Միջազգային մաթեմատիկական միություն
Միջազգային մաթեմատիկական միություն (անգլ.՝ International Mathematical Union, IMU), համաշխարհային ոչ- առևտրային և ոչ-կառավարական կազմակերպություն, որը ստեղծվել է մաթեմատիկայի բնագավառում բոլոր երկրների գիտնականների համագործակցության նպատակով։ Հիմնադրվել է 1919 թվականին[2], ընդգրկված է Գիտության միջազգային խորհրդի կազմի մեջ (անգլ.՝ International Council for Science, ICSU): 2014 թվականին հաջորդ ժամկետով (2015-2018) միության նախագահ է ընտրվել Կիոտոյի համալսարանի պրոֆեսոր Սիգեֆումի Մորին[3]։
| Միջազգային մաթեմատիկական միություն | |
|---|---|
| Տեսակ | միջազգային ոչ կառավարական կազմակերպություն, ոչ առևտրային կազմակերպություն և mathematical society? |
| Երկիր |  Գերմանիա |
| Հապավում | IMU և UMI |
| Հիմնադրված | սեպտեմբերի 10, 1951[1] |
| Գլխադասային գրասենյակ | Weierstrass Institute, Բեռլին, Գերմանիա |
| Գլխավոր քարտուղար | Carlos Kenig? |
| Կայք | mathunion.org(անգլ.) |
2015 թվականի դրությամբ Միության անդամ են հանդիսանում 83 երկրների մաթեմատիկական կազմակերպություններ[4]։ ԽՍՀՄ-ը IMU-կազմի մեջ է մտել 1957 թվականին, 1992 թվականից նրա տեղը հատկացվել է Ռուսաստանին։
Պատմություն
խմբագրելՄիջազգային մաթեմատիկական միությունը հիմնադրվել է 1920 թվականին, բայց 1932 թվականի սեպտեմբերին կազմալուծվել է, այնուհետև վերականգնվել է 1950 թվականին Նյու Յորքում (դե-ֆակտո) հիմնադիր կոնվենցիայով, կամ 1951 թվականի սեպտեմբերի 10-ին, երբ տասը երկրներ անդամներ դարձան (դե-յուրե)։ Վերջին էտապը դարձավ 1952 թվականի մարտին Հռոմի Գլխավոր Ասամբլեան, որը սկիզբ դրեց նոր Միջազգային մաթեմատիկական միության և առաջին Գործադիր կոմիտեի գործունեությանը, ընտրվեցին նախագահ և տարբեր հանձնաժողովներ։
Գործունեություն
խմբագրելՅուրաքանչյուր 4 տարին մեկ Միության հովանու ներքո հավաքվում է Մաթեմատիկների Միջազգային կոնգրեսը։ Միությունը մասնակցում է նաև Աբելևյան մրցանակի թեկնածուների ընտրությանը[5]։ Եվրոպական ֆիզիկական ընկերության հետ համատեղ մասնակցում է OAI (անգլ.՝ Open Archive Initiative) միջազգային նախագծին և բազմաթիվ այլ միջազգային կազմակերպությունների աշխատանքներին։ Միության կազմում ակտիվ գործունեություն է իրականացնում Մաթեմատիկական կրթության միջազգային հանձնաժողովը։
Միջազգային մաթեմատիկական միության նախագահներ
խմբագրել1952-1954 թվականներ։ 
Մարշալ Սթոուն (փոխնախագահներ` 
Էմիլ Բորել, Էրիկ Կամկե)
1955-1958 թվականներ։ Հայնց Հոպֆ (փոխնախագահներ` Արնո Դանժուա, .svg){kind=small}
ՈՒիլյամ Վոլնաս Դուգլաս Հոդջ)
1959-1962 թվականներ։ 
Ռոլֆ Նևանլիննա (փոխնախագահներ` 
Պավել Սերգեևիչ Ալեքսանդրով, Մարթսոն Մորս)
1963-1966 թվականներ։ 
Ժորժ դե Ռամ (փոխնախագահներ` Անրի Կարտան, 
Կազիմիր Կուրատովսկի)
1967-1970 թվականներ։ Անրի Կարտան (փոխնախագահներ` Միխայիլ Ալեքսեևիչ Լավրենտև, Դին Մոնտոմերի)
1971-1974 թվականներ։ 
Կոմարավոլու Չանդրասոկխարան (փոխնախագահներ` Աբրահամ Ադրիան Ալբերտ, Լև Սեմյոնովիչ Պոնտրյագին)
1975-1978 թվականներ։ Դին Մոնտոմերի (փոխնախագահներ` Ջ. ՈՒ. Ս.Կասելս, 
Միրոն Նիկոլեսկու, Խորխե Վրանսյո)
1979-1982 թվականներ։ 
Լեննարտ Կարլեսոն (փոխնախագահներ` 
Մասաեսի Նագատա, Յուրի Վասիլևիչ Պրոխորով)
1983-1986 թվականներ։ Յուրգեն Կուրգ Մոզեր (փոխնախագահներ` Լյուդվիդ Դմիտրիևիչ Ֆադեև, Ժան-Պիեր Սեր)
1987-1990 թվականներ։ Լյուդվիդ Դմիտրիևիչ Ֆադեև (փոխնախագահներ` 
Ուոլտեր Ֆեյ, Լարս Հերմանդեր)
1991-1994 թվականներ։ Ժակ-Լուի Լիոնս (փոխնախագահներ` Ջոն Հ. Քոութս, Դեյվիդ Մամֆորդ)
1995-1998 թվականներ։ Դեյվիդ Մամֆորդ (փոխնախագահներ` 
Վլադիմիր Իգորևիչ Արնոլդ, Ալբրեխտ Դոլդ)
1999-2002 թվականներ։ 
Ժակոբ Պալիս (փոխնախագահներ` Սայմոն Դոնալդսոն, Սիգեֆումի Մորի)
2003-2006 թվականներ։ Ջոն Բոլ (փոխնախագահներ` Ժան-Միշել Բիսմուտ, Մասակի Լաշիվարա)
2007-2010 թվականներ։ 
Լասլո Լովաս (փոխնախագահներ` 
Ժի-Մինգ Մա, 
Կլաուդիո Պրոցեսի)
2011-2014 թվականներ։ 
Ինգրիդ Դոբեշի (փոխնախագահներ` Քրիստիան Ռուսո, Մարսելո Վիանա)
2015-2018 թվականներ։ Սիգեֆումի Մորի (փոխնախագահներ` 
Ալիսիա Դիկենշտեյն, 
Վոն Ջոնս)
Գրականություն
խմբագրել- Lehto, Olli. Mathematics Without Borders. A History of the International Mathematical Union. — New York - Berlin - Heidelberg: Springer, 1998. — xvi + 399 p. — ISBN 0-387-98358-9
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ https://www.mathunion.org/organization/imu-history
- ↑ 1936 թվականից մինչև 1951 թվականը կազմակերպությունը չի գործել
- ↑ Kyoto University professor elected head of International Mathematical Union | The Japan Times
- ↑ «Միության անդամների ցանկը». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
- ↑ Математика - это такая болезнь…