Ճախարակ (պարզ մեխանիզմ)

Ճախարակ, ուժի ուղղությունը և չափը կառավարող պարզ մեխանիկական հարմարանք։ Իրենից ներկայացնում է իր առանցքի շուրջը պտտվող փողրակով անիվ։ Փողրակը նախատեսված է պարանի, շղթայի կամ այլ հարմարանքների համար։

Անշարժ ճախարակն ամրացված է պատին կամ այլ անշարժ մակերևույթի վրա, ճախարակը շարժվում է միայն իր առանցքի շուրջը, փոխում միայն ուժի ուղղությունը։

Բեռի հավասարակշռության պայմանը․

F=fmg

որտեղ

F

— ազդող արտաքին ուժը,

m

— բեռի զանգվածը,

g

— ազատ անկման արագացում,

f

—ճախարակի դիմադրության գործակիցը շղթաների դեպքում (~1.05, պարանի դեպքում ~1.1.)

Շփման բացակայության դեպքում բեռը բարձրացնելու համար անհրաժեշտ է բեռի կշռին հավասար ուժ։

Շարժական ճախարակ, շարժվում է ամբողջ համակարգը ճախարակի հետ միասին։Շարժական ճախարակը ուժի մեջ 2 անգամ շահում է տալիս^[1]։ $F={1 \over {2}}fmg$

Բեռը կանցնի 2 անգամ փոքր ճանապարհ, քան F ուժի ազդման կետը^[2]^[3]։

Փաստացի յուրաքանչյուր ճախարակ իրենից լծակ է ներկայացնում։ Անշարժը ճախարակը՝ հավասար բազուկներով, շարժականը 1-ը 2-ին հարաբերակցությամբ բազուկներով։ Ինչպես ցանկացած լծակի համար, այնպես էլ ճախարակի համար ճիշտ է մեխանիկայի «Ոսկե կանոնը»։

Մարզ մեխանիզմի օգնությամբ քանի անգամ շահում ենք ուժի մեջ, այնքան անգամ կորցնում ենք ճանապարհի մեջ, և հակառակը։
Աշխատանքի մեջ շահում չկա։

Բազմաճախարակ, մի քանի շարժական և անշարժ ճախարակների համակարգ (սովորաբար զույգ)։

Մեկ զույգով բազմաճախարակ
Փոխում է ուժի ուղղությունը և 2 անգամ ուժի մեջ շահում տալիս։

4 պարանով զույգ բազմաճախարակ։
Ուժի մեջ 4 անգամ շահում տվող բազմաճախարակ։

Անշարժ ճախարակ
Շարժական ճախարակ։
Շարժական ճախարակ։
Շարժական ճախարակ

Տեսադաս,ճախարակ և ոլորան

Տես նաև

Բազմաճախարակ
Լծակ
Ոլորան

Ծանոթագրություններ

↑ Usher, Abbott Payson (1988). A History of Mechanical Inventions. USA: Courier Dover Publications. էջ 98. ISBN 0-486-25593-X.
↑ Uicker, John; Pennock, Gordon; Shigley, Joseph (2010). Theory of Machines and Mechanisms (4th ed.). Oxford University Press, USA. ISBN 978-0-19-537123-9.
↑ Paul, Burton (1979). Kinematics and dynamics of planar machinery (illustrated ed.). Prentice-Hall. ISBN 978-0-13-516062-6.

Արտաքին հղումներ

«Блок, машина». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
«Блок, в морском деле и судостроении». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ճախարակ (պարզ մեխանիզմ)» հոդվածին։

[Usher-1] Usher, Abbott Payson (1988). A History of Mechanical Inventions. USA: Courier Dover Publications. էջ 98. ISBN 0-486-25593-X.

[2] Uicker, John; Pennock, Gordon; Shigley, Joseph (2010). Theory of Machines and Mechanisms (4th ed.). Oxford University Press, USA. ISBN 978-0-19-537123-9.

[3] Paul, Burton (1979). Kinematics and dynamics of planar machinery (illustrated ed.). Prentice-Hall. ISBN 978-0-13-516062-6.

[1]

[2]

[3]