Ներքնաձիգ, երկրաչափության մեջ ուղղանկյուն եռանկյան ամենամեծ, ուղիղ անկյան դիմացի կողմը։ Ուղղանկյուն եռանկյան ներքնաձգի երկարությունը կարելի է հաշվել Պյութագորասի թեորեմի օգնությամբ։ Ըստ որի՝ ուղղանկյուն եռանկյան ներքնաձգի քառակուսին հավասար է էջերի քառակուսիների գումարին[1]։

Նկար 1

Ներքնաձգի հաշվարկում խմբագրել

Ինչպես ասվեց, ներքնաձիգը կարելի է հաշվել Պյութագորասի թեորեմի օգնությամբ հետևյալ բանաձևով

 , որտեղ c-ն ներգնաձիգի երկարությունն է, իսկ a և b թվերը կողմերի երկարությունները։ Այս հավասարումը կարելի է ստանալ նաև կոսինուսների թեորեմից

 

Եռանկյունաչափական ֆունկցիաներ խմբագրել

 
Նկար 2

Բոլոր տարրական երկրաչափության դասագրքերում մինչ օրս սուր անկյան եռանկյունաչափական ֆունկցիան հաշվվում է որպես ուղղանկյուն եռանկյան կողմերի հարաբերությունը[2]։

Դիցուք  -ն ուղղանկյուն եռանկյուն է   անկյունով (տես Նկ. 3)։ Այդ դեպքում՝

  •   անկյան սինուսը կոչվում է   հարաբերությունը (դիմացի էջի հարաբերությունը ներքնաձիգին)։
  •   անկյան կոսինուսը կոչվում է   հարաբերությունը (կից էջի հարաբերությունը ներքնաձիգին)։
  •   անկյան տանգենս կոչվում է   հարաբերությունը (դիմացի էջի հարաբերությունը կից էջին)։
  •   անկյան կոտանգենս կոչվում է   հարաբերությունը (կից էջի հարաբերությունը դիմացի էջին)։
  •   անկյան սեկանս կոչվում է   հարաբերությունը (ներքնաձիգի հարաբերությունը կից էջին)։
  • անկյան կոսեկանս կոչվում է

    հարաբերությունը (ներքնաձիգի հարաբերությունը դիմացի էջին)։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Weisstein Eric W.։ «Hypotenuse»։ mathworld.wolfram.com (անգլերեն)։ Վերցված է 2020-06-09 
  2. Protter, Murray H.; Morrey, Charles B., Jr. (1970), College Calculus with Analytic Geometry (2nd տպ.), Reading: Addison-Wesley, pp. APP-2, APP-3