Կաի սերեխով սափոր գտնված գերեզմանից, բրիտանական թանգարան

Կա, այլ ձևով նաև Սեխեն,[1] եղել է Վերին Եգիպտոսի նախադինաստիայի փարավոն, պատկանել է Դինաստիա 0-ին: Հավանաբար նա թագավորել է մ.թ.ա. 32-րդ դարի առաջին կեսին, իսկ թե որքան, մնացել է անհայտ:

Անվանում խմբագրել

Կա անվան ճիշտ ընթերցումը մնում է անհայտ: Ըստ սափորի վրա եղած արձանագրությունների սերեխում Կա-խորհրդանիշը գրված է և ուղիղ դիրքով, և գլխիվայր ներսի կողմում: Երկրորդի դեպքում այն ավելի շուտ կարելի է ընթերցել Սեխեն /նշանակում է գրկել/ քան Կա:[2] Ենթադրվել է, որ դա կարող էր լինել նաև Նարմերի ծննդյան անունը:[3] Քանի որ անվան ընթերցումն այնքան անորոշ է, եգիպտագետները և գրերի մասնագետները նախընտրում են չեզոք ընթերցանություն ինչպես ՞Թագավորի զենք՞:[4]

Թագավորելու ժամանակամիջոց խմբագրել

 
Կաի սերեխների գտնվելու վայրերի քարտեզ

Կան թագավորել է Թունիսի շրջակայքում մ.թ.ա. 32-րդ դարի առաջին կեսին և թաղվել է Ումմ էլ-Քաաբում: Նա հավանաբար Իրի-Հորի անմիջական հաջորդն է եղել ,իսկ նրանից հետո կամ Նարմերն է եղել կամ էլ Արքա Սկորպիոնը II-ը: Կան առաջին եգիպտական թագավորն էր, որի սերեխը փորագրված է եղել մի շարք առարկաների վրա: Դա երևի իր թագավորության շրջանի նորամուծությունն է եղել:

Մի շարք առարկաներ են հայտնաբերվել Ադիբոսում պեղումների ժամանակ, որոնց վրա փորագրված է եղել Կաի սերեխը, որը շատ ավելի մեծ էր քան իր նախորդինը: Սա կարող էր նշան լինել զարգացող ազդեցության և միգուցե Թինիտիի թագավորների կողմից Եգիպտոսի ավելի մեծ տարածքների նվաճման:

Գերեզման խմբագրել

Երկու ստորգետնյա սենյակները B7 B9, որոնք գտնվում են Ումմ էլ-Քաաբի գերեզմանատանը, ենթադրվում է , որ Կա թագավորի գերեզմանի մի մասն է կազմում: Յուրաքանչյուր սենյակ ունի 1.90 մետր խորություն, B.7-ը 6.0 × 3.2 մետր² է, մինչդեռ B.9-ը մի ավելի փոքր է 5.9 x 3.1մետր²: Երկու սենյակները առանձնացված են միմյանցից 1.80 մետր տարածությամբ:

Ֆլայնդերս պետրին 1902 թվականին առաջինը պեղեց Կա փարավոնի գերեզմանը: Պեղումների ժամանակ հայտնաբերեցին կայծքար դանակ և կավե ամանեղեն: Հարավային մասում գտնվող B7 սենյակում գտնվել է ավելի քան քառասուն երկար և կոնաձև սափորներ, որոնց վրա կային դրոշմվածքներ:[5] Կաի գերեզմանը գտնվում է Իրի-Հորի (B1, B2) և Նարմերի (B17, B18) գերեզմանների կողքին: Եվ ավելին, տեղակայված են հերթականությունը պահպանելով, Կան հաջորդել է Իրի-Հորին և նախորդել Նարմերին:[6]

Պատկերասրահ խմբագրել

 
Կաի սերեխով դրոշմ
 
Կաի սերեխի կտոր
 
Կաի սերեխի կտոր
 
Կաի գերեզմանը Ումմ էլ-Քաաբում

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Rice, Michael (1999), Who's Who in Ancient Egypt, Routledge, էջ 86.
  2. Kaplony, Peter (1982), «Kleine Beiträge zu den Inschriften der ägyptischen Frühzeit», MDAIK (German), Berlin: Deutsches Archäologisches Institut, Orient-Abteilung (Hrsg.). von Zabern (38): 221, 229{{citation}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link).
  3. Baumgartel, Elise Jenny (1975), «Some remarks on the origins of the titles of the Archaic Egyptian Kings», Journal of Egyptian Archaeology, London: Egypt Exploration Society (61): 31.
  4. Morenz, Ludwig David, Bild-Buchstaben und symbolische Zeichen (German), էջեր 106–8{{citation}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link).
  5. Gilroy, Thomas (2001), «"Forgotten" Serekhs in the Royal Ontario Museum», Göttinger Miszellen, Göttingen: Ägyptologisches Seminar der Universität Göttingen (180): 67–76, Fig. 2, Tafel I b, ISSN 0344-385X.
  6. Barta, Winfried (1982), «Zur Namensform und zeitlichen Einordnung des Königs Ro», GM (German), 53: 11–13{{citation}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link).