Հեռակա ավանդ կամ բջջային ավանդ բանկի հաճախորդի կարողությունն է հեռավոր վայրից բանկային հաշվին չեկ ներդնելու՝ առանց ֆիզիկապես չեկը բանկ հանձնելու։ Սա ի սկզբանե իրականացվել է չեկի թվային պատկերը համակարգչում սկանավորելով, այնուհետև այդ պատկերը փոխանցելով բանկ, բայց այժմ այն իրականացվում է սմարթֆոնի միջոցով։ Այս պրակտիկան օրինական դարձավ Միացյալ Նահանգներում 2004 թվականին, երբ ուժի մեջ մտավ 21-րդ դարի չեկերի մաքրման մասին օրենքը (Check 21 Act), թեև բանկերը պարտավոր չեն ներդնել համակարգը։

Այս ծառայությունն ի սկզբանե օգտագործվել է հիմնականում չեկերի հատուկ սկաներ ունեցող ձեռնարկությունների կողմից, սակայն սմարթֆոնների և մոբայլ բանկինգի տարածման հետ այն այժմ տարածված է սպառողական բանկերում։

Պատմություն խմբագրել

Հեռավոր ավանդները օրինական դարձան Միացյալ Նահանգներում 2004 թվականին, երբ ուժի մեջ մտավ 21-րդ դարի չեկերի մաքրման մասին օրենքը (կամ Չեկի 21-րդ ակտը)։ Ակտը կոչված է մասամբ պահպանել երկրի ֆինանսական ծառայությունները գործող աղետի դեպքում, որը կարող է անհնարին դարձնել միջքաղաքային արագ փոխադրումները, ինչպես 2001 թվականի սեպտեմբերի 11-ի հարձակումները։ Չեկի 21 ակտը վճարման նպատակներով օրինականորեն ընդունելի է դարձնում չեկի թվային պատկերը, ինչպես ավանդական թղթային չեկը։

Մինչև 2004 թվականը, եթե որևէ մեկը չեկ էր դնում մեկ բանկի հաշվին, բանկերը պետք է ֆիզիկապես փոխանակեին թղթային չեկը այն բանկին, որի վրա դրված է չեկը, նախքան գումարը մուտքագրվեր ավանդային բանկում։ Չեկ 21-ի ներքո ավանդային բանկը կարող է պարզապես չեկի պատկերն ուղարկել գծագրող բանկին։ Չեկի ընդհանուր մշակման կյանքի ցիկլի փոխադրման ժամանակի այս կրճատումը կորպորացիայի համար ավելի երկար ժամանակ է տրամադրում չեկերը մշակելու համար՝ թույլ տալով ավելի ուշ ավանդներ և չեկերի ավելի արագ մաքրում[1]։

Ի սկզբանե հեռավոր ավանդների հավաքագրումը (RDC) օգտագործվում էր հիմնականում ձեռնարկությունների կողմից։ Չեկերի սկաներների արժեքը 250-ից 2500 դոլար է, և դրանք կա՛մ գնվել են բիզնեսի կողմից, կա՛մ վարձակալվել են բանկից։ Այս ձեռնարկություններից հաճախ պահանջվում էր վճարել ամսական վճարներ կամ պահպանել հաշվի նվազագույն մնացորդը՝ խարդախության ռիսկը նվազեցնելու համար։ Բիզնեսը ստուգվել է բանկի կողմից՝ խարդախ չեկերի և չեկերի ռիսկը որոշելու համար, և բանկի կողմից աուդիտ են անցել՝ չեկերի պատշաճ մշակումն ու հեռացումն ապահովելու համար[2]։

2009 թվականի հուլիսի 4-ին Element Federal Credit Union (նախկինում WV United FCU)[3]) դարձել է առաջին ֆինանսական հաստատությունը, որը տեղադրել է սմարթֆոնի հավելված բջջային չեկերի ավանդի համար։ USAA-ն ուշադիր հետևեց 2009 թվականի օգոստոսին Mitek Systems-ի հետ համատեղ բջջային հավելվածի գործարկմանը[4]։ Մի քանի այլ բանկեր սկսեցին բջջայինով ավանդներ ընդունել 2010-ականների սկզբին, քանի որ տեխնոլոգիան ավելի տարածված դարձավ[5]։ Բջջային ավանդը թույլ է տալիս խելացի հեռախոսի օգտատերերին չեկը նկարել հեռախոսի տեսախցիկով։ Հավելվածը ավտոմատ կերպով մշակում է նկարը և ուղարկում բանկ՝ ավանդի համար։ Հաճախորդը փոստով չի ուղարկում բնօրինակ չեկը, փոխարենը չեղյալ է հայտարարում կամ դեն նետում այն[6]։

2013-ին Միացյալ Թագավորության կառավարությունն առաջարկել է թվային չեկերի պատկերավորման նմանատիպ օրենք, որը թույլ է տալիս բջջայինով չեկերի մուտքագրում, որը գործի է դրվել 2014թ..[7][8]։

2020 թվականին Wells Fargo բանկին պարտավորեցրել են 102,8 միլիոն դոլարի փոխհատուցում վճարել USAA-ին՝ 2008 թվականին մշակված բջջային չեկերի ավանդի արտոնագրերը խախտելու համար[9]։

Օգտագործեք խմբագրել

Հեռավոր ավանդների օգտագործումն աճել է։ 2009 թվականի հունիսին Ամերիկայի Անկախ համայնքի բանկիրների խմբի կողմից անցկացված հարցումը ցույց է տվել, որ Միացյալ Նահանգների բանկերի 62%-ը առաջարկում է վաճառականի հեռավոր ավանդներ, իսկ 78%-ը պլանավորում է ընդունել տեխնոլոգիան մինչև 2011 թվականը։

Նախատեսվում էր, որ մինչև 2010 թվականը հաճախորդների կողմից ավանդների հեռակա գրավման ընդունումը կկազմի 1 միլիոն, իսկ մինչև 2012 թվականը՝ ավելի քան 5 միլիոն[10]։

Համաձայն 2013 թվականի վերջին անցկացված արդյունաբերության ուսումնասիրության՝ ԱՄՆ բանկերի և վարկային միությունների միայն 10%-ն է առաջարկել բջջային ավանդներ, թեև շատերը ծրագրել են դա անել[11]։ 2013 թվականին Celent-ի կողմից կատարված հետազոտությունը ցույց է տվել, որ 20 միլիոն հաճախորդներ օգտվել են բջջային չեկերի ավանդից 2013 թվականին, ինչը 2012 թվականի 10,9 միլիոնից և 2011 թվականին՝ 2,2 միլիոնից՝ գերազանցելով նախորդ գնահատականները[12]։

Մինչև 2015 թվականը Celent-ի հաշվարկներով 87 միլիոն հաճախորդներ օգտագործում էին բջջային չեկային ավանդներ՝ արագացնելով դեպի բանկերի մասնաճյուղեր երթևեկության անկումը[13]։

2020-ի Կորոնավիրուսի համաճարակը արագացրեց սպառողների վարքագծի փոփոխության միտումները, շարժական չեկերի ավանդների հետագա օգտագործման և անձնական չեկային ավանդների կրճատման միտումները՝ նպաստելով մասնաճյուղերի փակմանը[14]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. «Federal Reserve Board - Frequently Asked Questions about Check 21». Board of Governors of the Federal Reserve System (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  2. «Remote Deposit Capture: A Primer». www.fdic.gov. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 2-ին. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  3. WV United Federal Credit Union is First with iPhone-based Remote Check Scan & Deposit Finovate Blog, Jim Bruene Posted on July 12, 2009
  4. «USAA's Deposit@Mobile app puts check deposits a mug shot away». Engadget. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  5. Yerak, Becky. «New wave of banking: Check deposit via smart-phone photo». phys.org (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  6. Stellin, Susan (2009 թ․ օգոստոսի 10). «Bank Will Allow Customers to Deposit Checks by iPhone». The New York Times. էջեր B4. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
  7. «Speeding up cheque payments: legislating for cheque imaging». GOV.UK (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  8. «New proposals to make cheque depositing easier and quicker to be unveiled». GOV.UK (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  9. «Wells Fargo ordered to pay $102.8M in mobile deposit patent case». Banking Dive. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  10. Celent's estimates were published on 4 June 2007.
  11. Camhi, Jonathan (2014 թ․ հունվարի 6). «Celent: Banks Looking to Replace RDC Solutions». Bank Systems & Technology. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 8-ին.
  12. Daly, Jim. «Mobile Devices Capture the Lion's Share of Consumer Remote Deposit Capture Users». Digital Transactions. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  13. «State of Remote Deposit Capture 2015: Mobile Is the New Scanner | Celent». www.celent.com (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  14. «Pandemic pushes customers out of branches, banks ramp up closures». www.spglobal.com (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.

Արտաքին հղում խմբագրել