Հունաստանի ուղղափառ եկեղեցի
| https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Archdiocese_of_Athens_emblem.svg/1024px-Archdiocese_of_Athens_emblem.svg.png Հունական ուղղափառ եկեղեցու դրոշը | |
| Հետևորդներ | |
|---|---|
| 10 միլիոն(2017) | |
| Հիմնադիր | |
| Դիոնիսոս Արեոպագացի | |
| Հետևորդների զգալի թվով տարածաշրջաններ | |
| Հունաստան | |
| Կրոններ | |
| Ուղղափառ քրիստոնեություն | |
| Սուրբ Գրքեր | |
| Աստվածաշունչ | |
| Լեզուներ | |
| Հունարեն | |
| Կապված էթնիկ խմբեր | |
| Հույներ |
Հունաստանի ուղղափառ եկեղեցի ( հուն․՝ Η Εκκλησία της Ελλάδος ) հույն ուղղափառ եկեղեցու կրոնական կառույցը Հունաստանի Հանրապետության տարածքի մի մասում։ Կոստանդնուպոլսի պատրիարքության դիպտիխում զբաղեցնում է 11-րդ տեղը, ունի Հունաստանի Սահմանադրությամբ ամրագրված պետական կարգավիճակ ։ Ներկայումս եկեղեցին հետևում է Նոր Հուլյան օրացույցին :
Պատմություն
խմբագրելՊատմականորեն, ներկայիս Հունաստանի ուղղափառ բնակչությունն ընկած է եղել Կոստանդնուպոլսի տիեզերական պատրիարքության իրավասության ներքո:
1822 թվականին անկախության և 1832 թվականին Հունաստանի թագավորության ձևավորման արդյունքում նման իրավիճակը քաղաքականապես անհնար դարձավ,քանի որ Կոստանդնուպոլսի տիեզերական պատրիարքությունը շարունակում էր գտնվել Օսմանյան Թուրքիայում: 1833 թվականին երիտասարդ թագավոր Օտտո I- ի անունից հուլիսի 23-ի հատուկ հռչակագրով հռչակվեց եկեղեցու ինքնավարությունը թագավորության տարածքում։ Թագավորը հռչակվեց Եկեղեցու գլուխ։ Եկեղեցու անկախության նման միակողմանի հռչակումը խախտեց եկեղեցական օրենքը, չճանաչվեց Կոստանդնուպոլսի տիեզերական պատրիարքության, ինչպես նաև մյուս ուղղափառ եկեղեցիների կողմից:
1850 թվականի հունիսի 29-ին Տիեզերական Պատրիարք Անտիմոս IV- ի կոնդակով Հունաստանի Թագավորության եկեղեցին ճանաչվեց Տիեզերական պատրիարքության կողմից, որը, սակայն, արձանագրեց մի շարք պայմաններ, որոնք ապահովում էին «Մայր Եկեղեցու» ( Տիեզերական պատրիարքության) հատուկ կարգավիճակը Թագավորությունում։
1924-ին, 1923-ին Կոստանդնուպոլսում Համայն ուղղափառների հավաքի ժամանակ ընդունված որոշումների համաձայն,Հունաստանի եկեղեցին անցավ Նոր Հուլյան օրացույցին, ինչն առաջացրեց որոշ աշխարհականների և հոգևորականների դժգոհությունը:
1928 թվականի սեպտեմբերի 4-ին Հունաստանի և Կոստանդնուպոլսի եկեղեցիների միջև համատեղ համաձայնագիր է մշակվել 36 թեմերի վերաբերյալ Լոզանի պայմանագրով Հունաստանին վերջնականապես հանձնված տարածքներում։ Համաձայն Պատրիարքարանի և Սինոդի ակտի՝ Նոր Երկրների ( Էպիրոսի, Մակեդոնիայի, Արևմտյան Թրակիայի, Հոնիական կղզիների տարածքներում) թեմերը , պաշտոնապես մնալով Կոստանդնուպոլսի պատրիարքարանի իրավասության ներքո, դարձան հունական ուղղափառ եկեղեցու մաս (այսինքն` վարչականորեն ենթարկվում էին դրան), համաձայն արդեն ընդունված հունական պետական 1928 թվականի հուլիսի 15-ի թիվ 3615 օրենքի ։
1935 թվականին երեք եպիսկոպոսներ, ովքեր ակտիվորեն բողոքում էին նոր օրացույցի դեմ, հայտարարեցին այսպես կոչված « Իսկական ուղղափառ քրիստոնյաների եկեղեցու » ստեղծման մասին ( հուն․՝ Εκκλησία των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών — Γ.Ο.Χ. ). Արդյունքում, Հին օրացույցի շարժումը ( հուն․՝ Παλαιοημερολογίτες ). 1940-ականներից ի վեր սկսվեց բաժանվել փոքր խմբերի:
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին Եկեղեցին հայտնվեց ծանր իրավիճակում։ Առաջին հերթին անհրաժեշտ էր համալրել քահանաների շարքերը, որոնցից մոտ վեց հարյուրը զոհվել էին պատերազմի ժամանակ։ Երկրորդ խնդիրը՝ քանդված տաճարների վերականգնումն էր։ Այդ նպատակով Աթենքի արքեպիսկոպոսը նվիրատվություններ էր կազմակերպել ողջ Հունաստանում ։
1949 թվականից պետությունն իր վրա է վերցրել հոգեւորականների ֆինանսական հոգսը։ Ճեմարանի ուսուցիչները և ավագ դպրոցներում կրոնի ուսուցիչները պետական պաշտոնյաների հովանավորության տակ են. Ճեմարանները նույնպես պահպանվում են պետական միջոցներով ։
Կառավարում
խմբագրել[1] Հունաստանի Սահմանադրությունը, որն ուժի մեջ է մտել 1975 թվականի հունիսի 11-ին (հետագա փոփոխություններով), 3-րդ հոդվածում (Բաժին II `«Եկեղեցու և պետության հարաբերությունները») ասվում է[1][2].
- Հունաստանում գերիշխող կրոնը Քրիստոսի արևելյան ուղղափառ եկեղեցին է։ Հունաստանի Ուղղափառ Եկեղեցին, որը ճանաչում է մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսին որպես իր գլուխ, անքակտելիորեն վարդապետորեն կապված է Կոստանդնուպոլսի Մեծ Եկեղեցու և Քրիստոսի յուրաքանչյուր այլ միահավատ եկեղեցու հետ և անշեղորեն պահպանում է սուրբ առաքելական կանոններ և սուրբ ավանդույթներ, ինչպես նրանք: Այն ինքնավար է և կառավարվում է եկեղեցական ծառայության եպիսկոպոսների սուրբ Սինոդի և նրանց կողմից ընտրված Մշտական Սուրբ Սինոդի կողմից, որը ստեղծվում է Եկեղեցու կանոնադրությամբ սահմանված կարգով՝ հունիսի 29-ի Պատրիարքական կոնդակի դրույթներին համապատասխան։
- Պետության առանձին տարածքներում գոյություն ունեցող եկեղեցական ռեժիմները չեն հակասում նախորդ պարբերության դրույթներին։
Հունական եկեղեցում բարձրագույն իշխանությունը պատկանում է Եպիսկոպոսների սուրբ խորհրդին (Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας), որը ներառում է բոլոր թեմական եպիսկոպոսներին։ Վերջիններս բոլորն ունեն մետրոպոլիտի կոչում և նշանակվում են Հանրապետության կառավարության կողմից։ Սինոդը գլխավորում է Աթենքի և Համայն Հունաստանի արքեպիսկոպոսը (Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος), որն ընտրվել է հունական եկեղեցու 1977 թվականի սահմանադրական կանոնադրության համաձայն՝ Սինոդի կողմից՝ հույն մետրոպոլիտների (թեմական եպիսկոպոսների) շարքից: Ընտրվելուց հետո, հինգ օրվա ընթացքում, Հունաստանի նախագահը հրաման է տալիս նրան ճանաչելու մասին, որից հետո նորընտիր արքեպիսկոպոսը սկսում է գահակալել։
Սուրբ Սինոդը (Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας Ελλάδος), որը զբաղվում է ընդհանուր եկեղեցու կառավարման առօրյա հարցերով, բաղկացած է արքեպիսկոպոսից և տասներկու մետրոպոլիտներից, որոնցից յուրաքանչյուրը մեկ ժամկետով զբաղեցնում է Մշտական Սինոդի անդամի պաշտոնը։
Ներկա վիճակ
խմբագրելՆերառում է 81 թեմ, որոնցից 30-ը գտնվում են Հյուսիսային Հունաստանում և Հյուսիսային մեծ կղզիներում ( Նոր տարածքներ ) և անվանականորեն գտնվում են Տիեզերական պատրիարքության իրավասության ներքո։ Մշտական Սինոդի 12 մետրոպոլիտներից վեցը ներկայացնում են Նոր Տարածքները: Կրետեի և Դոդեկանեսի թեմերը, ինչպես նաև Աթոսի բոլոր վանքերը գտնվում են Տիեզերական պատրիարքության անմիջական իրավասության ներքո և չեն համարվում Հունաստանի եկեղեցու մաս:
Հունական եկեղեցու անդամների թիվը 2018 թվականին կազմել է 10 միլիոն (Հունաստանի 10,74 միլիոն բնակչությունից)։
2010 թվականի դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ Հունաստանում հոգևորականների թիվը կազմում էր 10368, որոնցից 9117-ը պատկանում էին Հունաստանի եկեղեցու իրավասությանը, 1007-ը ՝ Կրետեի եկեղեցուն, 228-ը՝ Դոդեկանեսյան կղզիների մետրոպոլիաներին և 16-ը ՝ Պատմոս էքսարխատին։ (Կոստանդնուպոլսի եկեղեցի)։
Եկեղեցուն են պատկանում 200 վանքեր։
Աղբյուրներ
խմբագրել- ↑ «The Constitution of Greece». Hellenic Resources Network. Արխիվացված օրիգինալից 2018-12-31-ին. Վերցված է 2019-03-09-ին.
Գրականություն
խմբագրել- Элладская православная церковь : [арх. 15 июня 2024] / Петрунина О. Е. // Шервуд — Яя [Электронный ресурс]. — 2017. — С. 352. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 35). — ISBN 978-5-85270-373-6.
- Элладская православная церковь // Религия: Энциклопедия / Сост. и общ. ред. А. А. Грицанов, Г. В. Синило. — Мн.: Книжный дом, 2007. — 960 с. — (Мир энциклопедий).
- Элладская Православная Церковь // Скурат К. Е. История Православных Поместных Церквей: В 2 т. — М.: Русские огни, АНС, 1994.
- Соколов И. И. Греческая (Элладская) церковь // Православная богословская энциклопедия. — СПб.: Изд. Петроград. Прил. к духовному журн. «Странник», 1903. — Т. 4.
- Элладская (Греческая) православная церковь // Христианство: Словарь / Под общ. ред. Л. Н. Митрохина. — М.: Республика, 1994. — С. 540. — 559 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-250-02302-9
- fr (Siméon Vailhé)
«Greek Church.» // The Catholic Encyclopedia. Vol. 6. New York: Robert Appleton Company, 1909.
Հղումներ
խմբագրել- Հույն ուղղափառ եկեղեցու պաշտոնական կայք
- Աթենքի և Համայն Հունաստանի արքեպիսկոպոսի ընտրության կանոններ. ՌԻԱՆ 07/ 02/ 2008թ.
- «Մենք, որպես պետություն, գտնվում ենք օկուպացիայի տակ...» Դիմում Հույն ուղղափառ եկեղեցու ժողովրդին // Հունական եկեղեցու հիերարխիա (թարգմանությունը՝ Օ. Ն. Ռեշետնիկովայի) stoletie.ru 25.03.2011թ.