Մերլիոն
Մերլիոն (անգլ.՝ Merlion, չինարեն՝ 魚尾獅, մալայերեն՝ Singa-Laut), Սինգապուրի պաշտոնական թալիսմանը, որը պատկերվում է առյուծի գլխով և ձկան մարմնով առասպելական արարածի տեսքով։ Ունենալով խորհրդանշական բնույթ Սինագապուրի և առհասարական Սինգապուրի բնակիչների համար՝ այն լայնորեն օգտագործվում է թե՛ քաղաքը և թե՛ նրա ժողովրդին ներկայացնող խորհրդանիշ ինչպես մարզային թիմերում, այնպես էլ գովազդում, բրենդինգում, տուրիզմում և ազգային անձնավորման համար[1]։ Մերլիոնը առաջին անգամ օգտագործվել է Սինգապուրում որպես զբոսաշրջության խորհրդի պատկերանշան։
Սինգապուրի Մերլիոն
խմբագրելՆրա անունը կազմված է «mer»-ը, որը նշանակում է ծով, և "lion", որը նշանակում է «առյուծ»։ Ձկան մարմինը ներկայացնում է Սինգապուրի ծագումը որպես ձկնորսական գյուղ, երբ այն կոչվում էր Թեմասեկ, որը ջավայերեն նշանակում է «ծովային քաղաք»։ Առյուծի գլուխը ներկայացնում է Սինգապուրի բնօրինակը՝ Սինգապուրա, որը նշանակում է «առյուծ քաղաք» կամ «kota singa»: Սիմվոլը նախագծվել է հուշանվերների կոմիտեի անդամ Ալեք Ֆրազեր-Բրունների կողմից, Վան Կլեֆի Ակվարիումի վարիչի կողմից, Սինգապուրի զբոսաշրջության խորհրդի (STB- Սինգապուրի զբոսաշրջության խորհուրդ) պատկերանշանի համար, որն օգտագործվում է 1964 թ.-ի մարտի 26-ից 1997 թվականներին և հանդիսանում է նրա ապրանքային նշանը։ 1966 թ. Հուլիսի 20-ին։ Չնայած STB- ն 1997-ին փոխեց իրենց պատկերանշանը, STB-ը շարունակում է պաշտպանել Մերլիոն խորհրդանշանը[2] : Հաստատումը պետք է ստացվի STB- ից, նախքան այն օգտագործելը։ Մերլիոնը հաճախակի է հայտնվում STB-ի կողմից հաստատված հուշանվերների վրա։ Դանիայի Փոքրիկ ջրահարս և Բելգիայի Մանեկեն Պիս քաղաքների հետ միասին, Սինգապուրի Մերլիոնը դասվում է Ճապոնիայում որպես «Աշխարհի երեք հիմնական հիասթափությունները»[3][4][5][6]։ Այն նկարահանվեց «Տիեզերքից էլ հեռու» անիմե սերիալի 6-րդ դրվագում, երբ կերպարներից երկուսը տխուր կերպով ասում են, որ Մերլիոնն այնքան հիասթափեցնող չէր, որքան կարծում էին։
Իրական տեղանք
խմբագրել
Վարչապետ Լի Կուան Յուն 1972 թվականի սեպտեմբերի 15-ին պաշտոնապես կատարեց Մերլիոնի արձանի տեղադրման արարողությունը[7] : Մերլիոնի սկզբնական արձանը կանգնած էր Սինգապուր գետի ափին, Անդերսոն կամուրջի և նախկին Մերսիոն պուրակի ծայրին։ Այն հայեցակարգավորվել է Սինգապուրի համալսարանի փոխնախագահ (այժմ հայտնի է որպես Սինգապուրի ազգային համալսարան), այնուհետև Քվան Սայ Խեոնգ կողմից։ Պատրաստված է 1971-ի նոյեմբերից մինչև 1972-ի օգոստոս ամիսը Սինգապուրի հին քանդակագործ Լիմ Նանգ Սենգի կողմից[8] , այն ունի 8,6 մետր բարձրություն և կշռում է 70 տոննա[7][9] Ծրագրի արժեքը կազմում էր մոտ 165,000 դոլար[7]։
Բնօրինակ արձանի տեղափոխում
խմբագրել
1997 թվականին «Էսպլանադ» կամրջային համալիրը փակում էր Մերլիոնի տեսարանը Մարինա ծովի ջրամբարից[7]։ Մինչ այդ, Մերիլիոնի բուն գտնվելու վայրը այլևս Սինգապուր գետի մուտքը չէր[7]։ Այսպիսով, 2002-ին, արձանը տեղափոխվեց ներկայիս Մերլիոնի պուրակ, որը գտնվում է Մարինա Բեյի դիմաց, և որտեղ այն կանգնած է նորակառույց հրվանդանի վրա ՝ «Ֆուլլերտոն» հյուրանոցի դիմաց։ Մեկ այլ լուծում կար՝ Մերլիոնը իր սկզբնական տեղում պատվանդանի վրա բարձրանելը, բայց այն համարվեց ոչ պիտանի, քանի որ տեսարանը միևնույնն է արգելափակված կլիներ կամրջով։ Տեղափոխման համար հնարավոր այլ վայրերն էին ներառված են ՝ Նիքոլ մայրուղու ընդարձակ կամուրջը, Էսպլանադե այգին, Էսպլանադե թատրոն ծովախորշի վրաon, ցուցահանդես ՝ Մարինա Սենթրումում (մոտակայքում, որտեղ այժմ գտնվում է Սինգապուրի թռուցիկը), Բեյֆրոնթի գովազդատու տեղամասում (Մարինա Բեյ Սենդի հարևանությամբ՝ հանգստավայր) և Քիմ Սենգ այգի։ Այնուամենայնիվ, բոլորը կամ անպիտան էին, կամ տեխնիկապես մատչելի չէին[7]։ Տեղափոխման աննախադեպ սխրանքը սկսվեց 2002 թվականի ապրիլի 23-ին և ավարտվեց ապրիլի 25-ին։ Զգուշորեն նախագծված ճանապարհորդության համար անհրաժեշտ էր մեկ բեռնատար, 5000 տոննա բարձրացնելու հզորությամբ երկու DEMAG AC1600S ամբարձիչներ, գումարած `տեղում աշխատող 20 ինժեներների և աշխատողների թիմ։ Ամբողջությամբ արձանը բարձրացվեց բեռնատարի վրա, որն այնուհետև տեղափոխվեց դեպի նոր տեղադրման վայր ներկայիս Մերլիոն պարկում ՝ Սինգապուր գետի բերանի մոտ։ Ճանապարհորդության ընթացքում արձանը պետք է բարձրանար գետից, Էսպլանադ կամրջի վրա, այնուհետև վերադառնա բեռնատարի վրա, քանի որ այն չափազանց բարձր էր անցնելու տակը։ Այն պաշտոնապես գործարկելուց 30 տարի անց, այն ժամանակվա ավագ նախարար Լի Կուան Յուն վերադարձավ 2002 թ. Սեպտեմբերի 15-ին ՝ արարողակարգորեն նորից ողջունելու համար Մերլիոնին ՝ այս անգամ իր նոր տանը։ Այժմ ձգվող տախտակամածը ձգվում է Սինգապուրի գետի ափին, ինչը թույլ է տալիս այցելուներին լուսանկարել և լուսանկարվել ՝ Մերլիոնի առջևի կամ կողմնակի տեսարաններով, ներառյալ նկարում պատկերված քաղաքային նոր գծապատկերը։ Քանդակը հավասարեցված էր դեպի Արևելք, ուղղություն, որը խորհուրդ է տրվել լինել առավել հուսալի[9]։ Վերաբնակեցված ՝ արձանը ևս մեկ անգամ ջուր է բաց թողել բերանից, որը 1998 թվականից դադարեցվել է իր հին տեղում ՝ ջրի պոմպի անսարքության պատճառով։ Մերլիոնն այժմ ունի նոր երկու միավորված ջրի պոմպային համակարգ, որի միջոցով այլընտրանքային աշխատանքներ են իրականացվում, ուստի մեկի անսարքության դեպքում մյուսը միշտ գործի մեջ է։ Տեղափոխումը և նոր տեղանքը (չորս անգամ ավելի մեծ է, քան օրիգինալը) արժեն 7,5 միլիոն սինգապուրյան դոլար[9]։
Բնօրինակ արձանի պահպանում
խմբագրել2006 թվականի Հունիսի 5-ից Հուլիսի 10-ը Մերլիոնի պուրակում գտնվող Մերլիոն արձանը սկսեղ իր աշխատանքը։ Վերջինը տեղափոխվելուց անմիջապես հետո էր։ Կեղտը և բծերը հանվել են բարձր ճնշման ջրային հոսքերի միջոցով, իսկ արձանի վրայի տարբեր տեսակի մաշվածությունն ու պատռվածությունը փոփոխվել են։ Այդ ժամանակահատվածում այցելուներին դիմավորել են անվտանգության ցանցեր և փայտամածիկներ ծածկող պատկերազարդ ծածկոցներ և կտավներ։ Նկարազարդումները[10] նախագծել է Մայլը ՝ մրցանակակիր ավագ նկարիչ The Straits Times– ում։ Կտավների վրա նկարազարդումը նրանց նմանեցրեց ցնցուղի վարագույրների, որոնցով Մերլիոն գլուխը դուրս էր գալիս վարագույրի հետևի պոչի ստվերից։ Բռնակի վրա պատկերազարդը ցույց տվեց, որ Մերլիոնը խոզանակով մաքրում և լվանում է ՝ օգտագործելով Մերլիոն ցնցուղի գլուխը՝ ջուրը լցնելով իր վրա։ Մերլիոնը պղպջակներ արձակելով ասում է «Կներեք, որ ցնցուղ եմ ընդունում»։ Մերլիոնի Սոնտոսան նախագծել և քանդակել է մի ավստրալիացի նկարիչ Ջեյմս Մարտին անունով։ Այն պատրաստված է ապակե երկաթբետոնե ցեմենտից պողպատե արմատի վրա, որը կցված է կենտրոնին[11]։ Մերլիոնի այգին ժամանակավորապես վերածվեց մեկ միավորանոց հյուրանոցների հավաքակազմի, որպես Տատցու Նիշիի արվեստի գործի մի մաս, 2011 թվականի Սինգապուրյան բիենալեի տևողության համար[12]։
Վնասվածք կայծակից
խմբագրել2009թվականի Փետրվաարի 28-ին շաբաթ օրը մետավորապես երեկոյան ժամը 16:26-ին, Մերլիոնի պուրակում Մերլիոն արձանը կայծակահարվեց[13]։ «938NOW» տեղակալ ալիքի լուրերը ցույց տվեց, Մերլիոնի գլխից գետնին ընկած կտորները։ Վնասի չափը արագ զննվել է 2009 թվականի մարտի 1-ին, կիրակի օրը տեղադրված փայտամածներով։ Դեպքը տեղի է ունեցել Մերիլիոնի վրա կայծակնային պաշտպանության բացակայության հետևանքով[14]։
Մերլիոնի արձաններ
խմբագրել
Սինգապուրի ներսում կան Մերլիոնի վեց արձաններ, որոնք հաստատված են STB- ի կողմից[15][15][16]։
- 8.6 մետր բարձրությամբ օրիգինալ արձանը Merlion Park- ում[17]
- Բուն արձանի ետևում կանգնած փոքր երկու մետր բարձրությամբ արձանը կշռում էր 3 տոննա և սովորաբար անվանում էին «Մերլիոնի խորանարդ»։ Այն ներկված էր չինական ճենապակյա ափսեներով և գունդերով, որպես դրա ձևավորման մաս[18]
- Զբոսաշրջության դատարանում (Գրանգրե ճանապարհի հարևանությամբ) երեք մետր երկարությամբ փայլուն պոլիմարբի արձանը ավարտվեց 1995 թվականին
- Ֆաբերի լեռան վրա տեղադրված երեք մետր բարձրությամբ կիսամարմարյա արձանը
- Մերլիոնի զույգ արձանները, որոնք կառուցվել Անգ Մո Կիոյի բնակելի կոմիտեի կողմից 1999 թ.-ին։ Դրանք դրված են Անգ Մո Կիո պողոտայի երկայնքով ավտոկայանատեղի մուտքի մոտ[19]։
Նախկինում հաստատված արձաններից մեկը ՝ Սենսոտայում 37 մետր բարձրության վրա գտնվող հսկա կրկնօրինակը, Mouth Gallery-ի իններորդ հարկում գտնվող դիտասրահը, մեկ այլ դիտասրահ դրա գլխին և Sentosa Merlion Shop-ը, և փայլող լազերային ճառագայթները նրա աչքերից[20]՝ փակվել է 2019 թվականի հոկտեմբերի 20-ին[21]։ Արձանի շուրջը գտնվող տարածքը կփոխարինվի Sentosa Sensociationcape-ի 90 միլիոն դոլար արժողությամբ նախագծով, որը նախատեսվում է ավարտին հասցնել մինչև 2022 թվականը[21]։ Արձանները կարելի է գտնել նաև Սինգապուրի սահմաններից դուրս տարբեր երկրներում, մասնավորապես ՝ Ինդոնեզիայում, Japanապոնիայում, Հարավային Կորեայում և Թաիլանդում[22]։
Մերլիոնն արվեստում և ժողովրդական մշակույթում
խմբագրելՖիլմում
խմբագրել- Մերլիոնը հայտնվում է 2018 թվականի կինոնկարում ՝ «Crazy Rich Asians» ֆիլմում ՝ հիմնվելով Քևին Կվանի նույնանուն վեպի վրա։
- Մերլիոնը բազմաթիվ ներկայացումներ է ունենում 2019-ի անիմացիոն ֆիլմում ՝ «Detective Conan The Fist of Blue Sapphire».
Սերիալներում
խմբագրել
- Մերլիոնըը (ճապոներեն. マ ー ラ イ オ ン) հայտնվեց ազդեցիկ անիմե «Cowboy Bebop»-ում (18-րդ և 24-րդ դրվագներ), որտեղ հին տնային կ«ինոնկարում նրա հայտնվելը առաջարկում է Սինգապուրի ամնեզիական գանձերի որսորդ Ֆեյ Վալենտինին ՝ իր իսկական ծագման վերաբերյալ։
- մերլիոնը մեծապես ներկայացրեց Հաջիմե Սաթիի (佐藤 肇, Satō Hajime) վերաիմաստավորումը «Shinjuku»-ին 2005 թվականի անիմե Կարաս քաղաքում։
- Մերլիոնը ներկայացված է ճապոնական թեթև վեպի 11-րդ դրվագում ՝ «Seitokai no Ichizon»:
- Մերլիոնը երևում է մանգայի հատուկ ՝ 1-ին դրվագում՝ «Hidamari Sketch»- ում։
- Մերլիոնը հայտնվում է այն ժամանակ, երբ տիկին տանտերը փնտրում է բնակարանի բանալին «Hidamari Sketch X»- ի 10-րդ դրվագում. «Hoshimittsu»:
- Մերլիոնը Կյոկո Տոշինոյի կողմից բացականչում էր «YuruYuri»- ի 8-րդ դրվագում ՝ ի պատասխան «Chizuru Ikeda»- ի խորտակման։
- Անիմե «Beelzebub»- ում Տատսույա Հիմեկավան իր տանը ուներ Մերլիոնի պատկերով զարդեր
- «The Amazing Race 25»-ը պահանջում է, որ թիմերը որոնեն Սինգապուրի հինգ պաշտոնական Մերլիոններում մի թելի տուփ (տուրիզմի դատարան, Ֆաբեր լեռ, Սենտոսա և երկուսը Մերլիոն պարկում), որը միայն Ֆաբերի լեռան Մերլիոնն ունի։
- Մերլիոնը երևում է 2013-ի անիմե հեռուստասերիալի 1-ին դրվագում ՝ «Valvrave the Liberator»:
- Մերլիոնը ներկայացված է անիմե հեռուստատեսային շարքի 17-րդ դրվագում ՝ «Պայթյունի գայթակղություն»-ում։
- Մերլիոնը հայտնվում է «Cardfight»- ի 70-րդ դրվագում։ Ավանգարդ. Ասիայի շրջան։
- Մերլիոնը կարճ ժամանակում երևում էր «Yu-Gi-Oh! Arc-V»- ի 52-րդ դրվագում։
- «Take Boss» հեռուստատեսության ռեալիթի սերիալում, Մերլիոնի տեսքով տորթ է պատրաստվել ՝ նշելու Սինգապուրի 50-ամյակը, ներառյալ համեմունքները, որոնք սովորաբար օգտագործվում են Սինգապուրի աղանդերի մեջ։
- «Konohana Kitan»- ի 2-րդ դրվագում Յուզուն բացականչում է «Մերլիոն» և ընդօրինակում է ջրի հոսքը այն բանից հետո, երբ նա Սացուկիի տաք աղբյուրների լոգարան է մղվում։
- «We Lare Bears»- ի «Lil 'Squid» վերնագրով դրվագում Մերլիոնի արձանը հայտնվում է այն ակվարիումում, որում մտնում են արջի ձագերը։
Խաղերում
խմբագրել
- Մերլիոնը կարելի է տեսնել նաև հանրաճանաչ տեսախաղերում «Animal Crossing for Nintendo GameCube»- ի համար, և դրա հետևանքները՝ որպես ձևավորում։
- Մերլիոնին կարելի է կանչել DS խաղի մեջ, «Scribblenauts»- ում և «Super Scribblenauts»- ում։
- Մերլիոնը կարելի է գնել որպես կանխիկ միջոց և կարող է օգտագործվել որպես լեռ `«Ragnarok 2»-ում և «Advent of Valkyrie»- ում։
- Մերլիոնը ներկայացված է նաև Կենդանիների «Kaiser»- ի անգլերեն տարբերակի «Alien Egg» հրաշք քարտերից մեկում։
- «Merlion Virtual Airlines»- ը, որը գործնականում հիմնված է Սինգապուրում, վիրտուալ ավիաընկերություն է, որը կենտրոնանում է անվճար թռիչքի սիմուլյատորի ՝ «FlightGear»- ի վրա, որն օգտագործում է Մերլիոմը որպես իր պատկերանշան։
Գրականության մեջ
խմբագրել- Էդվին Թումբոն ամրացրեց Մերիլիոնի պատկերավոր կարգավիճակը որպես Սինգապուրի անձավորում 1979-ին իր «Ուլիսը Մերլոնի կողմից» բանաստեղծությամբ։ Թումբոյի կարգավիճակի պատճառով որպես Սինգապուրի ոչ պաշտոնական բանաստեղծ դափնեկիր և նրա պոեզիայի ազգայնական առասպելական հատկություններ, Սինգապուրի բանաստեղծների ապագա սերունդները հաշտ չէին էին Մերլիոնի խորհրդանիշի հետ ՝ հաճախակի հեգնական, քննադատական կամ նույնիսկ թշնամական դիրքորոշում ցուցաբերելով և մատնանշելով դրա արհեստականությունը և շարքային սինգապուրացիների ՝ որպես իրենց ազգային պատկերը տուրիստական տեսարժան վայր դարձնելու փաստը։ Բանաստեղծությունը «զգալի ուշադրություն է հրավիրել հետագա բանաստեղծների շրջանում, որոնք բոլորը պարտավոր են զգալ գրել իրենց սեփական Մերիլիոն(հակամերիլիոնական) բանաստեղծությունները ՝ պատկերացնելով նրանց ազդեցության անհանգստությունը, ինչպես նաև շարունակական տեղական հմայքը հասարակության և մասնավորի միջև դիալեկտիկայի հետ կապված դերը այն բանաստեղծների համար, որոնք Թումբոն (ինչպես Յիթսը իրենից առաջ՝ իռլանդական համատեքստում) ցանկանում էր պահպանել որպես բեղմնավոր, այլ ոչ թե լարված հարաբերություններ անձնական և հասարակության միջև »։ Այս բնույթի բանաստեղծությունների թվում են Ալվին Պանգի «Մերլայն» և Վերնիոն Չանի «Սիրո երգը` Մերիլիոնի համար »։ Ավելի վերջերս բանաստեղծությունների շարքում են «Մերլինիոն. Հարվածիրլ մեկին» -ը ՝ «Koh Buck Song»- ը, 2009 թվականի անթոլոգիայում ՝ արտացոլելով Մերլիոնի վրա։
- Մերլիոնները որպես տեսակ գեղարվեստական կերպարներ էին Գվի Լի Սուի «Myth of the Stone»- ում (1993), առաջին լիամետրաժ գրաֆիկական վեպը, որը լույս տեսավ Սինգապուրում։ Դրանք պատկերված էին որպես հանգիստ և իմաստուն արարածներ, որոնք կռվում էին բարու կողմից և, ի վերջո, հաղթեցին սարսափելի Կրակենին։ Այն կրկին հայտնվեց ավելի ուշ` սիրված «Պրոցեդուրաներ» բանաստեղծությամբ իր բանաստեղծությունների մեջ «Ո՞վ է ուզում բանաստեղծությունների գիրք գնել »(1998 թ.):
Որպես թալիսմաներ և կատարողական կերպարներ
խմբագրել- Սինգապուրի 2010 թվականի ամառային պատանեկան Օլիմպիական խաղերի առաջին երդմնակալության համար ներկայացվել են մի զույգ թալիսմաններ ՝ Լիոն և Մերլին։ Մերլին «Մերլիոն-էս-կուբ» է, որը հիմնված է «Մերլիոնի» վրա։ Նրա մազերը ոգեշնչված են առյուծի վերին կեսից, մինչդեռ նրա ձկների կեսը ներկայացված է մարմնի վրա բաց-կապույտ մասշտաբներով։ Ի տարբերություն իրական Մելիոնի ՝ նա ունի ձեռքեր և ոտքեր ՝ գլխի փոխարեն։
- 37 մ բարձրությամբ Սենտոսա Մերլիոնը հայտնվեց «Magical Sentosa» շոուի ժամանակ ՝ հայտնվելով ցուցադրության վերջին տեսարանում և հանդիսատեսի աչքին փայլեցնելով երկու լազերային ճառագայթ։ (Նման է «Sea of the Sea» շոուի պատմվածքին)
Տեղային խորհրդարանում
խմբագրելՍինգապուրացիները հաճախ փոխարինում են «Մերլիոն» տերմինը ՝ փոխարենը փսխելու փոխարեն, նկատի ունենալով Մերիլիոնի բերանից ջրի անընդհատ մղումը[23] : Այն այժմ օգտագործվում է Սինգապուրի բժշկական անձնակազմի կողմից ՝ որպես ժարգոն ՝ ներթափանցելի փսխում ունեցող հիվանդի համար։
Քանդակագործության մեջ
խմբագրել- Փոքր Մերլիոնը ՝ ամբողջական պատկերով, որը տալիս է օրիգինալ արձանների մասին տեղեկություն, բրիտանական «Chessington Adventures of World»- ի զարդարումի մի մասն է կազմում «Միստիկ արևելք» տարածքում։
- Մերլիոնը ներկայացվեց կամ կարելի է ասել՝ չներկայացվեց 2005 թվականին Վենետիկի բիենալեի ընթացքում Մայքի հակասական աշխատության մեջ նկարիչ Լիմ Ցայ Չուենն էր։ Նա առաջարկել էր ցուցահանդեսում Մերլիոնի այգում գտնվող քանդակը տեղափոխել Սինգապուրի տաղավար[24], բայց իշխանությունների կողմից մերժվել էր։
Ընկերության պատկերանշան
խմբագրել«Go-Ahead» Սինգապուրը օգտագործում է Մերլիոնը որպես իր պատկերանշանի մի մաս։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «The Monstrous Merlion: In the Original Sense». Public Art. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 10-ին.
- ↑ «STB-owned Assets - Merlion Symbol | STB». www.stb.gov.sg. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 1-ին.
- ↑ «「マーライオン今昔物語」～ボクが"世界三大がっかり"から人気者になったワケ～». 2015 թ․ մայիսի 18.
- ↑ «「世界三大がっかり」から大きく逸脱するシンガポールのマーライオン». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 23-ին.
- ↑ «世界三大がっかりスポットのシンガポールのマーライオンは本当にがっかりなの？».
- ↑ «【スポット】名スポットから3大がっかりスポットまで！世界の像6選». Huffington Post Japan.(չաշխատող հղում)
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 «A new home for the Merlion» (PDF). Skyline (July/August 2000 ed.). URA. էջեր 6–8. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2017 թ․ օգոստոսի 9-ին.
- ↑ «Sim Lian Huat». www.biotechnics.org.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Merlion Restaurant and Bar <http://www.merlion.us/>
- ↑ Miel's illustrations Արխիվացված 3 Հոկտեմբեր 2008 Wayback Machine
- ↑ «Sentosa Merlion». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.
- ↑ Akshita Nanda (2011 թ․ մարտի 1). «Merlion hotel fully booked». The Straits Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մարտի 4-ին.
- ↑ Lim, Kevin; Boyle, John (2009 թ․ փետրվարի 28). «Singapore's iconic Merlion damaged by lightning». Reuters UK (բրիտանական անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2017-01-31-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 19-ին.
- ↑ Lightning strikes Merlion Արխիվացված 5 Մարտ 2009 Wayback Machine
- ↑ 15,0 15,1 Team, Goody Feed (2015 թ․ հուլիսի 10). «5 things about the Merlion that you probably did not know». Goody Feed (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ փետրվարի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 1-ին.
- ↑ «Where are the Merlions in Singapore?». Time Out Singapore (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ մարտի 1-ին.
- ↑ «Merlion Park». Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.
- ↑ «ROARING FROM COAST TO COAST». Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 3-ին.
- ↑ «Ang Mo Kio Merlions». wordpress.com. 2010 թ․ հոկտեմբերի 23.
- ↑ «Sentosa Merlion». Sentosa. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.
- ↑ 21,0 21,1 Tay, Tiffany Fumiko (2019 թ․ սեպտեմբերի 20). «Sentosa Merlion to make way for new $90m themed linkway as part of Sentosa-Brani masterplan». The Straits Times. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
- ↑ Tan, Samuel (2019 թ․ նոյեմբերի 22). «12 Merlion Statues to check out besides Merlion Park & Sentosa». Trialsaurus (բրիտանական անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 1-ին.
- ↑ Wong, Tessa (2015 թ․ օգոստոսի 6). «The rise of Singlish - BBC News». BBC News (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 8-ին.
- ↑ «No Merlion in Singapore's Pavilion at Venice Biennale». www.biotechnics.org.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մերլիոն» հոդվածին։ |