Մահափորձ Ալի Խամենեի վրա
Մահափորձ Ալի Խամենեի վրա, զինված հարձակում Իրանի նորընտիր նախագահ, հետագայում՝ հոգևոր առաջնորդ Ալի Խամենեիի վրա, որն իրականացվել է 1981 թվականի հունիսի 27-ին։ Երբ հունիսի 27-ին Ալի Խամենեին Աբուզար մզկիթում ճառով դիմել է ներկաներին, պայթել է նրա առջև դրված ձայնագրիչ սարքի մեջ առկա ռումբը։ Արդյունքում, վնասվել են Խամենեիի ձեռքը, ձայնալարերը և թոքերը[1]։
 | |
| Թվական | Հունիսի 27, 1981 |
|---|---|
| Վայր | Աբուզար մզկիթ, Թեհրան, Իրան |
| Կասկածյալ(ներ) | Մասուդ Թաքի Զադե, Մոհամադ Ջավադ Քադիրի, Օրուջ Ամիր Խան Զադե |
Նախապատմություն խմբագրել
1981 թվականի ամռանը տեղի ունեցած սպանություններն սկսվել են Ալի Խամենեիի վրա հարձակմամբ և շարունակվել Թեհրանում Իրանի Իսլամական Հանրապետության հանրապետական կուսակցության կենտրոնական շտաբում ռումբի պայթյունով[2]։
Մահափորձ խմբագրել
Աբոլհասան Բանիսադրի հրաժարականից հինգ օր անց՝ օրվա նորությունը եղել է Իրան-իրաքյան պատերազմը, որը հաջորդել էր զինված հակամարտության հայտարարմանը։ 1981 թվականի հունիսի 27-ին[3], երբ Ալի Խամենեին վերադարձել էր ռազմաճակատից և այցելել Ռուհոլլահ Խոմեյնիին, մեկնել է Աբուզար մզկիթ՝ մասնակցելու և ելույթ ունենալու շաբաթօրյա աղոթքին։ Այդ ժամանակ Ալի Խամենեին եղել է Ռուհոլլահ Խոմեյնիի ներկայացուցիչը Ազգային պաշտպանության բարձրագույն խորհրդում։ Առաջին աղոթքից հետո, Այաթոլահ Խամենեին սկսել է պատասխանել ներկաների հարցերին։ Ալի Խամենեի առջև դրված են եղել թղթեր և ձայնագրող սարքավորում, որը գործարկվել է երիտասարդի կողմից։ Ձայնագրման մեկնարկի կոճակը սեղմելուց մեկ րոպե անց՝ ձայնագրիչից լսվել է ուժեղ շվվոց և տեղի է ունեցել պայթյուն[4]։ Պայթյունից անմիջապես հետո, մզկիթում աղոթող պետական պաշտոնյաները ասել են, որ ձայնագրիչը[4] բաժանված է եղել երկու մասերի, իսկ ձայնագրիչի արտաքին հատվածում գրված է եղել «Forqan Group-ի նվերը Իսլամական հանրապետությանը»[5][6]։
Այաթոլահ Խամենեի ապաքինումը ձգվել է մի քանի ամիս, իսկ ձեռքը, ձայնալարերը և թոքերն էականորեն վնասվել էին[7]։
.jpg)
Ոճրագործ խմբագրել
Համաձայն իրանական աղբյուրների՝ որոշ մարդիկ նշել են, որ մահափորձի կազմակերպիչը եղել է Furqan Group-ի ղեկավար Մասուդ Թաքի Զադեն։ Մյուսներն էլ նշել են, որ հանցագործը եղել է Իրանական ժողովրդի մոջահեդների կազմակերպության ղեկավարներից Մոհամադ Ջավադ Քադիրին[8][9]։
Քաղաքական ակտիվիստ Իրաջ Մեսդաքին իր հոդվածում ժխտում է Քադիրիի կազմակերպիչ լինելը և նշում, որ հնարավոր կազմակերպիչը եղել է Օրուջ Ամիր Խան Զադեն։ Իսլամական հեղափոխության փաստաթղթերի կենտրոնը փաստում է, որ ձայնագրիչը տեղադրել է Մասուդ Թաքի Զադեն[10]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ O'Hern, Steven K. Iran's Revolutionary Guard: The Threat that Grows While America Sleeps. Potomac Books. ISBN 978-1597977012.
- ↑ Staff, Writer. «Review on causes and consequences». mashreghnews.
- ↑ Maloney, Suzanne (2015). Iran's Political Economy since the Revolution. Cambridge University Press. էջ 152. ISBN 978-0521738149.
- ↑ 4,0 4,1 Kahlili, Reza (2013). A Time to Betray: A Gripping True Spy Story of Betrayal, Fear, and Courage. Threshold Editions; Reprint edition. էջ 155. ISBN 978-1439189689.
- ↑ Qaffari, Mostafa. «Report about assassination attempt on adventure of 27 June 1981». Khamenei.ir.
- ↑ Staff writer. «Review on the assassination attempt on Ayatollah Khamenei». AsrIran.
- ↑ Murphy, John (2007). Ali Khamenei. Chelsea House Publications. էջ 91. ISBN 978-0791095171.
- ↑ R. Mattair, Thomas (2008). Global Security Watch―Iran: A Reference Handbook. Praeger. էջ 156. ISBN 978-0275994839.
- ↑ Blair, David. «Profile: Ayatollah Ali Khamenei, the man who has the final word in Iran». The telegraph.
- ↑ Alavi, Hamid. «Assassination attempt on Ali Khamenei 35 years later». BBC.