Մասնակից:Ավետիսյան91/Ավազարկղ
 |
Սա Ավետիսյան91 մասնակցի սևագրության էջն է՝ «ավազարկղը», և մասնակցի էջի ենթաէջերից մեկն է։ Այն ծառայում է որպես սևագիր և փորձարկումների վայր։ Սա հանրագիտարանային հոդված չէ։ Ձեր անձնական ավազարկղը ստեղծելու համար սեղմեք այստեղ։ Այլ ավազարկղեր՝ Ընդհանուր ավազարկղ |
5 օր 18
Ջնդրաղաջ (Ջնդր թուրքերեն՝ čand-dār, գրաբար` ճանդարի, սոսի[1] և թուրքերեն՝ ağaç, աղաջ` ծառ), սրբավայր-մատուռ Վայոց ձորի Ռինդ գյուղի հյուսիս-արևմտյան մասում, Ջնդրաղաջի սարահարթի վրա։
Ստուգաբանություն խմբագրել
Սրբավայրի անվանումը բաղկացած է ջնդր և աղաջ բառերից։ «Աղաջը» թուրքերենում նշանակում է «ծառ»։ «Ջնդր» արմատի հետ կապված կա երկու տարբեր կարծիք։ Առաջինի համաձայն այն գրաբարի ճանդարի (ջանդարի, ճանդար, ճանտարի) բառն է, որի մեջ ա>ը հնչյունափոխությունն է եղել։ Բառն ունի սոսի, չինարի իմաստը: Համաձայն այս տարբերակի, հնագույն ժամանակներում սրբավայրի տեղում եղել է սոսու ծառ, իսկ նախաքրիստոնեական շրջանում Հայաստանում ընդունված է եղել այդ ծառի պաշտանմունքը։
Երկրորդ վարկածի համաձայն այն ջընքըռ (ջընգըռ), ջնթա բառն է, որը տարածաշրջանի խոսվածքում ունի քուրձ, լաթ, ցնցոտի, քրքրված շոր իմաստը[2]։
Պատմություն խմբագրել
Սրբավայրի տեղում Հին Ռինդի և թրքաբնակ Չիվայի միջև գտնվող Ջնդրաղաջի սարահարթը նորագույն շրջանում հայտնի է որպես հայ-թուրքական բազմաթիվ կռիվների մարտադաշտ։ Նշանակալի է 1919 թվականի նոյեմբերի 29-ի մեծ կռիվը, որտեղ Աղավնաձորի ու Ռինդի դասակները և աշխարհազորը ջաղջախեցին և Ջնդրաղաջու դիրքերից դուրս շպրտեցին Խալին բեյի գլխավորությամբ Չիվայով դեպի Ռինդ և Աղավնաձոր արշավող Շարուրի թուրք հրոսակներին[3]։
Պատկերասրահ խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Հրաչյա Աճառյանի Անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Հայոց լեզվի բարբառային բառարան («Նաիրի» հրատարակչություն), Երևան, «ՀՀ Գիտությունների Ազգային Ակադեմիա», 2001-2002 — 2792 էջ։
- ↑ Հայոց լեզվի բարբառային բառարան, հ. 5, Ե., 2008, էջ 188
- ↑ Աշոտ Սիմոնյան, Վայոց ձոր: 20-րդ դարի քառուղիներում (1914-1921), Երևան, 2011թ, 728 էջ։ ISBN: 978-9939-9015-4-1.