Վիքիպեդիա

Մասնակից:Ani Shavarshyan/Սևագրություն 16

< Մասնակից:Ani Shavarshyan

А́ртурс Кри́шьянис Ка́риньш (լատիշ․՝ Arturs Krišjānis Kariņš, ), լատվիացի քաղաքական և պետական գործիչ։ Լատվիայի արտաքին գործերի նախարար 2023 թվականի հուլիսի 8-ից: Նախկինում՝ Լատվիայի վարչապետ (2019-2023), Եվրոպական խորհրդարանի պատգամավոր (Եվրոպական ժողովրդական կուսակցության խմբակցություն) (2009-2019), Լատվիայի էկոնոմիկայի նախարար (2004-2006):

Կենսագրություն խմբագրել

Ծագում խմբագրել

Կ. Կարինշի ծնողները դեռ մանկուց 1944 թվականին ընտանիքների հետ Լատվիայից մեկնել են Շվեդիա։ Կրիշյանիսի մայրական պապը՝ Վիլհելմ Կարինշը, հարուստ մարդ էր նախապատերազմյան Լատվիայում. նրա ընտանեկան ձեռնարկությունը 1870 թվականից զբաղվում էր ձկնորսությամբ Ռիգայի կենտրոնական շուկայում, իսկ ինքը՝ 28-ամյա Վիլհելմը, 1935 թվականին գնել է Ատրիում կինովարձույթի բաժնետոմսերի փաթեթը, որը պատկանում էր Ռիգայի Ֆորում խոշոր կինոթատրոնին[1]։

Կ. Կարինշի ծնողները մեծացել, ծանոթացել և ամուսնացել են Շվեդիայում, իսկ 1950-ականներին մեկնել են ԱՄՆ, որտեղ էլ ծնվել են նրանց երեք երեխաները[2]։

Կրթություն և գիտական գործունեություն խմբագրել

Արթուր-Կրիշյանիսը, նրա ավագ քույրը՝ Աննան և կրտսեր Ինգրիդան զուգահեռաբար սովորել են ամերիկյան դպրոցում և Ուիլմինգթոնի կիրակնօրյա լատվիական դպրոցում։ Շրջանում ապրում էին 300-500 լատվիացիներ, որոնք ամիսը մեկ անգամ հանդիպում էին Լյութերական եկեղեցում, որը դրա համար վարձակալել էին ամերիկացի հավատակիցներից[3]։ Ամառային արձակուրդներն անցկացրել են Կատսկիլ լատվիական ճամբարում[2]։

Դրանից հետո Կրիշյանիսը սովորել է Բևերինի լատվիական ամառային դպրոցում (այժմ գոյություն չունի)։ Դրանից հետո մի քանի տարի աշխատել է Գարեզերս ամառային միջնակարգ դպրոցում, աշխատել Բևերինում որպես դաստիարակ և ուսուցիչ: Լատվիական դաստիարակությունը նրան տվել են նրա ընտանիքը, հարազատներն ու ընկերները.ամերիկացիները գալիս ու գնում էին, իսկ լատվիացի ընկերները մնում էին, նշել է ինքը՝ Կարինշը։ Հետագայում նա նվագեց իր պատանեկության և երիտասարդության ընկերների հետ արդեն Ռիգայում՝ 20-25 տարի անց[3]։

1983 թվականին, միջնակարգ դպրոցն ավարտելուց հետո, մեկ տարի սովորել է Մյունստերի լատվիական գիմնազիայում։

Առաջին անգամ եղել եմ Լատվիայում 1984 թվականին, երբ անկախությունը լիովին անհնար էր թվում։ Սակայն 1988 թվականից իրավիճակը փոխվեց, և Արթուր-Կրիշյանիսը սկսեց ամեն ամառ այցելել Լատվիա, մասնակցել ժողովրդական ցույցերին։

Բակալավրի կրթական ծրագրի առաջին տարիներին (1984-1986) մասնագիտացել է մաթեմատիկայի, փիլիսոփայության և գրականության մեջ Անապոլիսի Սենթ Ջոնսի քոլեջում։

1987-1988 թվականներին լեզվաբանություն է սովորել Փենսիլվանիայի համալսարանում՝ ստանալով լեզվաբանության բակալավրի աստիճան։ Սովորել է լեզվի աբստրակտ կառուցվածքը: Ստացել է Summa Cum Laude պատվավոր դիպլոմ, ընդունվել է Phi Beta Kappa ասոցիացիայում։

1990-1996 թվականներին Կարինշը շարունակել է սովորել Փենսիլվանիայի համալսարանում՝ ուսումնասիրելով լատիշերենի հնչյունաբանություն, հնչյունաբանություն, գրել է ատենախոսություն Լատիշերենի պրոզոդիկ կառուցվածքը թեմայով[4]։ Ամառային արձակուրդներն անցկացրել են Կատսկիլ լատվիական ճամբարում[2]։

1990 թվականին նա ստացել է ամերիկյան կառավարության մեծ դրամաշնորհ (Ֆուլբրայթի կրթաթոշակ)՝ Լենինգրադի համալսարանում ռուսաց լեզու սովորելու համար, բացի այն գիտելիքներից, որոնք նա արդեն ստացել է Փենսիլվանիայում[3]։

Ատենախոսությունը գրել է 1994/95 թվականներին՝ ստանալով կրթաթոշակ։ Նյութեր է հավաքել Ռիգայում, Լատվիայի գյուղական շրջաններում, հարցազրույց է տվել մարդկանց և կատարել ձայնային ձայնագրություններ։

Միևնույն ժամանակ, նա աշխատել է ձայնային լաբորատորիաներից մեկում որպես ասիստենտ, դասավանդել է լեզվի տարբեր կուրսերում:

Լեզվաբանության ոլորտում փիլիսոփայության դոկտորի աստիճան[4]։

Լատվիայում Կարինշը հանդիպել է իր ապագա կնոջ՝ Անդայի հետ, 1996 թվականին նրանք ամուսնացել են և որոշել մշտապես ապրել Լատվիայում։

1996-1997 թվականներին, որպես Linguistic Data Consortium (Ֆիլադելֆիա, ԱՄՆ) հետազոտությունների ավագ համակարգող, Կարինշը ղեկավարել է մի խումբ, որը մշակել է էլեկտրոնային բառակապակցություններ և լեզվական տվյալների բազաներ գերմաներենի, անգլերենի, արաբերենի և չինարենի համար։

1995 և 1998 թվականներին Կարինշը աշխատել է որպես հրավիրյալ դասախոս Լատվիայի համալսարանում՝ դասավանդելով սոցիոլեզվաբանության դասընթաց բակալավրի և մագիստրոսի ծրագրերում։

Ձեռնարկատիրական գործունեություն խմբագրել

Դեռևս մշտական բնակության նպատակով Լատվիա չտեղափոխվելով՝ Կարինշը 1994 թվականի հոկտեմբերի 19-ին հիմնադրել է PK ընկերությունը (ապրանքանիշը՝ Lāču ledus)[5]՝ սառույցի և սառեցված մթերքների արտադրող և դիստրիբյուտոր, և մինչև Սեյմում ընտրվելը եղել է նրա նախագահը։ 1998 թվականի փետրվարի 4-ին նա ձեռնարկությունում իր մասնաբաժինը հասցրեց 95%-ի (5890 լատ), 2001 թվականի հունվարի 19-ին նա ավելացրեց կանոնադրական կապիտալը՝ իր մասնաբաժինը թողնելով անփոփոխ՝ արդեն 52 440 լատ գումարի չափով։

Կ. Կարինշի հայրը՝ Ուլդիսը, առաջին արտագաղթողներից մեկն էր, ով օգտվեց 1991 թվականին Լատվիայի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի կողմից ընդունված ԼՀ-ում օտարերկրյա ներդրումների մասին օրենքի արտոնություններից։ Նա նախատեսում էր, որ օտարերկրյա կապիտալով ձեռնարկությունները շահույթի ստացման պահից առաջին երեք տարիների ընթացքում ամբողջությամբ ազատվում են դրա հարկից, իսկ հաջորդ երկու տարիների համար՝ 50%-ով[6]։ 1992 թվականի սեպտեմբերին Ուլդիս Կարինշը հիմնել է Formula  ավտոներկերի առևտրի ընկերությունը[7]՝ 10 հազար լատ (մոտ 14 հազար դոլար) կանոնադրական կապիտալով և մինչև 2000 թվականի հուլիսի 20-ը եղել է նրա խորհրդի նախագահը։ 2000 թվականի հունվարի 12-ից որպես նրա տեղակալ այդ ընկերությունում աշխատել է Կրիշյանիս Կարինշը։ Այս ընկերության ամենամեծ բաժնետերը եղել և մնում է կանադական Riga Overseas Investments Inc. - ը, ինչը թույլ է տվել ձեռնարկությանը օգտվել օտարերկրյա ներդրողներին տրված արտոնություններից։

Ամենամեծ եկամուտը Կ. Կարինշուն բերել է անշարժ գույքի գործարքների միջնորդությունը և սեփական կամ վարձակալած գույքի վարձակալությունը կամ կառավարումը: Այս բիզնեսով զբաղվում էր Կարինշի խորհրդատվություն ընկերությունը («Kariaa konsultācijas», ավելի ուշ՝ «Linaka»[8])։ 1999 թվականի հունվարի 13-ից մինչև 2007 թվականի հոկտեմբերի 8-ը նա դրա միակ մասնակիցն էր, որից հետո բաժնետոմսերը նվիրեց իր կնոջը՝ Անդային։

2013 թվականի սեպտեմբերի 9-ին Կարինշը կնոջը նվիրել է նաև պապից՝ Վիլհելմ Նարինշից և մորից՝ Ռասմա Նարինիից ստացված անշարժ գույք Ռիգայում՝ Սկոլաս 2 հասցեում (նախկին «Պիոնիերիս» կինոթատրոնի հողն ու շենքը օժանդակ շինություններով, որոնք Նարինշը ստացել է ապազգայնացման արդյունքում)[6]։ Ձեռնարկությունների ռեգիստրի տվյալներով՝ 2014 թվականի հուլիսի 7-ին Անդա Կարինան հիմնել է SIA S2 Rīga ընկերությունը՝ իր կանոնադրական կապիտալում ներդնելով այս անշարժ գույքը՝ 2,152 միլիոն եվրո արժեքով, իսկ 2014 թվականի հոկտեմբերի 10-ին այն վաճառել է SIA P.J. Assets 1 ընկերությանը։

Այս գործարքի վերաբերյալ KPV LV -ից Սեյմի պատգամավոր Ալդիս Գոբզեմսը հարցում է ներկայացրել դատախազություն, որը հանցակազմի նշաններ չի տեսել Կարինշի կնոջ գործողություններում[9]։

Քաղաքական գործունեություն խմբագրել

Կարինշը 2002 թվականին Նովոյե վրեմյա կուսակցության հիմնադիրներից էր և նույն թվականի հոկտեմբերին ընտրվեց Սեյմում։ Կարինշը Նովոյե վրեմյա խորհրդարանական խմբակցության նախագահն էր 2002-2004 թվականներին, իսկ Էկոնոմիկայի նախարարը՝ Այգար Կալվիտիսի կառավարությունում 2004 թվականի դեկտեմբերից մինչև 2006 թվականի ապրիլը։ Որպես էկոնոմիկայի նախարար հարուցել է այսպես կոչված Գրինբերգի գործը ընդդեմ Վենտսպիլսի քաղաքապետ Այվար Լեմբերգի, որում պետությունը պարտվել է բոլոր հոդվածներով[10]։

2007 թվականի մարտին դարձել է «Նոր ժամանակի» երկու սոլիդերներից մեկը (Էյնարս Ռեպշեի հետ միասին)։

2009 թվականին «Նոր ժամանակի» ցուցակից միակն ընտրվել է Եվրախորհրդարան։ Ստացել է ընտրողների աջակցությունը 2014 թվականի ընտրություններում արդեն որպես «Նոր ժամանակի» իրավահաջորդ կուսակցության՝ «Միասնության» ներկայացուցիչ։

«Միասնություն» համազգային շարժման 2018 թվականի վարչապետի թեկնածու։ 2019 թվականի հունվարի 7-ին Լատվիայի նախագահը նրան հանձնարարեց ձևավորել հետևյալ կառավարությունը[11][12]։

2019 թվականի հունվարի 23-ին Կրիշյանիս Կարինշը Սեյմի կողմից հաստատվել է Լատվիայի վարչապետի պաշտոնում[13]։

14 августа 2023 года Кришьянис Кариньш объявил о своей отставке с должности премьер-министра Латвии. Официальное прошение об отставке он подал президенту Эдгару Ринкевичу 17 августа[14]։

15 сентября 2023 года назначен министром иностранных дел Латвии в коалиционном правительстве под руководством премьер-министра Эвики Силини[15].

Ընտանիք խմբագրել

Кришьянис Кариньш женат, имеет четверых детей. Его супруга Анда Кариня — семейный врач, которая также занимается сдачей в аренду недвижимости. В 2008 году депутат Сейма использовал законное право пойти вместо супруги в отпуск по уходу за ребенком, получив за это от Госагентства социального страхования пособие в общей сложности свыше 13 тыс. латов в 2008 и 2009 годах[6].

Отец Кришьяниса Кариньша Улдис — строительный инженер, в США занимался бизнесом[3].

Младшая сестра Ингрида Кариня-Берзиня является членом правления учреждённой 6 апреля 1993 года в Латвии «Американской торгово-промышленной палаты» со дня основания и занимается консультационной деятельностью[6].

Պարգևներ խմբագրել

  • Орден Креста земли Марии 2 класса (2005)[16]

Примечания խմբագրել

  1. ↑ «Rīgas apgabaltiesas tirdzniecības reģistra nodaļas zinojums (Торговый регистр Рижского окружного суда. Сообщение о регистрации участников АО «Атриум»)». Периодика Латвийской Национальной библиотеки. // Valdības vēstnesis (Правительственный вестник). 9 июля 1935. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-05-15-ին. Վերցված է 2019-04-01-ին. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |subtitle= (օգնություն); Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Астрида Янсоне (14 июня 2016). «Trimdas bērnu bērni un mazbērni Latvijā (3)» (լատվիերեն). // Laikraksts.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-04-01-ին. Վերցված է 2019-04-01-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն); Unknown parameter |subtitle= ignored (օգնություն)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Гунарс Нагелс (3 ноября 2011). «Krišjānis Kariņš». газета "Latvietis" ("Латыш"), Австралия (լատվիերեն). laikraksts.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2020-06-07-ին. Վերցված է 2019-07-18-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն); Unknown parameter |subtitle= ignored (օգնություն)
  4. ↑ 4,0 4,1 A. Krisjanis Karins. «The Prosodic structure of Latvian» (PDF). Пенсильванский университет (անգլերեն). Վերցված է 2023-03-12-ին.
  5. ↑ «PK, SIA» (լատվիերեն). www.firmas.lv. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-04-01-ին. Վերցված է 2019-04-01-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Людмила Прибыльская Цепь удач Кришьяниса Кариньша: присвоение «Пионера», способы легального обогащения и сделки с офшорами.(ռուս.) // Бизнес-Класс : журнал. — 2019. — № 1. — С. 24—29. — ISSN 1691-0362. Архивировано из первоисточника 22 Հուլիսի 2019.
  7. ↑ «FORMULA, SIA» (լատվիերեն). www.firmas.lv. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-04-01-ին. Վերցված է 2019-04-01-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  8. ↑ «LINAKA, SIA» (լատվիերեն). www.firmas.lv. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-04-01-ին. Վերցված է 2019-04-01-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  9. ↑ Sputnik (18 мая 2019). «Жена премьер-министра Латвии вне подозрений полиции». Спутник Латвия (ռուսերեն). Sputnik Латвия. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-07-22-ին. Վերցված է 2019-07-22-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  10. ↑ Юлия Грант (2020-01-10). «Атака четвертого олигарха: как провернули вопрос с санкциями против Лембергса» (ամերիկյան անգլերեն). Sputnik Латвия. Արխիվացված է օրիգինալից 2020-01-10-ին. Վերցված է 2020-01-11-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  11. ↑ «Президент поручил Кришьянису Кариньшу создать правительство». LSM.lv. 7 января 2019. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-01-09-ին. Վերցված է 9 января 2019-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  12. ↑ «Новым премьером Латвии станет уроженец США Кришьянис Кариньш». Настоящее время. 7 января 2019. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-01-09-ին. Վերցված է 9 января 2019-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  13. ↑ «Saeima ar 61 balsi apstiprina Kariņa valdību» (լատվիերեն). www.lsm.lv. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-11-08-ին. Վերցված է 2019-01-23-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  14. ↑ «Премьер Латвии ушёл в отставку». РБК (ռուսերեն). 2023-08-14. Վերցված է 2023-09-13-ին.
  15. ↑ Антоненко, Оксана (2023-09-15). «В Латвии утверждено новое правительство. Без националистов и с либералами». Русская служба Би-би-си. Վերցված է 2023-09-15-ին.
  16. ↑ «Estonian State Decorations». President.ee. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-01-09-ին. Վերցված է 9 января 2019-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

Ссылки խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Ani_Shavarshyan/Սևագրություն_16&oldid=8909616» էջից