Մասնակից:AraqsPetrosyan/Ավազարկղ4
Խորհրդային ժամանակաշրջան խմբագրել
Հեղափոխությունից հետո Միխայիլ Կուզմինը որոշել է մնալ Ռուսաստանում և ժամանակի ընթացքում դարձել հեղինակավոր վարպետ Լենինգրադի նոր սերնդի բանաստեղծների և գրողների համար: Հանուն փող աշխատելու, նա մասնակցել է թատերական ներկայացումների՝ որպես երաժշտական ռեժիսոր, գրել թատրոնների ակնարկներ: Հրավիրված լինելով՝ նա որպես կոմպոզիտոր համագործակցել է Մեծ թատրոնի հետ և գրել մի շարք ստեղծագործությունների երաժշտություններ (1923)[1]: Կուզմինին են պատկանում Չերուբինիի «Ցրային կրիչ» օպերայի, «Կախարդական սրինգը», «Վոզեկ», «Մալերի» «Երկրի երգերը» օպերաների ռուսական տեքստերը:
1922-1923 թվականներին Կուզմինը ղեկավարել է մի խումբ «էմոցիոնալիստների» (Ռադլովա, Յուրկուն և այլն), որոնք նրա խմբագրության տակ հրատարակել են «Աբրաքսաս» գրական անթոլոգիան: Կուզմինը զգացմունքայնությունը հասկանում էր որպես «էքսպրեսիոնիզմի հստակեցված և խաղաղեցված բազմազանություն»[2]: Ռուսական էքսպրեսիոնիզմի գրականության այլ ուղղություններ են Բորիս Լապինի «Մոսկովյան Պառնասուսը» (1922 թվական) և Իպոլիտ Սոկոլովի (1919-1922 թվականներ) էքսպրեսիոնիստական շրջանակը[3]: Ավելի ուշ Կուզմինի ընթերցանության համարները («Գուլյայի քայլերը», «Ներոնի մահը») հիմնվել են հեղինակի համար նշանակալի հիշողությունների և դիցաբանությունների միահյուսման վրա, որոնք դասավորված են սուբյեկտիվ ասոցիացիայի սկզբունքի համաձայն:
Կուզմինը համեմատաբար հանգիստ է վերապրել քաղաքական բռնաճնշումների սկիզբը չնայած անհանգստանում էր իր սիրելիների համար: Դրանում երևի դեր խաղաց ԽՍՀՄ արտաքին գործերի ժողովրդական կոմիսար Գ.Վ. Չիչերինի հետ երկարամյա ընկերությունը: Այն տպագրվում էր ավելի ու ավելի քիչ, 1920-ականների վերջին: Տարեկան հրատարակում էր Կուզմինի ոչ ավելի, քան 2-3 նոր բանաստեղծություններ: «Բազմամարդ և մեծ հրեական ընտանիքը» տեղափոխվել է Կուզմինի և Յուրկունի բնակարան, որի արդյունքում այն վերածվել է «խառնաշփոթ և նեղ» համայնքային բնակարանի[4]:
1929 թվականին հրաշքով ճեղքել է իր վերջին բանաստեղծական ժողովածուի՝ «Իշխանը կոտրում է սառույցը» գաղափարական գրաքննության պատը, որը, ըստ հետևորդի[5] նրա «գլուխգործոցը և կյանքի արդարացումը էր»[6]: Հավաքածուի բանաստեղծություններն առանձնանում են տարատեսակ չափորոշիչներով, երազկոտ պատկերներով, նախկին տհաճ թեթևության անհետացմամբ և գնոստիցիզմը մեկնաբանելու համար դժվար մեկնաբանվող հղումներով (այլ էզոթերիկ վարդապետությունների հետ միասին) [7] և արևմտաեվրոպական էքսպրեսիոնիզմով (ներառյալ կինոյում): Ինչպես Մանդելշտամի դեպքում, այնպես էլ 1910-ականներին «հրաշալի պարզությանը» փոխարինում են մթագնած, հերմետիկ, անհասանելի ստեղծագործությունները[8], ինչը ցույց է տալիս հեղինակի շարժումը դեպի սյուրռեալիզմ[9]: 1920-ականների արձակ տեքստեր բնութագրվել են որպես «նախաբերիություն»[10]:
1920-ականների երկրորդ կեսից Կուզմինը (ինչպես հրատարակությունից հեռացված «Արծաթե դարաշրջանի» շատ այլ հեղինակներ) իր ապրուստը վաստակել է հիմնականում թարգմանությունների միջոցով (ներառյալ՝ էվիրիթմիկ): Ամենանշանավոր գործերից էին Ապուլեյուսի «Մետամորֆոզները» (թարգմանությունը դարձավ դասական), Պետրարկայի սոնետները, Շեքսպիրյան ութ պիեսներ, Մերիմեի պատմվածքները, Գյոթեի և Անրի դե Ռեյնիեի բանաստեղծությունները[11]: Մաքսիմ Գորկիի հրավերով նա մասնակցել է Համաշխարհային գրականության հրատարակչության ֆրանսիական բաժնի պլանների կազմմանը, խմբագրել Անատոլ Ֆրանսի աշխատությունները: Ըստ Ն.Խարժիևի, իր անկման տարիներին Կուզմինը հետաքրքրվել է մետաֆիզիկական բանաստեղծներով և «երևի մեր երկրում Ջոն Դոնի պոեզիայի միակ մասնագետն էր»: Լենինգրադի երիտասարդ հեղինակներից, ովքեր այցելել են նրան, նա բոլորից վեր դասել է Կ. Վագինովին, ում վաղաժամ մահը ճնշող ազդեցություն է թողել նրա վրա:
60 տարի շարունակ(1929 թվականից մինչև 1989 թվական) Կուզմինի գրքերը չեն տպագրվել ԽՍՀՄ-ում[12]: Նրա հետագա մի շարք աշխատանքներ, ըստ ամենայնի, չեն պահպանվել. «Հռոմեական հրաշքներ» (գոյատևել են երկու գլուխ), «Կորած Վերոնիկան» վեպերը, գործնականում հայտնի չեն նրա կյանքի վերջին 7 տարվա բանաստեղծությունները[13]: Կուզմինից հետո մնացած ձեռագրերը դատարանի որոշմամբ հանձնվել են նրա տնային տնտեսուհի Վ.Կ.Ամբրոզևիչին (Յուրկունի մայրը): Նրանց մեծ մասի հետագա ճակատագիրն անհայտ է: 1905-1929 թվականների փաստերով հարուստ օրագիրը (արխիվային այլ փաստաթղթերի հետ միասին) Կուզմինը վաճառել է 25000 ռուբլով Գոսլիտմուսեումի տնօրեն Բոնչ-Բրուևիչին[14]: XXI դարի սկզբին 1905-1915 թվականների Օրագրերի տպագրությունը թույլ է տվել վերանայել Կուզմինի տեղը իր ժամանակի գրական կյանքում և հանգեցրել բանաստեղծի մի տեսակ պաշտամունքի ի հայտ գալուն, որպես մշակույթի փլուզման դարաշրջանում մշակութային ավանդույթների պահապան[15]: 1934 թվականի օրագիրը նույնպես գոյատևել է և տպագրվել Գլեբ Մորևի կողմից` 1998 թվականին:
Կուզմինը մահացել է թոքաբորբից 1936 թվականի մարտի 1-ին Լենինգրադի Կույբիշևսկայա (Մարիինսկայա) հիվանդանոցում (Liteiny Prospect) Թաղվել է Վոլկովսկի գերեզմանատանը[16]. Պատերազմից հետո գերեզմանաքարը տեղափոխվել է գերեզմանատան մեկ այլ հատված ` կապված Ուլյանովների ընտանիքի հուշարձան կառուցելու հետ: Թաղվածների մնացորդները «նետեցին մեկ այլ տեղ, որտեղ բոլորը թաղված էին մեկ ընդհանուր գերեզմանում»[17]: 21-րդ դարում՝ Կուզմինի մահվան տարելիցին, նրա ստեղծագործության երկրպագուները հավաքվել են գերեզմանաքարի մոտ և կարդացել նրա բանաստեղծությունները:
- 1884-1904 թվականներ - Մ.Ա.Կուզմինը ընտանիքի հետ Սանկտ Պետերբուրգ տեղափոխվելուց հետո բնակվել է Մոխովայա փողոցում
- 1892 թվական - բանաստեղծն ապրել է Սեստրորեցկի Դուբկովսկայա փողոցում գտնվող տնակում
- 1902-1904 թվականներ - վարձակալած տուն, Վասիլիևսկի կղզու 9-րդ գիծ, 28
- 1906-1908 թվականներ - վարձակալած տուն Ա.Վ.Կաշչենկո, Սուվորովյան պողոտա 34, բն. 10
- 1908-1912 թվականներ - Վ. Ի. Իվանովի («Աշտարակ») բնակարան Ի. Ի. Դեռնովի բազմաբնակարան շենքում - Տավրիչեսկայա փողոց, 25 (այժմ՝ շենք 35)[18]
- 1912-1913 թվականներ - «Շինարար» բաժնետիրական ընկերության վարձակալական տուն - Շուկայի փողոց (այժմ՝ Գանգուցկայա փողոց) 16
- 1914 թվական - բնակարանը Նագրոդսկու բազմաբնակարան շենքում` Մորսկայա փողոց (այժմ՝ Բոլշայա Մորսկայա փողոց), 46 / նաբ. 91
- 1914-1915 թվականներ - վարձակալած տուն, Սպասկայա փողոց (այժմ՝ Ռայլեվա) 11
- 1915-1936 թվականներ - բնակելի տուն - Սպասկայա փողոց 17, բն.9
Արվեստի գործեր խմբագրել
.jpg)
- «Сети» - Մոսկվա` Սկորպիոն, 1908 թվական, 2-րդ հրատ` 1915 թվական, 3-րդ հրատ` Բեռլին, Պետրոպոլիս, 1923 թվական
- «Куранты любви» - Մոսկվա` Սկորպիոն, 1910 թվական
- «Осенние озёра» - Մոսկվա`Սկորպիոն, 1912 թվական
- «Глиняные голубки» - Մ.Ի. Սեմյոնովի հրատարակություն , 1914 թվական, 2-րդ և 3-րդ հրատ` Բեռլին, 1923 թվական
- «Плавающие-путешествующие» - Հրապարակված է Մ.Ի. Սեմյոնովի կողմից, 1915 թվական
- «Тихий страж» - Հրապարակված է Մ.Ի. Սեմյոնովի կողմից, 1916 թվական
- «Вожатый» - Պրոմեթևս, 1918 թվական
- «Двум» - Այսօր՝ 1918 թվական
- «Чудесная жизнь Иосифа Бальзамо, графа Калиостро» - Թափառող էնտուզիաստը, 1919 թվական
- «Занавешенные картинки» - 1920 թվական (շապիկին նշված է «Ամստերդամ»): 320 համարակալված օրինակ
- «Александрийские песни» -Պրոմեթևս, 1921 թվական
- «Вторник Мэри» - Պետրոպոլիս, 1921 թվական
- «Эхо», «Картонный домик», 1921 թվական
- «Нездешние вечера» - Պետրոպոլիս, 1921 թվական, 2-րդ հրատ` Բեռլին, Սլովո, 1923 թվական
- «Лесок» - Ոչ այրվող բլուր, 1922 թվական
- «Параболы» - Բեռլին, Պերսեպոլիս, 1923 թվական
- Հոդվածներ արվեստի մասին- Բևեռային աստղ, 1923 թվական
- «Новый Гуль» - Ակադեմիա, 1924 թվական
- «Форель разбивает лёд» - 1925-1928 թվականների բանաստեղծություններ, Գրողների հրատարակչություն Լենինգրադում, 1929 թվական:
Արձակի ժողովածուներ խմբագրել
- Приключения Эме Лебефа - 1907 թվական
- Комедии - Օրի, 1908 թվական
- Крылья - Սկորպիոն, 1908 թվական,4-րդ հատոր, Բեռլին, Պետրոպոլիս, 1923 թվական
- Первая книга рассказов - Մոսկվա Սկորպիոն, 1910 թվական
- Приключения Эме Лебефа
- Письма Клары Вальмон
- Флор и разбойник
- Тень Филлиды
- Решение Анны Мейер
- Кушетка тети Сони
- Крылья
- Вторая книга рассказов - Մոսկվա, Սկորպիոն, 1910 թվական
- Подвиги Великого Александра
- Повесть об Елевсиппе
- Нежный Иосиф
- Третья книга рассказов - Մոսկվա, Սկորպիոն, 1913 թվական
- Путешествие сэра Джона Фирфакса
- Рассказ о Ксанфе, поваре царя Александра, и жене его Калле
- Высокое искусство
- Нечаянный провиант
- Опасный страж
- Ванина родинка
- Мечтатели
- Покойница в доме. Сказки: Четвёртая книга рассказов - Հրապարակված է Մ.Ի. Սեմյոնովի կողմից, 1914 թվական
- Зелёный соловей: Пятая книга рассказов - Հրապարակված է Մ.Ի. Սեմյոնովի կողմից, 1915 թվական
- Военные рассказы - Լուկոմորյե, 1915 թվական
- Антракт в овраге - Հրապարակված է Մ.Ի. Սեմյոնովի կողմից, 1916 թվական
- Девственный Виктор - Հրապարակված է Մ.Ի. Սեմյոնովի կողմից, 1918 թվական
- Бабушкина шкатулка - Հրապարակված է Մ.Ի. Սեմյոնովի կողմից, 1918 թվական
- Ն.Կ.Ռերիխ - Մոսկվա, Սովետական Համառուսաստանյան կենտրոնական գործադիր կոմիտեին առընթեր պատերազմի հաշմանդամների օգնության համառուսական կոմիտեից, 1923 թվական
- ↑ Спектакли театра 1919—1935 гг. Արխիվացված 2009-01-01 Wayback Machine // Официальный сайт Большого драматического театра
- ↑ Алексей Пурин. М. Кузмин (опыт краткого жизнеописания)
- ↑ Вера Терехина. Бедекер по русскому экспрессионизму — Ипполит Соколов, Борис Земенков, Борис Лапин, Анна Радлова // «Арион» 1998, № 1.
- ↑ В. Н. Петров. Калиостро. Воспоминания и размышления о М. А. Кузмине. Публ. Г. Шмакова // Новый журнал (Нью-Йорк). 1986. № 163. С. 81—116.
- ↑ «Кто, кстати на меня действительно очень сильно формально повлиял, так это Кузмин». См.: «Поэтика живого». Беседа с Антоном Нестеровым. // «Контекст 9», № 5, 2000. С. 314—326.
- ↑ Журнальный зал: Вопросы литературы, 2001 № 1 — Е. ШВАРЦ — Заметки о русской поэзии
- ↑ Для кузминских стихов 1920 гг. характерны отсылки к мистическим рукописям розенкрейцеров, к оккультному роману Майринка «Ангел западного окна», что свидетельствует о нарастании мистического начала в его миросозерцании. Вместе с тем оккультные практики он почти всегда упоминал в ироническом ключе, хотя на рубеже 1907 и 1908 гг. и пережил (под влиянием Анны Минцловой) краткое увлечение визионерскими медитациями. См.: Оккультные коды в поэзии М. Кузмина // Богомолов Н. А. Русская литература начала XX века. — М., 1999.
- ↑ Дм. Быков отмечает «ощущение страшного сна, бреда, который есть у Кузмина в „Параболах“ или в „Тёмные улицы рождают тёмные чувства“, в стихах предфорельных, в стихах, где тайные страшные сны, роковые красавицы, всё это переплетено, всё нуждается в тончайшей расшифровке».
- ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>պիտակ՝ «ivanov» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում: - ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>պիտակ՝ «bgml 1998» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում: - ↑ Не всё опубликовано, в том числе полный перевод «Дон Жуана» Байрона. Перевод (возможно, полный) сонетов Шекспира утрачен в годы войны.
- ↑ Бавин С., Семибратова И. Судьбы поэтов Серебряного века. М.: Книжная палата, 1993. С. 248.
- ↑ Практически полная утрата позднего стихотворного наследия Кузмина не имеет параллелей у других крупных поэтов Серебряного века.
- ↑ Михаил Кузмин и русская культура XX века. Л., 1990. С. 141—142.
- ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>պիտակ՝ «bykov» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում: - ↑ Топоров В. Н.. К «петербургскому» локусу Кузмина // Петербургский текст русской литературы: Избранные труды.. — СПб.: Искусство—СПБ, 2003. — С. 550—556. — 616 с. — 3000 экз. — ISBN 5-210-01545-9
- ↑ А. Корин. Ты — лёгкий, разноцветный и прозрачный… // М. Кузмин. Стихотворения. М.: Эксмо, 2011. С. 16, 22.
- ↑ Топоров В. Н. пишет и о другом адресе на этой улице в это время — дом 21. По данным Г. Морева, «в квартире художницы Елизаветы Званцевой, владелицы художественной школы, находившейся этажом ниже той квартиры, которую занимали Ивановы, Кузмин жил с осени 1907 года».