Հարվարդի վերլուծական համակարգ
Հարվարդի վերլուծական համակարգ, կոչվում է նաև գենդերային դերերի հաշվառման համակարգ, ամենավաղ համակարգերից մեկն է տղամարդկանց և կանանց միջև տարբերությունները, տնտեսության մեջ կանանց ներգրավվածությունը հասկանալու համար։ Գենդերային վերլուծությունը, որ հիմնված է Հարվարդի վերլուծական համակարգ վրա, մեծ նշանակություն ունի քաղաքական գործիչների համար։ Հարվարդի վերլուծական համակարգ միջոցով քաղաքական գործիչները հասկանում են զարգացման նպատակներին ռեսուրսներ հատկացնելու տնտեսական պատճառները ինչպես կանանց, այնպես էլ տղամարդկանց համար[1]։
Պատմություն
խմբագրելՀարվարդի վերլուծական համակարգը ստեղծվել է 1980 թ Համաշխարհային բանկի պատվերով՝ Հարվարդի զարգացման կանանց վերապատրաստման համալսարանում։ Ջեյմս Օսթինը, ով հայտնի էր Հարվարդում գործի մեթոդի ուսուցման շնորհիվ, գլխավորեց երեք կանանցից բաղկացած թիմ, որոնք մեծ փորձ ունեն լայն մասշտաբով՝ Քեթրին Օվերհոլտ, Մերի Անդերսոն և Քեթլին Կլաուդ։ Նրանք հայտնի դարձան որպես Հարվարդի թիմ։ Համակարգը մշակվել է Հարվարդի Միջազգային զարգացման ինստիտուտի կողմից՝ միջազգային գրասենյակի հետ համագործակցությամբ և առաջին անգամ նկարագրվել է 1984 թվականին Քեթրին Օվերհոլտի և այլ մասնագետների կողմից։ Հարվարդի վերլուծական համակարգը նման ամենավաղ համակարգերից մեկն էր[1]։ Հարվարդի վերլուծական համակարգի ստեղծման մեկնարկային կետը այն ենթադրությունն էր, որ տնտեսական իմաստ ունի զարգացման աջակցության նախագծերի համար ռեսուրսներ հատկացնել ինչպես կանանց, այնպես էլ տղամարդկանց, ինչը զարգացումը կդարձնի ավելի արդյունավետ։ Այս մոտեցումը, որը հայտնի է նաև որպես բարձր արդյունավետության մոտեցում, ենթադրում է, որ կանանց համար անհրաժեշտ է ավելի շատ ռեսուրսներ հատկացնել, քան տղամարդկանց համար[2]։
Փախստականների հետ կապված իրավիճակներում մարդկանց վրա հիմնված պլանավորման հայեցակարգը, որն ավելի հաճախ կոչվում է մարդկանց վրա հիմնված պլանավորման հայեցակարգ, հիմնված է Հարվարդի հայեցակարգի վրա, որը փորձում է հաղթահարել իր սկզբնական որոշ թերություններ և նախատեսված է արտակարգ իրավիճակներում օգտագործելու համար։ Այս հայեցակարգը կարող է օգտագործվել նաև փախստականների հետ կապված իրավիճակներում մարդկանց պլանավորման համար։ Այն ստեղծվել է ՄԱԿ-ի Փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի համար[3]։ Այլ շրջանակային ծրագրերը ներառում են Քերոլայն Մոզերի գենդերային պլանավորման ծրագիրը, Նաիլա Կաբիրի սոցիալական հարաբերությունների ծրագիրը և կանանց հզորացման ծրագիրը[4]։
Կառուցվածք
խմբագրելՀարվարդի վերլուծական համակարգը օգտագործվում է համայնքից և տնային տնտեսություններից տեղեկատվություն հավաքելու համար։ Այն նկարագրում է, թե ով ինչ գործունեություն է իրականացնում, ով ունի ռեսուրսների հասանելիություն և վերահսկողություն, նրանց ազդեցությունը գենդերային դերերի վրա[5][6]։ Գործունեության պրոֆիլը պատասխանում է ով ինչ է անում հարցին:Մուտքի և վերահսկման պրոֆիլը որոշում է գործունեության պրոֆիլում նշված առաջադրանքներում օգտագործվող ռեսուրսները և որոշում, թե ով է մուտք գործում այդ ռեսուրսները և ով է վերահսկում դրանց օգտագործումը։ Այն նաև նշում է այն առավելությունները, որոնք տալիս է յուրաքանչյուր գործունեություն, և ով ունի այդ առավելությունները և վերահսկում է դրանք։ Վերջին ազդող գործոններ բաժնում նշվում են այն գործոնները, որոնք առաջացնում են յուրաքանչյուր սեռի դերերի տարբերություններ, որոնք նշված են երկու պրոֆիլներում։ Սա կարող է ցույց տալ այն ոլորտները, որտեղ գենդերային դերերը փոխելու հնարավորություն կա[7]։ Նախագիծն անցնում է նույնականացման, նախագծման, իրականացման և գնահատման փուլեր։ Շրջանակը պարունակում է նաև մի շարք ստուգաթերթեր՝ յուրաքանչյուր փուլում տրվող հարցերով[8]։
Հայեցակարգի առավել ամբողջական նկարագրությունը ներկայացված է Քեթրին Օվերհոլտի, Մերի Բ.Անդերսոնի, Քեթլին Կլաուդի, Ջեյմս է. Օսթինի խմբագրած գենդերային դերերը զարգացման նախագծերում գրքում, որ հրատարակվել է 1985 թվականին՝ Կումարյան Պրես հրատարակչության կողմից[7]։
Ուժեղ և թույլ կողմեր
խմբագրելԼինելով չեզոք և փաստերի վրա հիմնված՝ Հարվարդի վերլուծական համակարգը օգտակար է գենդերային հարցերի շուրջ քննարկումներ սկսելու համար այն մարդկանց հետ, ովքեր այլ կերպ հրաժարվում են մտածել տղամարդկանց և կանանց միջև ուժերի հավասարակշռության մասին։ Այն նաև օգտակար է տեղեկատվություն տրամադրելու այն մարդկանց, ովքեր հակված են լուծումները դիտարկել տնտեսական առումով[3]։ Այս համակարգը լավագույնս կիրառելի է գյուղատնտեսական կամ գյուղական համայնքներին ուղղված ծրագրերի, ինչպես նաև այն ծրագրերի համար, որոնք ուղղված են ապրուստի կայուն աղբյուրներ ստեղծելով աղքատության կրճատմանը[9]։
Հարվարդի վերլուծական համակարգը կենտրոնանում է ոչ թե ծրագրերի, այլ նախագծերի և արդյունավետության, այլ ոչ թե արդյունավետության վրա։ Այն չի օգնում բացահայտել գենդերային ռազմավարական կարիքները և չի առաջարկում գենդերային անհավասարության փոփոխության վերաբերյալ առաջարկություններ[4]։ Այս համակարգը ենթադրում է, որ գենդերային կարիքները պետք է բավարարվեն տնտեսական արդյունավետության շահերից ելնելով և ավելի քիչ կարևորություն է տալիս հավասարության հասկացություններին, ուժային հարաբերություններին կամ որոշումների կայացման գործընթացներին[10]։ Վերևից ներքև մոտեցումը հանգեցնում է պարզեցման՝ անտեսելով առարկաների իրավիճակի վերլուծությունը և այնպիսի գործոններ, ինչպիսիք են ռասան, դասը, էթնիկ պատկանելությունը և հարաբերությունների այլ տեսակներ, որոնք անհրաժեշտ են որպես այդպիսին արդյունավետությունը բարձրացնելու համար[4]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Washington O. Ochola; Pascal C. Sanginga; Isaac Bekalo, eds. (2010). Managing Natural Resources for Development in Africa. IDRC. էջեր 238–239. ISBN 978-9966-792-09-9.
- ↑ «Gender Analysis Frameworks» (PDF). USAID. 2008. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2010 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 9-ին.
- ↑ 3,0 3,1 Candida March; Inés A. Smyth; Maitrayee Mukhopadhyay (1999). «Harvard Analytical Framework and People-Oriented Planning». A guide to gender-analysis frameworks. Oxfam. էջ 43ff. ISBN 0-85598-403-1.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 «Annex 2: Common Gender Analysis Frameworks». New Zealand Aid Programme. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 9-ին.
- ↑ «Gender Analysis». Canadian International Development Agency. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 9-ին.
- ↑ «Unit 1: A conceptual framework for gender analysis and planning». International Labour Organization (ILO). Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 9-ին.
- ↑ 7,0 7,1 «Annex X - The Harvard Analytical Framework». World Food Programme. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 9-ին.
- ↑ «The Harvard Analytical Framework». Chinese Women's Research Network. 2010 թ․ նոյեմբերի 22. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 9-ին.
- ↑ «ANNEX 6: CONCEPTUAL FRAMEWORKS FOR GENDER ANALYSIS AND PLANNING» (PDF). World Bank. June 9–21, 1996. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 9-ին.
- ↑ «Tool Name: Harvard Analytical Framework». World Bank. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 9-ին.
Հետագա ընթերցման համար
խմբագրել- Catherine Overholt; և այլք: (1985). Gender roles in development projects: a case book. Kumarian Press. ISBN 0-931816-15-7.