Տոկոֆոբիա, մալևիզոֆոբիա (լատիներեն. maieusiophobia, tocophobia հին հունարենից τόκος — роды, φόβος — ահ, վախ) — յուրահատուկ ֆոբիա, ծննդաբերության պաթոլոգիական վախ[1][2]: 39 ։ Ամենից հաճախ տոկոֆոբիան կապված է ցավի վախի հետ -ալգոֆոբիա, ավելի հազվադեպ `վախ առօրյա և այլ դժվարություններից[2]։

Սա հատուկ ֆոբիայի տեսակ է:2000 թ.-ին հոգեբուժության բրիտանական ամսագրում հրապարակված մի հոդվածում նկարագրվում էր ծննդաբերության վախը որպես հոգեկան խանգարում, որը քիչ ուշադրության է արժանանում և կարող է անտեսվել:[3]


Նախադրյալներ և ախտանիշներ խմբագրել

Ծննդաբերության ֆոբիան, ինչպես ցանկացած ֆոբիա, կարող է ունենալ տարբեր ախտանիշներ, ներառյալ մղձավանջներ, աշխատանքի կամ ընտանեկան հարցերում կենտրոնանալու դժվարություն, խուճապային հարձակումներ և հոգեսոմատիկ բողոքներ: Հաճախ ծննդաբերության վախը դրդում է պլանավորված կեսարյան հատման խնդրանքին[4]։ Ծննդաբերության ցավից վախը, սերտորեն կապված է սովորական ցավի վախի հետ:Նախկինում դժվար ծննդաբերությունը կամ ոչ ադեկվատ ցավազրկումը կարող է առաջացնել ֆոբիաներ։ Հղիության վախը ինքնին կարող է հանգեցնել խուսափել հղիությունից կամ նույնիսկ, քանի որ հակաբեղմնավորիչ մեթոդները երբեք 100% արդյունավետ չեն, խուսափել սեռական հարաբերությունից կամ ստերիլիզացում խնդրելուց, ինչպես, օրինակ, հիստերէկտոմիայի միջոցով:


Տոկոֆոբիա - ֆոբիկ անհանգստության խանգարում է, որը կարող է անտեսվել առողջապահության ոլորտի մասնագետների կողմից:Հատուկ ֆոբիաների և անհանգստության խանգարումների հետ միասին, տոկոֆոբիան կարող է կապված լինել դեպրեսիայի և տրավմատիկ սթրեսի խանգարման հետ[5]:Մանկաբարձների կամ այլ առողջապահական մասնագետների կողմից տոկոֆոբիայի ճանաչումը և խորհրդատվությունը կարող են օգնել նվազեցնել դրա խստությունը և ապահովել արդյունավետ բուժումе[6][7]:

Պատճառները խմբագրել

Տոկոֆոբիայի պատճառները տարբեր ծագում ունեն:Կանայք կարող են վախենալ երեխայի կյանքի համար, վախենալ անհայտից և ծննդաբերության գործընթացի անորոշությունից, ինչպես նաև բուն ծնունդից: Կանանց մոտ կարող է զարգանալ տոկոֆոբիա `հիմնվելով ծննդաբերության նախորդ փորձի վրա: Կանայք կարող են չվստահել մանկաբարձներին կամ վախենալ ծննդաբերության ժամանակ միայնակ մնալուց:

Առաջնային Առաջնային տոկոֆոբիա ― վախ ՝ երբեք չծննդաբերած կանանց ծննդաբերությունից: Դա կարող է նախորդել կամ առաջանալ հղիության ընթացքում:Վախը կարող է կապված լինել իրենց սեփական մոր փորձի հետ կամ հարուցվել ծննդաբերության ազդեցությունից ՝ պատանի տարիքում առանց համապատասխան բացատրության: Այն կարող է փորձառություն ունենալ նաև այն կանանց կողմից, ովքեր ենթարկվել են սեռական բռնության կամ բռնաբարության:Ծննդաբերությունը կարող է հիշողություններ առաջացնել տրավմատիզացված կանանց մոտ:

Երկրորդային Երկրորդային տոկոֆոբիան տեղի է ունենում կանանց մոտ, ովքեր ծննդաբերություն են ունեցել:Ծննդյան նախորդ փորձը կարող է բարենպաստ չլինել: Բացի այդ, կանայք կարող են ունեցած լինել նաև այլ տրավմատիկ կյանքի դեպքեր և չարաշահումներ:

Տերմինաբանություն խմբագրել

«Տոկոֆոբիա» տերմինը բժշկական գրականության մեջ մտավ 2000 թ. Այս բառը գալիս է հունարեն tokos (ծննդաբերություն) և phobos (վախ) բառերից:

Այն նաև հայտնի է որպես «Մալևիզոֆոբիա» (հիմնականում վերաբերում է մանկաբարձությանը), «Ծննդյան ֆոբիա» և «Լոկոֆոբիա»[8]:

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Доктор Петровъ. Здоровье нации // ООО «Издательский дом "КарманЪ"» : Популярный журнал о медицине. — № 3 (56), март 2012 г.. — В. № 3 (56). — С. 40. Архивировано из первоисточника 16 Հոկտեմբերի 2012.
  2. 2,0 2,1 М. А. Нечаева, Л. Ф. Рыбалова, А. В. Штрахова Психологические факторы онтогенеза материнской сферы, внутренней картины беременности и перипатального развития. — Челябинск: Издательство ЮУрГУ, 2005. — С. 26. — 60 с.
  3. Hofberg, Kristina; Brockington, I. F. (1 January 2000). «Tokophobia: an unreasoning dread of childbirth». British Journal of Psychiatry. 176 (1): 83–85. doi:10.1192/bjp.176.1.83. PMID 10789333. Վերցված է 4 February 2017-ին – via bjp.rcpsych.org.
  4. Garrod, Debbie (December 2011). «Rebuilding confidence in women's abilities in birth». British Journal of Midwifery. 19 (12): 830. doi:10.12968/bjom.2011.19.12.830.
  5. Hilpern, Kate (28 May 2003). «Hard labour». theguardian.com. Վերցված է 13 December 2015-ին.
  6. Roland-Price, Anna; Chamberlain, Zara (2012). «Management of tocophobic women». In Karoshi, Mahantesh; Newbold, Sandra; B-Lynch, Christopher; և այլք: (eds.). A Textbook of Preconceptional Medicine and Management (PDF). UK: Sapiens Publishing Ltd. էջեր 281–288. ISBN 978-0-9552282-4-7. Վերցված է 13 December 2015-ին.
  7. "Fear of Childbirth, Lecture by Astrid Osbourne, Consultant Midwife" ՅուԹյուբում
  8. «maieusis». www.perseus.tufts.edu. Վերցված է 13 December 2015-ին.

Տես նաև խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել

  • Памятка для беременных Birth Trauma Association (ассоциация постродовых осоложнений) (рус.)
  • Боязнь боли как причина боязни родов (англ.)