Չուայի շղթա, Չուայի սխեմա, պարզորոշ էլեկտրական շղթա, որը ներկայացնում է քաոսային տատանումներ։

Առաջարկվել է Կալիֆորնիայի համալսարանի պրոֆեսոր Լեոն Չուայի կողմից 1983 թվականին։

Շղթան կազմված է 2 կոնդեսատորից, ինդուկտիվության մեկ կոճից, գծային ռեզիստորից և բացասական դիմադրությամբ ոչ գծային ռեզիստորից (սովորաբար անվանում են Չուայի դիոդ

Մաթեմատիկական մոդել

խմբագրել

Շղթայի հավասարումը ունի հետևյալ տեսքը՝

 ,

որտեղ  -ն կիսագծային ֆունկցիա է, որը որոշվում է հետևյալ կերպ՝

 
 
Նկար 3` Չուայի դիոդի վոլտամպերային բնութագիծ:

գրաֆիկորեն պատկերված է նկար 2-ում։

Կատարենք հետևյալ փոխարինումը՝

 

 :

Հավասարումների հիմնական համակարգի համար կստացվի՝

 ,

որտեղ

 :

Չուայի օսցիլյատոր

խմբագրել

«Չուայի օսցիլյատոր» տերմինը օգտագործվում է ինդուկտիվության L կոճի ակտիվ դիմադրության հաշվառմամբ Չուայի շղթայի ուսումնասիրության համար։

Այս սխեման ունի բազմազան ռեժիմներ և կարող է գործնականորեն իրականացվել (նկար 7)։

R0-ն վերցնելով որպես L ինդուկտիվությամբ կոճի սեփական դիմադրություն, կարելի է գրել՝

 
Նկար 3՝ Չուայի օսցիլյատորի գործնական սխեմա:

 

Գործնականորեն իրականացնելու պարզությունը և մաթեմատիկական համեմատաբար հեշտ մոդելի առկայությունը Չուայի շղթան դարձնում են քաոսի ուսումնասիրման համար հարմար մոդել։

Տես նաև

խմբագրել

Գրականություն

խմբագրել

Արտաքին հղումներ

խմբագրել