Չորս ազատություն
Չորս ազատություն (անգլ.՝ Four freedoms), տերմին, որն օգտագործվում է Եվրոպական տնտեսական ինտեգրման շրջանակներում։ Այս տերմինի ծագումը սկիզբ է առնում 1957 թվականի Հռոմեական պայմանագրից՝ Եվրոպական տնտեսական համայնքի հիմնադրման մասին։ Միասնական տնտեսական տարածքի հայեցակարգը, որը ծագել է ավելի ուշ փուլում, զարգացնելով Հռոմեական պայմանագրի դրույթները, ենթադրում է շարժում դեպի ապրանքների, ծառայությունների, աշխատուժի և կապիտալի ազատ տեղաշարժի համար պայմաններ ստեղծելու ուղղությամբ։
Զարգացում ընդհանուր շուկայի մասնակից երկրների միջև (հետագայում վերանվանվեց միասնական շուկա[1]), ինչպես նաև մաքսային միության ստեղծումը Եվրոպական տնտեսական համայնքի ստեղծման հիմնական նպատակներից մեկն էր։ Ընդ որում, եթե Մաքսային միությունը ենթադրում է անդամ պետությունների միջև առևտրային հարաբերություններում ցանկացած տուրքերի արգելում և երրորդ երկրների նկատմամբ ընդհանուր մաքսային սակագնի ձևավորում, ապա ընդհանուր շուկան այդ սկզբունքները տարածում է նաև Միության երկրների տնտեսությունների մրցակցության և փոխգործակցության այլ խոչընդոտների վրա՝ երաշխավորելով այսպես կոչված չորս ազատությունները։
- ապրանքների տեղաշարժի ազատություն,
- անձանց տեղաշարժի ազատությունը,
- ծառայությունների շարժման ազատություն,
- կապիտալի ազատ տեղաշարժը[2]։
Իսլանդիան, Լիխտենշտայնը, Նորվեգիան և Շվեյցարիան մտնում են ընդհանուր շուկա, բայց ոչ մաքսային միություն[3]։
Կապիտալի տեղաշարժի ազատությունը ենթադրում է ոչ միայն սահմաններով առանց խոչընդոտների վճարումների և փոխանցումների հնարավորություն, այլև անշարժ գույքի, ընկերությունների բաժնետոմսերի գնում և երկրների միջև ներդրումներ[4]։ Մինչև տնտեսական և արժութային միության ձևավորման մասին որոշում կայացնելը, կապիտալի ազատության վերաբերյալ դրույթների զարգացումը դանդաղ էր ընթանում։ Մաաստրիխտի պայմանագրի ընդունմամբ Եվրոպական դատարանը սկսեց արագացված կարգով որոշումներ կայացնել նախկինում անտեսված ազատության վերաբերյալ։ Կապիտալի տեղաշարժի ազատությունը գործում է նաև ԵՄ անդամ երկրների և երրորդ երկրների միջև հարաբերությունների վրա[4]։
Անձանց տեղաշարժի ազատությունը նշանակում է, որ Եվրամիության քաղաքացին կարող է առանց խոչընդոտների տեղաշարժվել միության երկրների միջև բնակության (այդ թվում՝ թոշակի անցնելու[4]), աշխատանքի և ուսման նպատակով[5]։ Այս հնարավորությունների ապահովումը ներառում է տեղափոխման ձևականությունների պարզեցում[5] և մասնագիտական որակավորումների փոխադարձ ճանաչում[4]։
Ծառայությունների տեղաշարժի ազատությունը և հաստատության ազատությունը թույլ են տալիս ինքնուրույն տնտեսական գործունեությամբ զբաղվող անձանց ազատ տեղաշարժվել միության երկրների միջև և զբաղվել այդ գործունեությամբ մշտական կամ ժամանակավոր հիմունքներով։ Չնայած այն հանգամանքին, որ ծառայությունները ներկայացնում են ՀՆԱ-ի և աշխատատեղերի 70%-ը անդամ պետությունների մեծ մասում, այդ ազատության վերաբերյալ օրենսդրությունն այնքան զարգացած չէ, որքան այլ հաստատվող ազատությունների ոլորտում։ Այս բացը վերջերս լրացվել է ներքին շուկայում ծառայությունների մասին հրահանգի ընդունմամբ՝ նպատակ ունենալով վերացնել երկրների միջև ծառայությունների մատուցման սահմանափակումները[6]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Арабей, Елизавета. (2010 թ․ սեպտեմբերի 24). «Внутренний рынок: гармонизация» (ռուսերեն). «Право Европейского Союза». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
- ↑ Кашкин С. Ю., Калиниченко П. А. «Общий рынок». Кафедра права Европейского союза МГЮА. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
- ↑ «The European Economic Area (EEA)». European External Action Service (անգլերեն). Europa portal. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «Евросоюз: противоречивая сущность и перспективы развития Европейского союза» (ռուսերեն). «Научно-исследовательский центр Мизеса». 2006 թ․ ապրիլի 7. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 20-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
- ↑ 5,0 5,1 «Трудовое и социальное право Европейского Союза: документы и материалы» (PDF) (ռուսերեն). М.: Права человека. 2005. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
- ↑ «Директива 2006/123/ЕС Европейского парламента и совета от 12 декабря 2006 г. об услугах на внутреннем рынке». Нормативные акты о свободе передвижения товаров, лиц и услуг (ռուսերեն). Кафедра права Европейского союза МГЮА. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 10-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.