգիս) (փետրվարի 15, 1884, Ալպուստան գավառակ, Օսմանյան կայսրություն - դեկտեմբերի 14/31, 1916, Նազարեթ), հայ բժիշկ։
 | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | փետրվարի 15, 1884 |
| Ծննդավայր | Ալպուստան գավառակ, Օսմանյան կայսրություն |
| Մահացել է | դեկտեմբերի 14/31, 1916 |
| Մահվան վայր | Նազարեթ |
| Մահվան պատճառ | Ժանտախտ |
| Կրթություն | Կոստանդնուպոլսի Օսմանյան բժշկական վարժարան Կոստանդնուպոլսի Հայդար փաշա թաղամասի բժշկական համալսարան |
| Մասնագիտություն | բժիշկ |
| Աշխատավայր | Դամասկոսի զինվորական հիվանդանոց |
| Ռազմական ծառայություն | Օսմանյան բանակ |
| Ամուսին | Հրանուշ |
Կենսագրություն խմբագրել
Սարգիս Ազատյանը ծնվել է 1884 թ. փետրվարի 15-ին, Հալեպի նահանգի Մարաշի գավառի Ալպուստան գավառակում։ Նախնական կրթությունն ստացել է սբ. Ստեփանոս թաղային վարժարանում։ Ուսումը շարունակել է Մարաշի Ազգային Կեդրոնական վարժարանում։ 1907 թվականին ավարտել է ամերիկացի միսիոներների Տարսոնի (Տարսուս) Սեյնթ Պոլ քոլեջը (St. Paul’s Institute)։ 1907-1910 թվականներին ուսուցչություն է արել Մարաշում։
1909 թվականի օգոստոսի 31-ին ամուսնացել է մանկավարժ, հնչակյան գործիչ Սարգիս Սամվելյանի դստեր՝ սբ. Ստեփանոս թաղային վարժարանի ուսուցչուհի Հրանուշի հետ։ 1910-1912 թվականներին ընտանիքով բնակվել է Դամասկոսում և ուսանել տեղի Օսմանյան բժշկական վարժարանում։ 1912-1916 թվականներին ուսումը շարունակել է Կոստանդնուպոլսի Հայդար փաշա թաղամասի բժշկական համալսարանում։
Առաջին համաշխարհային պատերազմի սկզբից, ուսմանը զուգահեռ, օգնական բժիշկ է աշխատել Յըլդըզի և Կոստանդնուպոլիսի հիվանդանոցներում։ 1915 թվականի աշնանը զորակոչվել է օսմանյան բանակ և հարյուրապետի աստիճանով ծառայել Դամասկոսի զինվորական հիվանդանոցում։ Այնուհետև ուղարկվել է Պաղեստինի Նազարեթ քաղաքը՝ որպես թնդանոթաձիգների վաշտի 27-րդ ծանր հրետանավորների գնդի բժշկապետ։
Հիվանդ զինվորներին բուժելու ընթացքում վարակվել է ժանտախտով և 9 օր հետո՝ 1916 թվականի դեկտեմբերի 14/31-ին մահացել Նազարեթում/Երուսաղեմի առաջին կարգի հիվանդանոցում՝ 32 տարեկանում։ Թաղվել է Նազարեթի սբ. Ավետման լատինական եկեղեցուն կից գերեզմանոցում՝ զինվորական մեծ պատիվներով ու նվագախմբի հնչեցրած երաժշտությամբ։
Աղբյուրներ խմբագրել
- Հարություն Մինասյան, Օսմանյան կայսրությունում և Թուրքիայի Հանրապետությունում բռնաճնշումների և ցեղասպանության ենթարկված հայ բժիշկներ, Երևան, «Լուսաբաց», 2014 — 520 էջ։
Գրականություն խմբագրել
- «Հայ բժշկութեան տուած զոհերը», ցուցակագրուած վաւերական փաստերով, Կ. Պոլիս, 1919
- Գալուստեան Գրիգոր Հ. «Մարաշ», Նիւ Եորք, 1934
- Պոտուրեան Մկրտիչ «Հայ հանրագիտակ, Պուքրէշ, 1940
- Գալուստեան Գրիգոր Հ. «Մարաշ կամ Գերմանիկ եւ հերոս Զէյթուն», Նիւ Եորք, 1988
- Յարման Արսեն «Հայերը օսմանյան առողջապահության ծառայության մեջ և պատմություն սուրբ Փրկիչ հայոց հիվանդանոցի» (թուրքերեն), Ստամբուլ, 1988
- Սամուէլեան Վահէ «Հայ անցեալը` լուսանկարներով», Ե., 2007