Մազազ գավառը եղել է Մեծ Հայքի թագավորության Այրարատ նահանգի գավառներից մեկը։ Վաղ Միջնադարում Մազազ գավառն անջատվել է Նիգ գավառից, որի մասն է կազմել Վարաժնունիք գավառի հետ միասին։

Նիգ, Մազազ, Վարաժնունիք գավառների սկզբնական տերերն են եղել Գնթունիները՝ Մեծ Հայքի թագավորության իշխանական նշանավոր տներից մեկը։

Հետագայում Նիգի մի մասն անցել է Վարաժնունիներին կամ Վարաժնունի իշխանական տանը, որոնց անունով էլ կազմավորվել է նոր գավառ՝ Վարաժնունիք։ Վերջիններիս հարևան էր Մազազ գավառը, որտեղ իր իշխանությունն էր պահպանում Գնթունիների իշխանական տան մի ճյուղը։

Տե'ս Այրարատ նահանգի քարտեզը։

Աղբյուրներ խմբագրել

  • Երեմյան Ս. Տ., Հայաստանն ըստ «Աշխարհացոյց»-ի, Երևան, 1963, էջ 72
  • Ղևոնդ Ալիշան, Այրարատ, Վենետիկ։
  • Բաբկեն Հարությունյան, Մեծ Հայքի վարչա-քաղաքական բաժանման համակարգն ըստ «Աշխարհացոյց»-ի, Մաս Ա, Երևան, 2001 (մեծադիր քարտեզով)։
  • Բաբկեն Հարությունյան, Հայաստանի պատմության ատլաս, Ա մաս, Երևան, 2004, 2005։
  • Բաբկեն Հարությունյան, Հայաստանի պատմության ատլաս, Բ մաս, Երևան, 2008։
  • Բաբկեն Հարությունյան, Հայաստանի ազգային ատլաս, Բ մաս, Երևան, 2008։