Հավատքի Աթանեսյան դավանանք

Հավատքի Աթանեսյան դավանանք (լատ.՝ Symbolum Quicumque), քրիստոնեական հավատքի դավանանք։

Գրվել է Աստվածաշունչ կանոնիկ մատյանի Archived 2016-01-15 at the Wayback Machine. հիման վրա և ընդունվել վաղ քրիստոնեական եկեղեցու կողմից՝ ոչ միայն քրիստոնյաներին մոլորություններից հեռու պահելու, այլ նաև հերձված ուսմունքների դեմ արդյունավետ պայքարելու նպատակով։

Հեղինակություն

Վերագրվում է Աթանես Ալեքսանդրացուն (Աթանես Մեծ), որն ապրել է IV դարում և գրել հունարենով (այդտեղից էլ ծագել է նրա անունը), թեև 1642 թ.-ին հոլանդացի կալվինիստ Գ. Վոսսի կողմից կասկածի տակ է առնվել այն փաստը, որ այս դավանանքի հեղինակը Աթանես Ալեքսանդրացին է, և շատ գիտնականներ համամիտ էին Վոսսի հետ։ Աթանեսի հեղինակության դեմ խոսող փաստարկները մի քանիսն էին, որոնցից մեկն այն էր, որ դավանանքի հունարեն տեքստը բացակայում է։ Անհայտ է նաև դավանանքի ի հայտ գալու ճշգրիտ ժամանակը։ Ըստ մի շարք հետազոտողների այն թվագրվում է 430 թվականից ոչ շուտ։

Բովանդակություն

Դավանանքը պարունակում է վաղ քրիստոնեական եկեղեցու դարաշրջանում գոյություն ունեցող բազմաթիվ հերձվածությունների, գլխավորապես՝ արիոսականության, նեստորականության և մոնոֆիզիտության հերքում։

Տեքստ

Հայերեն

1. Յուրաքանչյուր մարդ, ով ցանկանում է փրկված լինել, առաջին հերթին պետք է ունենա համընդհանուր քրիստոնեական հավատք։
2. Բայց նա, ով չի պահպանի այդ հավատքը ամբողջապես ու չկեղծված, անկասկած հավիտյան կորստի կմատնվի։
3. Համընդհանուր քրիստոնեական հավատքն այն է, որ մենք երկրպագում ենք միակ Աստծուն՝ Երրորդության մեջ, և Երրորդությանը՝ միակ Աստվածության մեջ։
4. Եվ չենք շփոթում դեմքերը ու չենք մասնատում Աստվածության էությունը։
5. Նրանցից Հայրը մեկ անձնավորություն է, Որդին՝ ուրիշ, Սուրբ Հոգին՝ ուրիշ։
6. Բայց Հայրը, Որդին և Սուրբ Հոգին միասնական Աստվածություն են՝ համարժեք փառքի ու հավիտենական մեծության մեջ։
7. Ինչպիսին Հայրն է, այնպիսին էլ Որդին է, և այնպիսին էլ Սուրբ Հոգին է։
8. Հայրն արարված չէ, Որդին արարված չէ, և Սուրբ Հոգին արարված չէ։
9. Հայրն անսահման է, Որդին անսահման է, և Սուրբ Հոգին անսահման է։
10. Հայրը հավիտենական է, Որդին հավիտենական է, և Սուրբ Հոգին հավիտենական է։
11. Ոչ թե երեք հավիտենականներ, այլ մեկ հավիտենական։
12. Նույնպես էլ ոչ թե երեք չարարվածներ և երեք անսահմաններ, այլ մեկ չարարված և մեկ անսահման։
13. Ինչպես Հայրն է ամենակարող, նույնպես էլ Որդին է ամենակարող, և Սուրբ Հոգին է ամենակարող։
14. Եվ ոչ թե երեք ամենակարողներ, այլ մեկ Ամենակարող։
15. Ե՛վ Հայրն է Աստված, և՛ Որդին է Աստված, և՛ Սուրբ Հոգին է Աստված։
16. Բայց ոչ թե երեք աստվածներ, այլ մեկ Աստված։
17. Եվ ինչպես Հայրն է Տեր, այնպես էլ Որդին է Տեր, այնպես և Սուրբ Հոգին է Տեր։
18. Բայց ոչ թե երեք տերեր, այլ մեկ Տեր։
19. Ինչպես պահանջում է քրիստոնեական ճշմարտությունը, ընդունում ենք ամեն մի Անձին՝ որպես և՛ Աստված, և՛ Տեր։
20. Նույնպես համընդհանուր քրիստոնեական հավատքը մեզ արգելում է՝ անվանել երեք աստվածներ կամ երեք տերեր։
21. Հայրը ոչ մի բանից ստեղծված չէ, արարված չէ և ծնված էլ չէ։
22. Որդին միայն Հորից է, ստեղծված չէ և արարված չէ, բայց ծնված է։
23. Սուրբ Հոգին Հորից և Որդուց է, ստեղծված չէ, արարված չէ, և ծնված էլ չէ, բայց ուղարկված է։
24. Այսպիսով գոյություն ունի մեկ Հայր, և ոչ թե երեք հայրեր, մեկ Որդի, և ոչ թե երեք որդիներ, մեկ Սուրբ Հոգի, և ոչ թե երեք սուրբ հոգիներ։
25. Եվ այս Երրորդության մեջ ոչ մեկը մյուսից առաջ կամ հետո չէ, և ոչ մեկը մյուսից ավելի մեծ կամ զորավոր չէ։
26. Բոլոր երեք Դեմքերն էլ միանման հավիտենական և իրար հավասար են։
27. Այսպիսով, ամեն ինչում, ինչպես վերը նշվեց, պետք է երկրպագենք Միասնությանը Եռամեկության մեջ և Եռամեկությանը Միասնության մեջ։
28. Եվ ով ուզում է փրկված լինել, պետք է այսպես մտածի Երրորդության մասին։
29. Բացի դրանից հավիտենական փրկության համար անհրաժեշտ է անսասան կերպով հավատալ մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի մարմնավորմանը։
30. Քանզի ճշմարիտ հավատքն այն է, որ մենք հավատանք ու դավանենք մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսին՝ որպես Աստծո Որդի, Աստված և Մարդ։
31. Նա Աստված է՝ ժամանակներից առաջ ծնված Հոր էությունից, և Մարդ՝ Իր ժամանակին ծնված կնոջից։
32. Կատարյալ Աստված և կատարյալ Մարդ՝ գիտակից հոգով ու մարդկային մարմնով։
33. Որպես Աստված՝ Հորը հավասար աստվածային բնությամբ, և որպես Մարդ՝ Հորից պակաս մարդկային բնությամբ ու Հորը ենթարկված։
34. Թեև Նա և՛ Աստված է, և՛ Մարդ, բայց ոչ թե երկու, այլ մեկ Քրիստոս։
35. Մեկ Քրիստոս է, ոչ այն պատճառով, որ աստվածային բնությունը փոխվել է՝ դառնալով մարդկային, այլ որովհետև Աստված մարմնավորվելով ընդունել է մարդկային բնություն։
36. Նա մեկ է, բայց ոչ թե աստվածային և մարդկային էությունները խառնվել են, այլ միաբանվել են մեկ Անձի մեջ։
37. Եվ ինչպես գիտակից հոգին ու մարմինը կազմում են մեկ մարդ, այնպես էլ Աստված և Մարդը կազմում են մեկ Քրիստոս։
38. Որը տառապեց մեր փրկության համար, իջավ դժոխք և երրորդ օրը հարություն առավ մեռելներից։
39. Համբարձվեց Երկինք, նստեց ամենակարող Հայր Աստծո աջ կողմը։
40. Այնտեղից կվերադառնա՝ կենդանիներին ու մեռելներին դատելու։
41. Նրա գալստի ժամանակ բոլոր մարդիկ հարություն կառնեն իրենց մարմիններով։
42. Եվ հաշիվ կտան իրենց գործերի համար։
43. Ով բարին է գործել, կմտնի հավիտենական կյանք, իսկ ով չարն է գործել, կգնա հավիտենական կրակի մեջ։
44. Սա մեր համընդհանուր քրիստոնեական հավատքն է. ով անկեղծորեն և անսասան չի հավատում սրան, չի կարող փրկված լինել։ Ամեն։

Ռուսերեն

Всякий, желающий спастись, должен прежде всего иметь всеобщую христианскую веру. Тот, кто не хранит эту веру в целости и чистоте, несомненно обречен на вечную погибель. Всеобщая же вера заключается в том, что мы поклоняемся единому Богу в Триединстве и Триединству в Едином Божестве, не смешивая Ипостаси и не разделяя Сущность Божества. Ибо одна Ипостась Божества — Отец, другая — Сын, третья же — Дух Святой. Но Божество — Отец, Сын и Святой Дух — едино, слава одинакова, величие вечно. Каков Отец, таков же и Сын, и таков же Дух Святой. Отец не сотворен, Сын не сотворен, и Дух не сотворен. Отец не постижим, Сын не постижим, и Святой Дух не постижим. Отец вечен, Сын вечен, и Святой Дух вечен. И все же они являются не тремя вечными, но единым Вечным. Равно как не существует трех Несотворенных и трех Непостижимых, но один Несотворенный и один Непостижимый. Таким же образом, Отец всемогущ, Сын всемогущ и Святой Дух всемогущ. Но все же не трое Всемогущих, но один Всемогущий. Так же Отец есть Бог, Сын есть Бог и Святой Дух есть Бог. Хотя они являются не тремя Богами, но одним Богом. Точно так же, Отец есть Господь, Сын есть Господь и Святой Дух есть Господь. И все же существуют не три Господа, но один Господь. Ибо подобно тому, как христианская истина побуждает нас признать каждую Ипостась Богом и Господом, так и всеобщая вера запрещает нам говорить, что существует три Бога, или три Господа. Отец является несозданным, несотворенным и нерожденным. Сын происходит только от Отца, Он не создан и не сотворен, но порожден. Святой Дух происходит от Отца и от Сына, Он не создан, не сотворен, не рожден, но исходит. Итак, существует один Отец, а не три Отца, один Сын, а не три Сына, один Святой Дух, а не три Святых Духа. И в этом Триединстве никто не является ни первым, ни последующим, равно как никто не больше и не меньше других, но все три Ипостаси одинаково вечны и равны между собою. И так во всем, как было сказано выше, надлежит поклоняться Единству в Триединстве и Триединству в Единстве. И всякий, кто желает обрести спасение, должен так рассуждать о Троице. Кроме того, для вечного спасения необходимо твердо веровать в воплощение нашего Господа Иисуса Христа. Ибо праведная вера заключается в том, что мы веруем и исповедуем нашего Господа Иисуса Христа Сыном Божиим, Богом и Человеком. Богом от Сути Отца, порожденным прежде всех веков; и Человеком, от естества матери Своей рожденным в должное время. Совершенным Богом и совершенным Человеком, обладающим разумною Душою и человеческим Телом. Равным Отцу по Божественности, и подчиненным Отцу по Своей человеческой сущности. Который, хотя и является Богом и Человеком, при этом является не двумя, но единым Христом. Единым не потому, что человеческая сущность превратилась в Бога. Полностью Единым не потому, что сущности смешались, но по причине единства Ипостаси. Ибо как разумная душа и плоть есть один человек, так же Бог и Человек есть один Христос, Который пострадал ради нашего спасения, сошел в ад, воскрес из мертвых в третий день; Он вознесся на небеса, Он восседает одесную Отца, Бога Всемогущего, откуда Он придет судить живых и мертвых. При Его пришествии все люди вновь воскреснут телесно, и дадут отчет о своих деяниях. И творившие добро войдут в жизнь вечную. Совершавшие же зло идут в вечный огонь. Это — всеобщая вера. Тот, кто искренне и твердо не верует в это, не может обрести спасения. Аминь.

Լատիներեն

Quicumque vult salvus esse, ante omnia opus est, ut teneat catholicam fidem: Quam nisi quisque integram inviolatamque servaverit, absque dubio in aeternam peribit. Fides autem catholica haec est: ut unum Deum in Trinitate, et Trinitatem in unitate veneremur. Neque confundentes personas, neque substantiam seperantes. Alia est enim persona Patris alia Filii, alia Spiritus Sancti: Sed Patris, et Fili, et Spiritus Sancti una est divinitas, aequalis gloria, coeterna maiestas. Qualis Pater, talis Filius, talis Spiritus Sanctus. Increatus Pater, increatus Filius, increatus Spiritus Sanctus. Immensus Pater, immensus Filius, immensus Spiritus Sanctus. Aeternus Pater, aeternus Filius, aeternus Spiritus Sanctus. Et tamen non tres aeterni, sed unus aeternus. Sicut non tres increati, nec tres immensi, sed unus increatus, et unus immensus. Similiter omnipotens Pater, omnipotens Filius, omnipotens Spiritus Sanctus. Et tamen non tres omnipotentes, sed unus omnipotens. Ita Deus Pater, Deus Filius, Deus Spiritus Sanctus. Et tamen non tres dii, sed unus est Deus. Ita Dominus Pater, Dominus Filius, Dominus Spiritus Sanctus. Et tamen non tres Domini, sed unus est Dominus. Quia, sicut singillatim unamquamque personam Deum ac Dominum confiteri christiana veritate compelimur: ita tres Deos aut Dominos dicere catholica religione prohibemur. Pater a nullo est factus: nec creatus, nec genitus. Filius a Patre solo est: non factus, nec creatus, sed genitus. Spiritus Sanctus a Patre et Filio: non factus, nec creatus, nec genitus, sed procedens. Unus ergo Pater, non tres Patres: unus Filius, non tres Filii: unus Spiritus Sanctus, non tres Spiritus Sancti. Et in hac Trinitate nihil prius aut posterius, nihil maius aut minus: sed totae tres personae coaeternae sibi sunt et coaequales. Ita ut per omnia, sicut iam supra dictum est, et unitas in Trinitate, et Trinitas in unitate veneranda sit. Qui vult ergo salvus esse, ita de Trinitate sentiat. Sed necessarium est ad aeternam salutem, ut incarnationem quoque Domini nostri Iesu Christi fideliter credat. Est ergo fides recta ut credamus et confiteamur, quia Dominus noster Iesus Christus, Dei Filius, Deus et homo est. Deus est ex substantia Patris ante saecula genitus: et homo est ex substantia matris in saeculo natus. Perfectus Deus, perfectus homo: ex anima rationali et humana carne subsistens. Aequalis Patri secundum divinitatem: minor Patre secundum humanitatem. Qui licet Deus sit et homo, non duo tamen, sed unus est Christus. Unus autem non conversione divinitatis in carnem, sed assumptione humanitatis in Deum. Unus omnino, non confusione substantiae, sed unitate personae. Nam sicut anima rationalis et caro unus est homo: ita Deus et homo unus est Christus. Qui passus est pro salute nostra: descendit ad inferos: tertia die resurrexit a mortuis. Ascendit ad caelos, sedet ad dexteram Dei Patris omnipotentis: inde venturus est iudicare vivos et mortuos. Ad cuius adventum omnes homines resurgere habent cum corporibus suis: et reddituri sunt de factis propriis rationem. Et qui bona egerunt, ibunt in vitam aeternam: qui vero mala, in ignem aeternum. Haec est fides catholica, quam nisi quisque fideliter firmiterque crediderit, salvus esse non poterit. Amen.