«Հյուրը» (ռուս.՝ «Гость»), խորհրդային ֆիլմ, Լև Կանտորովիչի Ֆիլմի հարմարեցումը պատմությունը Լև Կանտորովիչի «թշնամիները»։ Բեմադրվել է ռեժիսորներ Ադոլֆ Մինկինի[Ն. 1][1] և Հերբերտ Ռապապորտը 1939 թվականին։ Ֆիլմն էկրան չի բարձրացել և չի պահպանվել։

Հյուրը
ռուս.՝ Гость
Երկիր ԽՍՀՄ
Ժանրթրիլեր և ադապտացիա
ՌեժիսորՀերբերտ Ռապապորտ և Ադոլֆ Մինկին
ՕպերատորԳեորգի Ֆիլատով
ԵրաժշտությունԳավրիիլ Պոպով
ԿինոընկերությունԼենֆիլմ
Տևողություն87 րոպե

Սյուժե խմբագրել

Հյուսիսային հեռավոր խուլ վայրեր ուղարկված երիտասարդ չուկչա որսորդ Ավոկի չում է մտնում չսպասված հյուր։ Նա ներկայանում է որպես մոլորված բժիշկ, որը կորցրել է կոլտնտեսության ճանապարհը և խնդրում է օգնել իրեն ու խոստանում է բուժել որսորդի հիվանդ կնոջը։ Ավոկն իր կնոջ հետ ջերմորեն ընդունում է հյուրին։ Ավոկը հյուրի հետ կիսում է այն ամենը, ինչ իր համար թանկ է, նույնիսկ նրան պատմում է իր գլխավոր գաղտնիքը. նա սովորել է կարդալ և որպես ապացույց հյուրի համար բարձրաձայն կարդում է «Ձկնորսի ու ձկան հեքիաթը»՝ առաջին գիրքը, որը կարդացել է առանց ուսուցչի օգնության, պատմում է իր քաղաքում սովորելու գնալու իր նվիրական երազանքի մասին, հպարտությամբ խոսում է կոմսոմոլական համագումարին մեկնելու մասին։ Սական պարզվում է, որ այդ հյուրը թշնամու դիվերսանտ է, և դյուրահավատ Ավոկը դառնում է նրա ակամա օգնականը, իսկ հետո նաև նրա պատանդը։

Դերերում խմբագրել

  • Պյոտր Արժանով – հյուր[Ն. 2][2]
  • Իվան Կուզնեցով – Ավոկ, չուկչա-որսորդ
  • Յուլի Ցայ – Յուլյա, նրա կինը
  • Սերյոժա Դալիկով – նրա որդին
  • Սերգեյ Վասիլև – սահմանապահ
  • Զուլա Նախաշկիև – ծերունի
  • Վալենտինա Տելեգինա
  • Վասիլի Մերկուրև – Վասիլի Վասիլևիչ

Ֆիլմի մասին խմբագրել

Ֆիլմի սցենարի հիմքում Լև Կանտորովիչի պատմվածքն է, և նա էլ դարձել է ֆիլմի սցենարի հեղինակը։ Նկարահանումներն սկսվել են 1938 թվականին[2]։

…չի եղել պատմության մեխանիկական, բառացի էկրանավորում նաև «Հյուրի» սցենարը։ Դրանում ագել են կարևոր մանրամասներ, որոնք խորացրել են կերպարների մեկնաբանությունը։ Օտար դիվերսանտի հետ երիտասարդ չուկչայի հակամարտությունը վերաճել է բազմաթիվ նոր գծերով։ Գրողի կենսագրության մեջ «Հյուրի» սցենարը ևս մեկ արտահայտիչ էջ է։

Ռաիսա Մեսեր, «Լև Կանտորովիչի կյանքն ու գրքերը» 1983[2]

Ինչպես նշել են ժամանակակից կինոգետները, աչալրջության կոչ անող ֆիլմը «ժանրով մոտենում է թրիլլերի»[3]։

Ֆիլմի ճակատագիրը խմբագրել

Ֆիլմն ավարտվել է 1939 թվականի վերջին, սակայն էկրաններին չի հայտնվել «թեմատիկ նկատառումներով»։ 1941 թվականի մայիսին ելույթ ունենալով կինեմատոգրաֆիայի հարցերով կոմիտեում՝ ՀամԿ(բ)Կ կենտկոմի քարտուղար Ա. Ա. Ժդանովը «Հյուրը» ֆիլմը հիշատակել է որպես «բավական ցածր մակարդակով՝ գաղափարական բովանդակության տեսանկյունից» և «մեզ խորթ գաղափարական միտումների առաջքաշում»[1]։

Կինոգետ Վալերի Ֆոմինը կարծում է, որ ֆիլմն արգելվել է, քանի որ դրանում «սխալ են պատկերված խորհրդային մարդիկ՝ որպես պարզունակ մարդիկ, որոնց հեշտությամբ խաբում են ճապոնացի ճարպիկ լրտեսները»[4][5]։ Հավանական պատճառ է նաև այն, որ ֆիլմը կորցրել է արդիականությունը․ այն նկարահանվել է Հալխին-Գոլի ռազմական հակամարտության ժամանակ, սակայն հակամարտությունն ավարտվել է 1939 թվականի սեպտեմբերին՝ Եվրոպայում ապագայում լինելիք հակամարտություններին չմիջամտելու մասին Ճապոնիայի հայտարարությամբ՝ հետագայում ԽՍՀՄ-ի և Ճապոնիայի միջև չեզոքության մասին պակտի ստորագրմամբ, և նոր իրավիճակում ֆիլմը կորցրել է իր կարևորությունը[6]։

Ֆիլմը պահպանվել է, 2014 թվականին ցուցադրվել է «Կուլտուրա» հեռուստաալիքով[7]։

Նշումներ խմբագրել

  1. Ե. Մարգոլիտի և Վ. Շմիրովի «(Из'ятое кино). 1924—1953» պատմվածքում հիշատակվում է մեկ ռեժիսոր՝ Հերբերտ Ռապապորտը։
  2. Սկզբում հյուրի՝ բնորոշ արտաքինով ճապոնացի լրտես-դիվերսանտի դերը պետք է կատարեր դերասան Լև Սվերդլինը։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Изъятое кино, 1995, էջ 64
  2. 2,0 2,1 2,2 Жизнь и книги Льва Канторовича / Раиса Давыдовна Мессер. — М.: Советский писатель, 1983. — 197 с. — С. 131
  3. Гость // Домашняя синематека: отечественное кино 1918—1996 / Сергей Землянухин, Мирослава Сегида. — М.: Дубль-Д, 1996. — 520 с. — С. 98
  4. Кино на войне: документы и свидетельства / Валерий Фомин. — М.: Материк, 2005. — 941 с. — стр. 33
  5. История киноотрасли в России, 2012, էջ 2061
  6. Кино: политика и люди (30-е годы): к 100-летию мирового кино. — Материк-НИИ киноискусства, 1995. — 229 с. — С. 154
  7. Московский комсомолец, № 146, 2014

Գրականություն խմբագրել