Մասնակից:Լուսինե Գասպարյան Վիլենի/Ավազարկղ

Սոմոնի (տաջ.` սոմոն, Տաջիկստանի ազգային տարադրամ, որն անվանակոչվել է ի պատիվ Տաջիկստանի պետության հիմնադրի՝ Իսմաիլ Սամանի (տաջ.՝ Исмоил Сомонӣ) : 1 սոմոնը բաղկացած է 100 դիրամից: Սոմոնը շրջանառության մեջ է դրվել 2000 թվականի հոկտեմբերի 30-ին և փոխարինել է Տաջիկստանի ռուբլուն (1սոմոնին = 1000 տաջկական ռուբլուն):

Մետաղադրամներ

Թողարկման տարեթիվ 2001 - 2018 թվականներ

Այս ժամանակահատվածում թողարկված մետաղադրամները հատվել են Սանկտ Պետերբուրգի դրամահատարանում: 2006 թվականին թողարկված մետաղադրամների վրա պատկերված անվանական գինը ավելի մեծ էր, քան՝ 2001 թվականի մետաղադրամներին : 2018 թվականին թողարկվում են 1, 3, 5 անվանական արժեքով սոմոններ, որոնք հատվել են Ղազախստանի դրամահատարանում:

Պատկեր	Անվանական գին	Նյութ	Տրամագիծ (մմ)	Հաստություն (մմ)	Քաշ (մմ)	Կող,եզր	Թողարկման տարեթիվ
120px	5 դիրամա	պողպատ, պլակ՝ արույր	16,5	1,35	2	հարթ	2001 2006
120px	10 դիրամա		17,5	1,4	2,4		2001 2006
120px	20 դիրամա		18,5	1,4	2,7		2001 2006
120px	25 դիրամա	պղինձ+ցինկ	19	1,4	2,76	մակաշերտավոր	2001 2006
		պողպատ, պլակ՝արույր			2,8		2006
120px	50 դիրամա	պղինձ+ցինկ	21	1,45	3,6		2001 2006
		պողպատ, պլակ՝արույր			3,4		2006
120px	1դիրամա	նեյլզեյբեռ	24	1,6	5,2	ընդհատումներով- մակաշերտավոր	2001
60px60px			24,5	1,8	5,8		2018
120px	3 սոմոնի		25,5	1,8	6,3	հարթ, սոմոնի մակագրությամբ	2001
60px60px							2018
120px	5սոմոնի		26,5	1,85	7	ընդհատումներով- մակաշերտավոր աստղիկներով	2001
60px60px							2018

2011 թվականի թողարկում

2011 թվականի հունիսի 15-ին մետաղադրամի որակի բարձրացման նպատակով թողարկվեցին նոր անվանական արժեքով՝ 5, 10, 20, 50 դիրամաներ և 1 սոմոնի:

2013 թվականի փետրվարի 2-ին թողարկվեցին 1 և 2 անվանական արժեքով դիրամաներ, որոնք հատվել են Ղազախստանի դրամահատարանում:

Նախորդ տարիներին թողարկված (2001 և 2006) մետաղադրամները դեռևս գտնվում են շրջանառության մեջ:

2015 և 2017 թվականներին թողարկվում է 5, 10, 20, 50 անվանկան արժեքով դիրամաներ և 1 սոմոնի՝ (միայն 2017-ին) արտաքին տեսքի որոշակի փոփոխություներով:

Պատկեր	Անվանական գին	Նյութ	Տրամագիծ (մմ)	Հաստություն (մմ)	Քաշ (գ)	Կող,եզր	Թողարկման տարեթիվ
60px60px	1 դիրամ	պողպատ, պլակ՝արույր	14,5	1,2	1,3	հարթ	2011
60px60px	2 դիրամ		16,0	1,2	1,6		2011
60px60px	5 դիրամ		18,0	1,2	2,0		2011 2015 2017
60px60px	10 դիրամ		20,5	1,4	3,0		2011 2015 2017
60px60px	20 դիրամ		23,5	1,6	4,0	մակաշերտավոր	2011 2015 2017
60px60px	50 դիրամ		26,0	1,6	5,5	ընդհատումներով- մակաշերտավոր	2011 2015 2017
60px60px	1 սոմոնի	մելքիոր(պղնձի և նիկելի)համաձուլվածք	27,0	1,4	5,2	մակաշերտավոր	2011 2017

Հուշադրամներ

Տաջիկստանի ազգային բանկը 2004 թվականից սկսած,երբ թողարկվեց 4 մետաղադրամներ,որոնք նվիրված էին Տաջիկստանի Սահամանադրության 10- ամյակին և մայրաքաղաք Դուշամբեի 80- ամյակին սկսում է թողարկել հուշադրամներ և հոբելյանական շրջանառու մետաղադրամներ՝ թանկարժեք(ոսկի՝ անվանական արժեք 50, 100, 200 սոմոնի և արծաթ՝ 1, 3, 5, 100, 500անվանական արժեքով սոմոնի ) և ոչ թանկարժեք մետաղներից (բիմետաղ՝ 3 և 5 անվանական արժեքով, մելքիոր և նեյզիլբեր՝ 1 անվանական արժեքով սոմոնի ):

2015 թվականներից սկսած թողարկվել է 30 տարատեսակ մետաղադրամներ,այդ թվում 5 բիմետաղական, 2 մելքիորից, 1 նեյլզիլբերից, 925 հարգի արծաթյա մետաղադրամներ և 900 հարգի ոսկյա 3 մետաղադրամներ:

Թղթադրամներ

2000 թվականի հոկտեմբերի 30-ին, Տաջիկստանի Հանրապետության նախագահի թիվ 415 հրամանով թողարկվում են 1, 5, 20, 50 անվանական արժեքով թղթադրամներ:

2010 թվականին թողարկվում է 1, 5, 10, 20 սոմոնի թղթադրամների վերափոխված տեսակները՝ գունային այլ ձևավաորմամբ, ինչպես նաև 3, 200, 500 անվանական արժեքով սոմոնի ( սեպտեմբերի 10-ից):

2012 թվականի դեկտեմբերի 25 - ին թողարկվում են 5, 10 անվանական արժեքով սոմոնների վերափոխված տեսակը,որն ուներ լրացուցիչ հոլոգրոֆիկ պաշտպանիչ

էլեմենտ:

С 5 марта 2013 года в обращение введены модификации банкнот номиналом 20, 50 и 100 сомони, имеющие новый элемент защиты: три последних цифры серийного номера напечатаны на кинеграмме с помощью лазера и обладают повышенным рельефом, который можно различить невооружённым глазом и на ощупь.

31 августа 2017 года Нацбанк Таджикистана выпустил в обращение модификации банкнот 10, 20, 50 и 100 сомони, имеющие новые элементы защиты. На всех банкнотах заменена подпись председателя Нацбанка, и год изменён на 2017. На банкноте в 100 сомони на лицевой стороне изменены защитные полосы, эмблема банка уменьшена. На оборотной стороне банкноты ныряющая нить стала шире, флаг республики и эмблема банка также уменьшены.

Изображение		Номинал	Размеры (мм)	Основные цвета	Описание		Годы выпуска
Лицевая сторона	Оборотная сторона				Лицевая сторона	Оборотная сторона
100px	100px	1 дирам	100×60	коричневый	здание Театра оперы и балета им. Садриддина Айни	горный пейзаж	1999
100px	100px	5 дирамов		синий	Дворец культуры в хозяйстве им. Урунходжаева	гробница в Чилучорчашме Шаартузского района
100px	100px	20 дирамов		зелёный	зал заседаний Национального банка Таджикистана	горная дорога
100px	100px	50 дирамов		фиолетовый	основатель государства Саманидов Абу Ибрахим Исмаил ибн Ахмад Самани (849—907)	горная долина
141px	141px	1 сомони	141×65	зелёный	поэт, общественно-политический деятель Таджикистана Мирзо Турсун-Заде (1911—1977)	здание Национального банка Таджикистана	1999
141px	141px	3 сомони		пурпурный	герой Таджикистана, государственный деятель Таджикистана Шириншо Шотемор (1899—1937)	здание Парламента Таджикистана	2010
144px	144px	5 сомони	144×65	синий	основоположник современной таджикской литературы Садриддин Айни (1878—1954)	Мавзолей Абу Абдаллаха Рудаки в Пенджикентском районе	1999
147px	147px	10 сомони	147×65	оранжевый пурпурный	таджикский мыслитель и поэт Мир Сайид Али Хамадани (1314—1384)	Мавзолей Мир Саида Али Хамадони в г. Куляб	1999 2017
150px	150px	20 сомони	150×65	коричневый голубой	философ и врач, учёный-энциклопедист Абу Али Хусейн ибн Абдаллах ибн Сина (Авиценна) (980—1037)	Гиссарская крепость
153px	153px	50 сомони	153×65	синий жёлтый	учёный, государственный деятель Таджикистана Бободжан Гафуров (1908—1977)	чайхана «Сино» в Исфаринском районе
156px	156px	100 сомони	156×65	коричневый голубой	основатель государства Саманидов Абу Ибрахим Исмаил ибн Ахмад Самани (849—907)	Президентский дворец
159px	159px	200 сомони	159×68	коричневый жёлтый голубой	герой Таджикистана, государственный деятель Таджикистана Нусратулло Махсум (1881—1937)	здание Национальной библиотеки	2010
162px	162px	500 сомони	162×71	синий жёлтый	основоположник таджикской классической литературы Абу Абдаллах Рудаки (858—941)	Дворец нации
Масштаб изображений — 1,0 пикселя на миллиметр.

Защитные элементы

• Дирамы:

1. Бумага, содержащая бесцветные защитные волокна, люминесцирующие красным, синим и зелёным светом
2. Водяной знак в виде эмблемы Национального банка Таджикистана
3. Металлизированная ныряющая защитная нить с повторяющимся текстом «БМТ» (տաջ.՝ Бонки миллии Тоҷикистон — Национальный банк Таджикистана)
4. Микротекст с изображением номинала банкноты на таджикском (лицевая сторона) и английском языке (оборотная)
5. Серийный номер, обладающий магнитными свойствами

• Сомони:

1. Бумага, содержащая бесцветные защитные волокна, люминесцирующие красным, синим и зелёным светом
2. Водяной знак в виде портрета человека, изображённого на банкноте
3. Металлизированная ныряющая защитная нить с повторяющимся текстом «БМТ»
4. Микротекст с изображением номинала банкноты на таджикском (лицевая сторона) и английском языке (оборотная)
5. Горизонтально расположенный серийный номер обладает магнитными свойствами
6. Печатно-тиснёный элемент против копирования: при рассмотрении банкноты под разными углами в изображении «тюльпана» видно несколько чисел, обозначающих номинал банкноты
7. Совмещающиеся элементы узора в светлом круге на лицевой и оборотной сторонах образуют эмблему НБТ
8. Голографическая защитная полоса с эмблемами НБТ и текстом на таджикском и английском языках (у банкнот номиналом 20-500 сомони; у 5 и 10 сомони — с 2012 года)
9. Метка для людей с ослабленным зрением
10. Рельефное изображение последних трёх цифр серийного номера на кинеграмме (с 2013 года у банкнот номиналом 20, 50 и 100 сомони)

Интересные факты

• На лицевой стороне банкноты в 1 сомони на силуэте территории Таджикистана не выделены границы Хатлонской области, а рядом на глобусе Таджикистан нарисован овальным в районе южного Афганистана

Символ сомони

В сентябре 2015 года Национальный банк Таджикистана объявил о начала конкурса на разработку символа сомони, который должен был завершиться к началу октября. Однако закончился он безрезультатно, до сих пор символом национальной валюты Таджикистана является обычное сокращение — буква «с».

Ссылки

• Национальный Банк Таджикистана — Банкноты
• Монеты стран СНГ и Балтии — Монеты Таджикистана

Примечания

Կաղապար:Валюты постсоветского пространства Կաղապար:Валюты Азии Сомони Категория:Деньги Таджикистана Категория:Азиатские валюты Категория:Появились в 2000 году