Յուղասնկեր
| Յուղասունկ | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||||
| Suillus Gray, 1821
| ||||||||||||
|
|
Յուղասնկեր (լատին․՝ Suillus), բազիդիավոր սնկերի դասի բոլետայինների ընտանիքի ցեղ։
Կենսաբանական նկարագիր խմբագրել
Գլխարկը (տրամագիծը՝ 3-12 սմ) մսալի է, սկզբում՝ կիսագնդաձև, ապա՝ ուռուցիկ, դեղնավուն կամ շեկ-շագանակագույև, հետագայում՝ գորշադեղին, մերկ, կպչուն, չորանալուց հետո՝ փայլուն։ Մաշկը հեշտությամբ առանձնանում է գլխարկից։ Պտղամիսը դեղին է, հաճելի համով և հոտով։ Խողովակները դեղին են կամ գորշադեղնավուն։ Ոտիկը (երկարությունը՝ 4-8 սմ, հաստությունը՝ 1-2 սմ) գլանաձև է, գլխարկի գույնի կամ ավելի բաց, հատիկավոր, առանց օղակի։
Կիրառում խմբագրել
Այս ցեղի տեսակները ուտելի համեղ սնկեր են։ Օգտագործում են թարմ, աղ և թթու դրած։
Տեսակներ խմբագրել
Հայտնի է մոտ 41, Հայաստանում՝ 8 տեսակ յուղասունկ, սովորական կամ դեղին (անգլերեն Suillus luteus), իծասունկ (անգլերեն Suillus bovinus) և այլն։ Հանդիպում են Հայաստանի բոլոր մարզերի անտառաշատ վայրերում, հիմնականում՝ սոճուտներում՝ մայիսից մինչև նոյեմբեր (1000-2000 մ բարձրություններում)։ Բոլոր ներկայացուցիչները միկոռիզագոյացնող սնկեր են, համակեցության մեջ են մտնում սոճու հետ։
- Suillus acerbus A. H. Sm. & Thiers 1964
- Suillus acidus (Peck) Singer 1945
- Suillus albidipes (Peck) Singer 1945
- Suillus americanus (Peck) Snell 1944
- Suillus bellinii (Inzenga) Watling 1967
- Suillus bovinus (Pers.) Roussel 1898
- Suillus brevipes (Peck) Kuntze 1898
- Suillus brunnescens A.H. Sm. & Thiers 1964
- Suillus caerulescens A. H. Sm. & Thiers 1964
- Suillus cavipes (Opat.) A. H. Sm. & Thiers 1964
- Suillus collinitus (Fr.) Kuntze 1898
- Suillus cothurnatus Singer 1945
- Suillus flavidus (Fr.) J. Presl 1846
- Suillus fuscotomentosus A.H. Sm. & Thiers 1964
- Suillus glandulosipes A. H. Sm. & Thiers 1964
- Suillus granulatus (L.) Roussel 1796
- Suillus grevillei (Klotzsch) Singer 1945
- Suillus hirtellus (Peck) Snell 1944
- Suillus imitatus A.H. Sm. & Thiers 1964
- Suillus lactifluus (With.) A.H. Sm. & Thiers 1968
- Suillus lakei (Murrill) A. H. Sm. & Thiers 1964
- Suillus laricinus (Berk.) Kuntze 1898
- Suillus lutescens A.H. Sm. & Thiers 1964
- Suillus luteus (L.) Roussel 1796
- Suillus neoalbidipes M. E. Palm & E. L. Stewart 1984
- Suillus ochraceoroseus (Snell) Singer 1973
- Suillus pallidiceps A.H. Sm. & Thiers 1964
- Suillus pictus (Peck) A. H. Sm. & Thiers 1964
- Suillus pinorigidus Snell & E. A. Dick 1956
- Suillus placidus (Bonord.) Singer 1945
- Suillus plorans (Rolland) Kuntze 1898
- Suillus ponderosus A.H. Sm. & Thiers 1964
- Suillus proximus A.H. Sm. & Thiers 1964
- Suillus pseudobrevipes A.H. Sm. & Thiers 1964
- Suillus punctatipes (Snell & E.A. Dick) Singer 1945
- Suillus punctipes (Peck) Singer 1945
- Suillus pungens Thiers & A. H. Sm. 1964
- Suillus salmonicolor (Frost) Halling 1983
- Suillus sibiricus (Singer) Singer 1945
- Suillus subacerbus McNabb 1968
- Suillus subalutaceus (A.H. Sm. & Thiers) A.H. Sm. & Thiers 1971
- Suillus subaureus (Peck) Snell 1944
- Suillus subluteus (Peck) Snell 1944
- Suillus subolivaceus A.H. Sm. & Thiers 1964
- Suillus tomentosus (Kauffman) Singer 1960
- Suillus tridentinus (Bres.) Singer 1945
- Suillus umbonatus E.A. Dick & Snell 1961
- Suillus variegatus (Sw.) Kuntze 1898
- Suillus viscidus (L.) Fr. 1796
Գրականություն խմբագրել
- Дермек А. Грибы. — Братислава։ изд-во «Словарт», 1989.
- Гарибова Л. В., Сидорова И. И. Грибы. — М.։ ABF 1997. — ISBN 5-87484-046-X
- Bessette AE, Roody WC & Bessette AR. (2000). North American boletes: A color guide to the fleshy pored mushrooms. China։ Syracuse UP. 399 pp.
- Bruns TD, Palmer JD (1989). «Evolution of mushroom mitochondrial DNA: Suillus and related genera». Journal of Molecular Evolution. 28 (4): 349–362. doi:10.1007/BF02103431. PMID 2499689.
- Smith AH, Smith HV & Weber NS. (1981). How to know the non-gilled mushrooms. Dubuque, Iowa։ Wm. C. Brown. 324 pp.
- National Audubon Society Field Guide to North American Mushrooms, Knopf, 1981.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|