Վիքիպեդիա

Մասնակից:Արփինեեեե/Ավազարկղ2


Դաուն Ֆրեյզեր, (սեպտեմբերի 4,1937), լողորդ, Ավստրալիայի ազատ ոճի չեմպիոն, օլիմպիական ութ անգամ մեդալակիր, 100 մետր ազատ ոճում 15 տարվա աշխարհի ռեկորդակիր և նախկին քաղաքական գործիչ։ Հակասական, սակայն անթիվ պարգևների դափնեկիր, նա վայելել է ազգային հեղինակություն և ազգային հպարտություն առաջացրել Ավստրալիայում: Նա մեկն է այն չորս լողորդներից, ովքեր հաղթել են նույն օլիմպիական անհատական ​​մրցաշարում երեք անգամ՝ իր դեպքում կանանց 100 մետր ազատ ոճում[1]:

Վաղ կյանք

խմբագրել

Ֆրեյզերը ծնվել է 1937 թվականին, Սիդնեյի Բալմեյն արվարձանում, Նոր Հարավային Ուելսի աղքատ բանվորական ընտանիքում, ութ երեխաներից կրտսերը[2]:Նրա հայրը՝ Քենեթ Ֆրեյզերը, Շոտլանդիայի Էմբոյից էր։[3] Նրան 14 տարեկան հասակում նկատել է Սիդնեյի մարզիչ Հարի Գալագերը՝ լողալով տեղի ծովային լողավազանում:

Լողի կարիերա

խմբագրել
 
Ֆրեյզերը 1958 թվականին:

Որպես իր լողի կարիերայի կարևորագույն դրվագ՝ Ֆրեյզերը 39 ռեկորդ ուներ և Ավստրալիայի համար նվաճեց ութ օլիմպիական մեդալ, այդ թվում՝ չորսը ոսկե: Ավելացնելով իր հեղինակություն հայրենի երկրում և Բրիտանական Համագործակցությունում, նա նվաճեց Համագործակցության խաղերի վեց ոսկե մեդալ: Նա գերիշխում էր բարձրակարգ 100 մետր ազատ ոճի մրցումներում՝ 1956 թվականի դեկտեմբերի 1-ից մինչև 1972 թվականի հունվարի 8-ը, 15 տարվա ընթացքում պահպանելով իր ռեկորդը[4]:

1962 թվականի հոկտեմբերին նա դարձավ առաջին կինը, ով լողաց 100 մետր ազատ ոճը մեկ րոպեից պակաս ժամանակում՝ սահմանելով 58,9 ռեկորդ, սխրանք, որը նրան բարձրացրեց ազգային հայտնիության մեջ և դարձրեց նրան հերոս Ավստրալիայում, որտեղ լողը հանրաճանաչ մարզաձև էր[5][6][4]:Միայն 1972 թվականին, Ֆրեյզերի թոշակի անցնելուց ութ տարի անց, նրա 100 մ վազքի ռեկորդը՝ 58,9 վայրկյան, գերազանցվեց[7]:

1964 թվականի Օլիմպիական խաղերից մի քանի շաբաթ առաջ Ֆրեյզերը վիրավորվեց ավտովթարի հետևանքով, վնասեց ողն ու մահացավ մայրը՝ Ռոուզը։ Վթարի ժամանակ Ֆրեյզերի մեքենայով ճամփորդում էին նաև նրա քույրն ու ընկերը, սակայն ողջ մնացին[8]:Սա նոր ողբերգություն էր Ֆրեյզերի և նրա ընտանիքի համար՝ 1950 թվականին ավագ եղբոր լեյկոզից և քաղցկեղով հիվանդ հոր մահից հետո՝ 1960 թվականին։

1964 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերի միջադեպեր և լողալու արգելք

խմբագրել

1964 թվականի Տոկիոյի ամառային Օլիմպիական խաղերի ժամանակ Ֆրեյզերը զայրացրեց լողի թիմի հովանավորներին և Ավստրալիայի լողի միությանը՝ բացման արարողությանը մասնակցելով նրանց ցանկության դեմ և մրցումների ժամանակ հագնելով ավելի հին լողի հագուստ, քանի որ նա գտնում էր, որ այն ավելի հարմարավետ էր, քան հովանավորների կողմից տրամադրվածը։Նա նաև մեղադրվում էր Օլիմպիական դրոշը գողանալու մեջ, որը դրոշի ձողից դուրս էր եկել կայսր Հիրոհիտոյի պալատից՝ Կոկյոյից: Նրան ձերբակալել են, բայց ազատ են արձակել առանց մեղադրանքի: Վերջում նրան որպես հուշանվեր հանձնեցին դրոշը։[9]

Fraser later denied having swum the moat to steal the flag, telling The Times in 1991: "There's no way I would have swum that moat. I was terrified of dirty water and that moat was filthy. There's no way I'd have dipped my toe in it."[10] The Australian Amateur Swimming Association banned Fraser from competitive swimming for 10 years.[11]

Հետլողային գործունեություն

խմբագրել

Ֆրեյզերը մաքսավոր դարձավ Բալմենի՝ Ռիվերվյու հյուրանոցում և սկսեց զբաղվել լողի մարզչական աշխատանքով:

1988 թվականին Ֆրեյզերն ընտրվել է որպես անկախ պատգամավոր Նոր Հարավային Ուելսի օրենսդիր ժողովում՝ Բալմենի նստավայրի համար։Բալմենի ընտրազանգվածը վերացվել է 1991 թվականին, և Պորտ Ջեքսոնի նոր աթոռը չնվաճելուց հետո նա հեռանում է քաղաքականությունից[1][12]:

Անձնական կյանք

խմբագրել

Ֆրեյզերն ամուսնացել է Գարի Ուերի հետ 1965 թվականի հունվարի 30-ին Սիդնեյի Մաքքուարի փողոցի Սուրբ Ստեֆենս եկեղեցում[13]:Ամուսնությունը կարճ տևեց:Ամուսնությունից ունի մեկ դուստր, ով ունի որդի։ Նա և իր ընտանիքը ապրում են Քվինսլենդի Սանշայն ափին գտնվող Նուսայում: Այս տեղափոխությունը Սիդնեյից դեպի հյուսիս՝ Նուսայի ավելի տաք, մերձարևադարձային կլիմա նախատեսված էր նվազեցնելու Ֆրեյզերի ասթմայով առաջացած շնչառական խնդիրները, քանի որ ավելի տաք օդը և արևի լույսից ստացված վիտամին D-ի ավելացումը օգտակար են այս վիճակի համար[14][15]:

Ֆրեյզերը կանադացի ֆուտբոլիստ Դանիել Սթիերի հորաքույրն է[16]:

Տարաձայնություններ

խմբագրել

Քաղաքական և ռասայական հայացքներ

խմբագրել

1997-ին Ֆրեյզերը ԷյԲիՍի-ին ասաց. «Այսինքն, ես կցանկանայի լինել նույնքան անկեղծ, ինչպես Փոլին Հանսոնը և ասեի. տեսեք, ես հիվանդ եմ և հոգնել եմ իմ երկիր եկող ներգաղթյալներից»: Նաև հայտնել է, որ ցանկանում է միանալ Հանսոնի «Մեկ ազգ» կուսակցությանը[17]:

In 2015, during an interview on the Today program, Fraser was asked about recent behaviour of Nick Kyrgios at Wimbledon and Bernard Tomic’s comments about Tennis Australia, which resulted in Tomic being removed from the Davis Cup team. Fraser said, "They should be setting a better example for the younger generation of this country ... If they don’t like it, go back to where their fathers or their parents came from". (Kyrgios is of Malay and Greek ancestry, while Tomic is of Croat extraction.) Kyrgios responded by describing her as a "blatant racist", and Fraser's comments were criticised by Australia’s Race Discrimination Commissioner Tim Soutphommasane.[18][19][20][21] Fraser "unreservedly" apologised for her comments.[18]

խմբագրել

In 1979, a movie called Dawn! was made about Fraser's life and career. It starred Bronwyn Mackay-Payne as Fraser.

Fraser was played by Melissa Thomas in the 2003 film Swimming Upstream. Fraser herself is credited in the film as Dawn Fraser's coach. On 1 September 2015, Dawn Fraser featured on Season 7, Episode 5, of the SBS genealogy television series Who Do You Think You Are?, which traced her heritage back to South America.

Honours

խմբագրել

Lauded as an Australian hero, Fraser was named the Australian of the Year in 1964,[22] was inducted into the International Swimming Hall of Fame in 1965,[23] was made a Member of the Order of the British Empire (MBE) using her married name Dawn Ware in 1967,[24] and was appointed an Officer of the Order of Australia (AO) in 1998.[25] She was named Australian Female Athlete of the Century by the Sport Australia Hall of Fame,[26] who had inducted her as their first female member in 1985.[27] In 1999 the International Olympic Committee named her the World's Greatest Living Female Water Sports Champion.[28] On 14 July 2000, Fraser was awarded the Australian Sports Medal for "outstanding contribution as a swimming competitor".[29][28]

She was one of the bearers of the Olympic Torch at the opening ceremony of the 2000 Summer Olympics in Sydney. She carried the Olympic Torch at the stadium, as one of the bearers for the final segment, before the lighting of the Olympic Flame.

The Australian Sport Awards includes an award named in honour of and presented by Fraser. The sea baths in Balmain where she swam were named the Dawn Fraser Swimming Pool in her honour in 1964,[30] and in 1992, the State Transit Authority named a RiverCat ferry after Fraser.

As part of the 2018 Queen's Birthday Honours she was advanced to a Companion of the Order of Australia (AC).[31]

In 2022, she was an inaugural inductee of the Swimming Australia Hall of Fame.[32]

Օլիմպիական նվաճումներ

խմբագրել
 
Դաուն Ֆրեյզերը և Իլսա Կոնրադները Ավստրալիայի լողի ազգային առաջնությունում և օլիմպիական փորձարկումներում, Հյուսիսային Սիդնեյի օլիմպիական լողավազան,փետրվարի 27 1960 թվական:
Իրադարձություն Ժամանակ Տեղ
1956 թվականի ամառային օլիմպիական խաղեր
100մետր Ազատ ոճի 1:02.0 Ոսկի WR
100մետր Ազատ ոճի 5:02.5 Արծաթ
400մետր Ազատ ոճի 4:17.1 Ոսկի WR
1960 թվականի ամառային օլիմպիական խաղեր
100մետր Ազատ ոճի 1:01.2 Ոսկի OR
400մետր Ազատ ոճի 4:58.5 5-րդ
400մետր Ազատ ոճի փոխանցումավազք 4:11.3 Արծաթ
4 × 100մետր Խառը փոխանցավազք 4:45.9 Արծաթ
1964 թվականի ամառային օլիմպիական խաղեր
100մետր Ազատ ոճի 59.5 Ոսկի OR
100մետր Ազատ ոճի 4:47.6 4-րդ
400մետր Ազատ ոճի փոխանցումավազք 4:06.9 Արծաթ
4 × 100մետր Խառը փոխանցավազք 4:52.3 9-րդ
  • 1962 թվականի Պերտի Համագործակցության խաղեր
    • 110 yards freestyle – gold medal
    • 440 yards freestyle – gold medal
    • 4 × 110 yards (4 × 100.58 metres) freestyle relay – gold medal
    • 4 × 110 yards (4 × 100.58 metres) medley relay – gold medal

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ 1,0 1,1 Dawn Fraser Արխիվացված 17 Սեպտեմբեր 2013 Wayback Machine. sports-reference.com
  2. ↑ Boyer Sagert, Kelley; Overman, Steven J. (2012). Icons of Women's Sport. Santa Barbara: ABC-CLIO. էջեր 137–152. ISBN 978-0-313-38549-0. Վերցված է 8 July 2015-ին.
  3. ↑ McMorran, Caroline (20 August 2012). «Olympic swim star makes surprise visit». The Northern Times. Արխիվացված է օրիգինալից 9 July 2015-ին. Վերցված է 8 July 2015-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 Clarkson, Alan (28 October 1962). «Champion's world time in 110 yds». The Sun-Herald. էջ 67.
  5. ↑ «Keith, Braden, Lessons of the Pool; Dawn Fraser, the One Minute Rebel». swimswam.com.
  6. ↑ «Australia's Most Successful Olympians». theculturetrip.com.
  7. ↑ «Swim contest a spectacular of records». The Sun-Herald. AAP, Reuters. 2 May 1971. էջ 107.
  8. ↑ «I killed my mother». The Sydney Morning Herald. 9 August 2004. Վերցված է 4 January 2018-ին.
  9. ↑ «Dawn Fraser: still kicking». Sunday Profile, ABC. 15 April 2007. Արխիվացված է օրիգինալից 12 February 2017-ին. Վերցված է 4 November 2015-ին.
  10. ↑ Lord, Craig. «DAWN FRASER». The Times (անգլերեն). ISSN 0140-0460. Վերցված է 2021-01-26-ին.
  11. ↑ «Swim ban on four Games girls». Canberra Times. 2 March 1965.
  12. ↑ Կաղապար:Cite NSW Parliament
  13. ↑ Hickson, Jack (30 January 1965). «Dawn Fraser's wedding to Gary Ware, St. Stephen's Church, Sydney». acms.sl.nsw.gov.au. State Library of NSW. Վերցված է 21 December 2014-ին.
  14. ↑ Fraser, Dawn (15 April 2007). «Dawn Fraser: still kicking». Sunday Profile www.abc.net.a (Interview). Interviewed by Attard, Monica. Australian Broadcasting Corporation. Արխիվացված է օրիգինալից 12 February 2017-ին. Վերցված է 21 December 2014-ին.
  15. ↑ Hardy, Karen (15 December 2013). «Dawn Fraser still smiling». The Sydney Morining Herald. Fairfax Media. Վերցված է 21 December 2014-ին.
  16. ↑ Hughes, Nick (January 4, 2023). «Danielle Steer adds extra flair to Western United attacking stocks». Western United FC.
  17. ↑ Corderoy, Amy (7 July 2015). «From Olympic bans to One Nation: Dawn Fraser no stranger to controversy». The Sydney Morning Herald (անգլերեն). Վերցված է 30 July 2020-ին.
  18. ↑ 18,0 18,1 «Dawn Fraser sorry for 'racist' outburst on Nick Kyrgios and Bernard Tomic». The Guardian. 7 July 2015. Վերցված է 13 August 2016-ին.
  19. ↑ Hinds, Alex; agencies (7 July 2015). «Dawn Fraser tells Kyrgios and Tomic to 'go back where their parents came from'». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0261-3077. Վերցված է 30 July 2020-ին.
  20. ↑ «Dawn Fraser attacks Nick Kyrgios after Wimbledon 2015 loss». NewsComAu. 7 July 2015. Արխիվացված է օրիգինալից 7 July 2015-ին. Վերցված է 8 July 2015-ին.
  21. ↑ Holland, Angus (7 July 2015). «Dawn Fraser's comments about Kyrgios and Tomic were racist, say experts». The Sydney Morning Herald. Վերցված է 13 August 2016-ին.
  22. ↑ Lewis, Wendy (2010). Australians of the Year. Pier 9 Press. ISBN 978-1-74196-809-5.
  23. ↑ «Dawn Fraser (AUS)». ISHOF.org. International Swimming Hall of Fame. Արխիվացված է օրիգինալից 2 April 2015-ին. Վերցված է 17 March 2015-ին.
  24. ↑ It's an Honour: MBE
  25. ↑ It's an Honour Արխիվացված 22 Փետրվար 2019 Wayback Machine – Officer of the Order of Australia
  26. ↑ Wilson, Chris (28 February 2013). «Fraser named greatest despite push for skater». The Sydney Morning Herald. Վերցված է 4 September 2013-ին.
  27. ↑ «Dawn Fraser». Sport Australia Hall of Fame. Վերցված է 26 September 2020-ին.
  28. ↑ 28,0 28,1 «The Australia Woman's Register, Dawn Fraser». The Australian Woman's Register. Վերցված է 26 September 2023-ին.
  29. ↑ «Dawn Fraser». Australian Honours Database. Արխիվացված օրիգինալից 22 February 2019-ին. Վերցված է 8 May 2013-ին.
  30. ↑ «State Heritage Inventory». 22 October 2019.
  31. ↑ «FRASER, Dawn». It's An Honour. Australian Government. 11 June 2018. Վերցված է 11 June 2018-ին.
  32. ↑ Hanson, Ian (28 August 2022). «Ian Thorpe, Dawn Fraser and Shane Gould Among First Inductees Into Swimming Australia Hall Of Fame». Swimming World. Վերցված է 29 August 2022-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Արփինեեեե/Ավազարկղ2&oldid=10056357» էջից