Մանանաղի

Մեծ Հայքի Բարձր Հայք նահանգի գավառ

Մանանաղի, գավառ Մեծ Հայքի Բարձր Հայք նահանգի կազմում[1][2]։

Աշխարհագրություն խմբագրել

Եփրատի Մանանաղի (այժմ՝ Թոզլու) վտակի ավազանում։ Հյուսիս-արևելքից սահմանակից էր Այրարատ, արևելքից և հարավ-արևելքից՝ Տուրուբերան, հարավից՝Չորրորդ Հայք նահանգներին, արևմուտքից՝ Բարձր Հայք, Եկեղյաց, հյուսիսից՝ Դերջան և Կարին գավառներին։ Մակերևույթը հիմնականում հարթավայրային է, հողը՝ արգավանդ։ Նշանավոր են Խաչ և Սմբատա լեռները։ Հարուստ է աղի պաշարներով։

Պատմություն խմբագրել

XI դարում եղել է Թոնդրակյան աղանդավորական շարժման կենտրոններից։ Ուշ միջնադարում կոչվել է նաև Լակզո ձոր, հետագայում՝ Վերին Դերջան։ Աղբյուրներում հիշատակվում են Մանանաղի Վժան, Շիրնի և Սմբատաբերդ բերդաքաղաքներ, Ջերմ, Բազմաղբյուր կամ Խաչ ավանները, Կաշե, Աղյուս ագարակները։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Մանանաղի գավառ
  2. Հայկական համառոտ հանրագիտարան, Հատոր 3, Երևան, 1999