Հեռագրական ապարատ

Հեռագրական ապարատ, էլեկտրական հեռագրաազդանշանների հաղորդման և ընդունման ապարատ։ Առաջին հեռագրական ապարատ ստեղծել և գործողությունը ցուցադրել է Պ.Լ. Շիլլինգը (1832)։ Տարբերում են գրանցող (Մորզեի) և տառատպիչ (ստարտստոպային) հեռագրական ապարատներ։ ԽՍՀՄ-ում հեռագրական ապարատի հիմնական տեսակներն են ժապավենային և փաթթոցային ստարտստոպային ապարատները։ Հեռագրական ապարատը բաղկացած է հաղորդչից և ընդունիչից։

Նկ. 1. հեռագրական ապարատի հաղորդիչի կառուցվածքային սխեման. 1. ինֆորմացիայի աղբյուր, 2. կոդավորող սարք, 3. հավաքաշարող սարք, 4. բաշխիչ, 5. ելքի սարք, 6. հաղորդակ, 7. կառավարող սարք, 8. ծառայական տարրերի տվիչ

Նկ. 2. հեռագրական ապարատի ընդունիչի կառուցվածքային սխեման. 1. մուտքի սարք, 2. ընդունող բաշխիչ, 3 . հավաքաշարող սարք, 4. վերծանիչ, 5. տպագրող սարք, 6. հաղորդակ, 7. կառավարող սարք

Հեռագրական հաղորդիչ

Հեռագրական հաղորդիչը (նկ. 1) իրագործում է հաղորդվող նշանների ծածկագրումը, զուգահեռ կոդային կոմբինացիայի փոխակերպումը հաջորդականի, կոդային կոմբինացիայի կազմը համալրում է ծառայական ազդանշաններով (ընդունիչի համաժամանակացման և փուլավորման համար), ինչպես նաև խիստ հաջորդականությամբ կապի գիծ է ուղարկում պահանջվող տևողության և ամպլիտուդի էլեկտրական ազդանշաններ։ Ինֆորմացիայի աղբյուրից տրվող յուրաքանչյուր նշան մտնում է կոդավորման (ծածկագրման տարրերը կոդավորման սարքի ելքից անցնում են հավաքաշարող սարքը։ Հաղորդող բաշխիչը կոդային կոմբինացիայի յուրաքանչյուր տարր հաջորդաբար փոխակերպում է որոշակի տևողության էլեկտրական ազդանշանի։ Ելքի սարքը ձևավորում է անհրաժեշտ հզորության, բևեռայնության և ձևի էլեկտրական ազդանշաններ, իսկ տվիչը հաղորդում է ծառայական ազդանշանները։ Ինֆորմացիայի հաղորդման արագությունը պայմանավորված է հաղորդակով։

Հեռագրական ընդունիչ

Հեռագրական ընդունիչը (նկ.2) ընդունում է էլեկտրական ազդանշանները, որոշում յուրաքանչյուր տարրական ազդանշանի բևեռայնությունը, վերծանում կոդային կոմբինացիան և տպում ընդունված նշանը։ Մուտքի սարքից տարրական ազդանշաններն ընդունող բաշխիչի միջով ուղարկվում են հավաքաշարող սարքը, որտեղ դրանք կուտակվում և հաղորդվում են վերծանիչին, ապա՝ տպագրական մեքենային, որը ժապավենի կամ փաթթոցի վրա գրի է առնում հաղորդագրությունը։ Ընդունիչի համաժամանակացումն ու փուլավորումը իրագործվում են ընդունող բաշխիչով և կառավարող սարքով, իսկ ընդունիչի աշխատանքի արագությունը որոշվում է հաղորդակով։

Հեռագրական ապարատի կազմի մեջ կարող են մտնել նաև ավտոմատացման կցիչներ (ռեպերֆորատորային, տրանսմիտերային), ինքնապատասխանիչ և ինքնարգելակ, որոնք հնարավորություն են տալիս ավտոմատ կերպով հաղորդել և ընդունել հաղորդագրությունը, միացնել-անջատել հաղորդակը և այլն։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 355)։