Վիքիպեդիա

Կուբայական փոխարկելի պեսո

Փոխարկելի պեսո (երբեմն տրվում է որպես CUC$ և ոչ պաշտոնապես կոչվում է cuc կամ chavito) Կուբայի երկու պաշտոնական արժույթներից մեկն էր, մյուսը՝ Կուբայական պեսոն։ Այն սահմանափակ օգտագործման մեջ էր 1994 թվականից, երբ դրա արժեքը 1:1 էր կապված ԱՄՆ դոլարի հետ։

Կուբայական փոխարկելի պեսո
տարադրամ, պեսո Խմբագրել Wikidata
Կոչվել է ի պատիվconvertibility Խմբագրել Wikidata
ԵրկիրԿուբա Խմբագրել Wikidata
Տարադրամի պատկերանշանի նկարագրությունdollar sign Խմբագրել Wikidata
ԹողարկողCentral Bank of Cuba Խմբագրել Wikidata
Սկսած2004 Խմբագրել Wikidata
Ավարտված30 Դեկտեմբերի 2021 Խմբագրել Wikidata
Գին1 ԱՄՆ դոլար, 24,5 Cuban peso Խմբագրել Wikidata

2004 թվականի նոյեմբերի 8-ին ԱՄՆ դոլարը դադարեց ընդունվել Կուբայի մանրածախ առևտրի կետերում և թողեց փոխարկելի պեսոն որպես միակ արժույթ, որը շրջանառվում էր բազմաթիվ կուբայական բիզնեսներում։ Պաշտոնապես փոխանակելի է միայն երկրի ներսում, դրա արժեքը 2005 թվականի ապրիլին ավելացել է մինչև 1,08 ԱՄՆ դոլար, սակայն 2011 թվականի մարտի 15-ին վերադարձվել է 1,00 ԱՄՆ դոլարի։ Փոխարկելի պեսոն, ըստ փոխարժեքի, տասներկուերորդ ամենաբարձր արժութային միավորն էր աշխարհում և ամենաբարձր արժեք ունեցող «պեսո» միավորը։

2013 թվականի հոկտեմբերի 22-ին հայտարարվեց, որ արժույթը պետք է վերացվի[1]։ 2020 թվականի դեկտեմբերի 10-ին հայտարարվեց, որ դրամական միավորումն ուժի մեջ կմտնի 2021 թվականի հունվարի 1-ից։ Այդ օրվանից CUC-ն այլևս չէր ընդունվում Կուբայի շատ բիզնեսներում. այն կարելի է փոխանակել միայն բանկերում կամ «CADECA»-ներում (casas de cambios) կամ օգտագործել որոշ խանութներում՝ վեց ամիս ժամկետով[2]։ 2021 թվականի հունիսի 15-ին հայտարարվեց, որ CUC-ը բանկերում կմնա փոխանակելի ևս վեց ամիս, սակայն ոչ մի խանութ չի ընդունի դրանք հուլիսի 1-ից[3]։ CUC-ների փոխանակման վերջնական ամսաթիվը 2021 թվականի դեկտեմբերի 30-ն էր։

Պատմություն խմբագրել

1981–1989 թվականներին Կուբան օգտագործում էր այսպես կոչված «INTUR» մետաղադրամներ և չեկեր։ Փոխարկելի արտարժույթը փոխանակվել է այդ չեկերի մեջ, այլ ոչ թե ազգային արժույթի, որը կարող է օգտագործվել որոշ շքեղ ապրանքներ գնելու համար, որոնք հասանելի չեն ազգային արժույթով գնելու համար։

 
Նշան 2016 թվականին, որը տեղեկացնում է, որ գները CUC-ով են, բայց կարող են վճարվել CUP-ով (կանխիկ և քարտով ընդունվում են)։ Փոփոխությունը վերադարձվել է CUC-ում

Բացի այդ, 1985 թվականից «Banco Nacional de Cuba»-ն թողարկում է տարբեր տեսակի արտարժույթի վկայագրեր։

Հատուկ ժամանակաշրջանի տնտեսական խնդիրների պատճառով Կուբայի կառավարությունը թույլ տվեց տիրապետել ԱՄՆ դոլարին (որը նախկինում անօրինական էր) և սկսեց ապրանքներ և ծառայություններ վաճառել ԱՄՆ-ում։ Դոլարը սկզբում զբոսաշրջության և շքեղ իրերի համար էր։ 1994 թվականին նրանք սկսեցին փոխարկելի պեսո թողարկել՝ ԱՄՆ դոլարի հետ միասին շրջանառության համար։

Սա առանձին էր Կուբայական պեսոյից (CUP), որն օգտագործվում էր հիմնական ապրանքների համար։ Կուբայական պեսոն (CUP) կարելի է փոխանակել փոխարկելի պեսոյի (CUC) փոխանակման կետերում (CADECA) ֆիքսված փոխարժեքով։ 2000-ական թվականների սկզբից ի վեր փոխարժեքները եղել են 24 CUP-ից 1 CUC (վաճառք) և 25 CUP-ից 1 CUC (գնում), սակայն պետական ​​հաշվապահական նպատակներով երկու պեսոներն էլ գնահատվում են 1:1 փոխարժեքով։

2004 թվականի նոյեմբերի 8-ին Կուբայի կառավարությունը դուրս բերեց ԱՄՆ դոլարը շրջանառությունից՝ վկայակոչելով Հելմս-Բերթոն ակտի հետագա պատժամիջոցների դեմ պատասխան միջոցներ ձեռնարկելու անհրաժեշտությունը[4]։ 2004 թվականի նոյեմբերի 14-ին ավարտված արտոնյալ ժամկետից հետո 10% հավելավճար սկսեց սահմանվել ԱՄՆ դոլարի փոխարկելի պեսո փոխակերպման ժամանակ։ Փոփոխության մասին հայտարարվել էր մի քանի շաբաթ առաջ և երկարացվել արտոնյալ ժամկետով։ Պնդվում էր, որ դա եղել է այն պատճառով, որ ԱՄՆ-ի դոլարների փոխանակումն ավելին էր, քան սպասվում էր։ Միջոցառումն օգնեց Կուբայի կառավարությանը հավաքել կոշտ արժույթ։

 
Փոխարժեքները օդանավակայանում 2013 թվականին․
 
Բենզինի պոմպ, որը ցույց է տալիս գները CUC-ով (1,10 CUC/լիտր) 2015 թվական
 
Գնեք 2016 թվականին՝ ցուցադրելով գները CUP և CUC-ով

2014 թվականից որոշ պետական ​​խանութներ սկսեցին գները սահմանել ինչպես CUC-ում, այնպես էլ CUP-ով և վճարումներ ընդունել երկուսում։ ԱՄՆ դոլարի փոխակերպման 10% հավելավճարը հանվել է 2020 թվականի հուլիսին։

2019 թվականի վերջից Կուբայի տնտեսական դժվարությունները հանգեցրել են CUP և CUC խանութներում ապրանքների պակասի, ԱՄՆ դոլարով խանութների բացմանը և միայն արտարժույթով ապահովված քարտերով վճարումների ընդունմանը, ԱՄՆ դոլարի փոխանակման համար 10% տուգանքից հրաժարվելուն։ ԱՄՆ դոլարի վերականգնումը որպես փոխանակման ոչ պաշտոնական միջոց և CUC-ի արժեքի 1 ԱՄՆ դոլարից ցածր անկումը փողոցային ոչ պաշտոնական բորսաներում էր[5][6]։

Կուբայի դոլարիզացիան վերաբերում է 1993 թվականից հետո Կուբայի տնտեսությունը կայունացնելու նպատակով իրականացվող մակրոտնտեսական քաղաքականությանը։ Դրանք ի սկզբանե ընդունվել են 1991 թվականին Խորհրդային Միության փլուզման հետևանքով առաջացած տնտեսական անհավասարակշռությունը փոխհատուցելու համար[7]։ Այս բարեփոխումների հիմնական ասպեկտը այն ժամանակվա անօրինական ԱՄՆ դոլարի օրինականացումն և դրա օգտագործումը կարգավորելն էր կղզու տնտեսության մեջ[8]։

Ավելի լայն բարեփոխումները մեծապես ուղղված էին Կուբայի տնտեսության մակրոտնտեսական կայունացմանը։ Դրան կարելի էր հասնել հարկաբյուջետային դեֆիցիտի կրճատման և կառուցվածքային փոփոխությունների միջոցով, ինչպիսիք են Ազատ ֆերմերների շուկայի համաձայնագրի ուժի մեջ մտնելը, ինքնազբաղվածության օրինականացումը և Միացյալ Նահանգների դոլարի ապաքրեականացումը։ Տնտեսական բարեփոխումները հանգեցրին գնաճի նվազմանը, պեսոյի արժևորմանը, արտադրանքի և արտադրողականության աճին և հարկաբյուջետային դեֆիցիտի բարելավմանը։ 2018 թվականի Կուբայի սահմանադրության գործադրմամբ եկան ազատ շուկայական իրավունքները, մասնավոր սեփականության ճանաչումը և օտարերկրյա ուղղակի ներդրումները, պաշտոնապես Կուբան դարձրեց խառը տնտեսություն, որը նման է չինական և վիետնամական մոդելներին և նման է Լենինի ժամանակների Խորհրդային Միության Նոր տնտեսական քաղաքականությունը[9][10][11][12][13][14]։

Վկայականներ և մետաղադրամներ INTUR խմբագրել

Խորհրդային տարիներին Կուբայում, բացի հիմնական պաշտոնական արժույթից (Կուբայական պեսո), կային երեք զուգահեռներ՝ վկայական A (կարմիր), վկայական B (կանաչ, փոխարկելի պեսոյի անալոգը) և դոլար, որոնք ազատորեն շրջանառվում էին վկայագրերի հետ միասին։ A և B-ի հարաբերակցությունը հետևյալն էր. 25 պեսո = 5 կարմիր վկայագիր = 1 կանաչ վկայագիր։ Կուբայի Ազգային բանկը տրամադրել է նաև C և D վկայագրեր։

Կարմիր վկայագրի մետաղադրամները պատրաստված են եղել ալյումինից, իսկ կանաչ վկայականները՝ հատվել են ծանր համաձուլվածքներից։ Մետաղադրամներն ունեին անվանական արժեք (նախ բառերով, հետո թվերով, բայց առանց միավորի անվանումը նշելու) և «INTUR» տեքստը։

Մետաղադրամներ խմբագրել

1994 թվականին մետաղադրամները ներկայացվեցին 5, 10, 25 և 50 ցենտավո և 1 պեսո անվանական արժեքներով։ Հազվագյուտ հինգ պեսո մետաղադրամը ներկայացվել է 1999 թվականին, որին հաջորդել է մեկ ցենտավո մետաղադրամը 2000 թվականին։ 1990-ական թվականների սկզբին փոփոխությունը «կանաչից» փոխարկելի պեսոյի տեղի ունեցավ գրեթե մեկ գիշերվա ընթացքում, գրեթե աննկատ։ Իսկ տեղի բնակիչների համար դոլար և փոխարկելի պեսո պահելու թույլտվությունը նույնպես ուժի մեջ է մտել հանկարծակի՝ ամենակարճ ժամկետում։ Հետագայում պաշտոնական արգելք դրվեց փոխարկելի պեսոյին զուգահեռ դոլարի շրջանառության վրա, և անհրաժեշտություն առաջացավ դոլար փոխանակել «Cadeca» փոխանակման կետերում (CAsa DE CAmbio, փոխանակման կետ), որոնց մոտ իրենց ծառայություններն էին առաջարկում անօրինական դրամափոխները, պատրաստ է հաճախորդին փոխանակել ավելի շահավետ փոխարժեքով։ Այնուամենայնիվ, յուրաքանչյուր ոք, ով շահույթ հետապնդելու համար, որոշեց դիմել այդ գործարարներին, վտանգի ենթարկվեց խաբեբայի հետ։ Ժամանակի ընթացքում իշխանությունների ջանքերով դրամափոխների թիվը սկսեց նվազել, և նրանք գործնականում անհետացան։ Կուբայում երկու արժույթների շրջանառության հետ կապված՝ խարդախության բազմաթիվ դեպքեր են եղել. խարդախները անտեղյակ օտարերկրյա զբոսաշրջիկներին վաճառել են փոխարկելի պեսոյով համարժեք ապրանքներ, որոնք իրականում վաճառվում են տեղական պեսոյով։

Վկայականների չեղարկումից հետո դրանց բոլոր փոփոխությունները ավտոմատ կերպով համարվում էին փոխարկելի պեսո մետաղադրամներ, ինչը նշանակում է, որ ալյումինե մետաղադրամների արժեքը մեկ գիշերվա ընթացքում աճել է 5 անգամ։ «INTUR» մակագրությամբ մետաղադրամների փոխարեն սկսեցին հատվել նոր դիզայնի մետաղադրամներ՝ դիմերեսին Կուբայի զինանշանն էր, դարձերեսին՝ հնագույն շինություններ և անվանական արժեքներ՝ 1 ցենտավոյից մինչև 1 պեսո։ Հին «INTUR» մետաղադրամները մնացել են շրջանառության մեջ մինչև մաշվելը։

Սերտիֆիկատների վերացումից և փոխարկելի պեսոյի ներդրումից հետո փոխարժեքը ազատ էր և 1990-ականների սկզբին հասավ ավելի քան 100 կուբայական պեսոյի 1 փոխարկելի պեսոյի (դոլարի դիմաց)՝ օրական ավելանալով գրեթե 1 պեսոյով։ Այնուհետև գնանկման արդյունքում փոխարժեքը վերադարձել է նախկին արժեքներին։

Դիմերես Հակադարձ Դոմինացիա Չափերը Գույներ Դիմերես Դարձերես տարի
1 պեսո 150×70 Բաց շագանակագույն Հուշարձան Խոսե Մարտի Հավանայում Կուբայի զինանշան 1994 թվական
3 պեսո կարմիր Չե Գևարա արձանը
5 պեսո կանաչ Հուշարձան Անտոնիո Մացեո, Հավանայում
10 պեսո շագանակագույն Հուշարձան Մաքսիմո Գոմես Հավանայում
20 պեսո Կապույտ Կամիլո Սիենֆուեգոս
50 պեսո մանուշակագույն Հուշարձան Կալիքստո Գարսիա, Հավանայում
100 պեսո վարդագույն կարմիր Խոսե Մարտի արձանը

Թղթադրամներ խմբագրել

1994 թվականին Կուբայի Կենտրոնական բանկը ներմուծեց 1, 3, 5, 10, 20, 50 և 100 պեսո անվանական արժեքներով թղթադրամներ։ 2006 թվականի դեկտեմբերի 18-ին Կենտրոնական բանկը ներկայացրեց «Սոցիալիստական ​​պատմություն և ձեռքբերումներ» թեմայով թղթադրամների նոր շարք։ Թղթադրամների առջևի հատվածը նման է իր նախորդ շարքին, բայց թղթադրամների հետևի մասում, Կուբայի զինանշանը բոլոր արժեքների վրա պատկերելու փոխարեն, թղթադրամներից յուրաքանչյուրն այժմ ունի անհատականացված ձևավորում[15]։ 2013 թվականի հոկտեմբերի 23-ին հրապարակվեց Կուբայի Նախարարների խորհրդի հաղորդագրությունը՝ համաձայնեցնելու երկրի դրամական շրջանառությունը միավորելու միջոցառումների իրականացման ժամանակացույցը, որը նախատեսում է աստիճանական անցում երկու արժույթների համակարգից միասնական կուբայական արժույթի[16]։

2021 թվականի հունվարի 1-ին հանրապետությունը սկսեց լայնածավալ բարեփոխում երկակի դրամավարկային համակարգը վերացնելու համար, որը 2020 թվականի դեկտեմբերին հայտարարեց Կուբայի նախագահ Միգել Մարիո Դիաս-Կանելը[17]։ 2021 թվականի սկզբից Կուբան սկսեց շրջանառությունից հանել փոխարկելի պեսոները՝ քաղաքացիներին տալով 180 օր՝ բանկերում խնայողությունները փոխանակելու Կուբայական պեսոյի հետ՝ 1:24 փոխարժեքով[18][19]։

2006 թվականի շարք "Սոցիալիստական ​​պատմություն և նվաճումներ"[20]
Պատկեր Արժեք Չափերը Հիմնական գույն Նկարագրություն Թողարկման ամսաթիվը Առաջին թողարկման ամսաթիվը Ջրանիշ
Դիմերես Դարձերես
[21] $1 150 x 70 մմ Մուգ կանաչ, շագանակագույն և դեղին Խոսե Մարտիի հուշարձան Հավանայում Խոսե Մարտիի մահը Դոս Ռիոսի ճակատամարտում ձիու վրա մարտում 2006 դեկտեմբերի 18, 2006 Խոսե Մարտին և 1 էլեկտրոտիպը
[22] $3 150 x 70 մմ Կարմիր, վարդագույն և բաց կանաչ Էռնեստո «Չե Գևարայի հուշարձան Սանտա Կլարայում Սանտա Կլարայի ճակատամարտ. տանկ, ռելսերից դուրս եկած գնացք և զինվորներ նռնակով, գնդացիրով և հրացանով 2006 դեկտեմբերի 18, 2006 Խոսե Մարտին և 3 էլեկտրոտիպը
[23] $5 150 x 70 մմ Կանաչ, նարնջագույն և դեղին Անտոնիո Մացեո Գրախալեսի հուշարձանը Հավանայում Բողոքի ցույց Բարագուա. Կուբացի գեներալ Անտոնիո Մաչեո Գրախալեսը և իսպանացի կապիտան գեներալ Արսենիո Մարտինես դե Կամպոս և Անտոնը ցանցաճոճերով 2006 դեկտեմբերի 18, 2006 Խոսե Մարտին և էլեկտրոտիպը 5
[24] $10 150 x 70 մմ Շագանակագույն, կապույտ և կանաչ Մաքսիմո Գոմեսի հուշարձանը Հավանայում «Էներգետիկ հեղափոխություն». էլեկտրակայան, պիկապ և գծային գծի աշխատակից 2006 դեկտեմբերի18, 2006 Խոսե Մարտին և էլեկտրոտիպը
[25] $20 150 x 70 մմ Մուգ կապույտ, բաց կապույտ և դեղին/կանաչ Կամիլո Սիենֆուեգոսի հուշարձան «Օպերացիա Հրաշք». ակնաբույժները վիրահատում են և ուղևորները ինքնաթիռից դուրս են գալիս 2006 դեկտեմբերի 18, 2006 Խոսե Մարտին և էլեկտրոտիպը 20
[26] $50 150 x 70 մմ Մանուշակագույն, նարնջագույն և դեղին Կալիքստո Գարսիա և Ինիգեսի հուշարձան Հավանայում Երթի մասնակիցները կրում էին դրոշներ և պաստառներ, որոնց վրա գրված էր «Trincheras de Ideas Valen Mas Que Trinchera De Piedra» և «La Batalla de Ideas» 2006 դեկտեմբերի 18, 2006 Խոսե Մարտին և էլեկտրոտիպը 50
[27] $100 150 x 70 մմ Կարմիր, նարնջագույն և վառ դեղին Կառլոս Մանուել դե Չեսպեդեսի հուշարձան Բոլիվարյան այլընտրանք Ամերիկայի համար (ALBA). արբանյակային ալեհավաք, քարտեզ, կնոջ և տղամարդու ընթերցանություն, նավթավերամշակման գործարան 2006 դեկտեմբերի 18, 2006 Խոսե Մարտին և էլեկտրոտիպը 100

Փոխարկելի պեսո և ԱՄՆ դոլար խմբագրել

Փոխարկելի պեսոն պաշտոնապես ամրագրված էր 1,00 ԱՄՆ դոլարի չափով 1994 թվականից մինչև 2005 թվականը, 1,08 ԱՄՆ դոլար 2005 թվականի ապրիլից մինչև 2011 թվականի մարտը, և կրկին 1,00 ԱՄՆ դոլար 2011 թվականից[28]։ 2019 թվականի վերջից CUC-ը ոչ պաշտոնական փողոցային բորսաներում վաճառվում էր 1,00 ԱՄՆ դոլարից ցածր։

2005 թվականից, երբ ԱՄՆ դոլլարը փոխանակվել են թղթադրամների, կիրառվել է 10% հարկ՝ գումարած փոխանակման միջնորդավճար։ 10% հարկը չի կիրառվել այլ արժույթների վրա[29], 2020 թվականի հունիսից ԱՄՆ դոլարի այս 10% հարկը վերացվել է։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ «Cuba to scrap two-currency system in latest reform». BBC News. 2013 թ․ հոկտեմբերի 22. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
  2. ↑ Yaffe, Helen (2021 թ․ փետրվարի 10). «Day Zero: how and why Cuba unified its dual currency system». LSE Latin America and Caribbean blog (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 17-ին.
  3. ↑ «Información de Interés».
  4. ↑ «Cuba's currency: Adios to the greenback». The Economist. 2004 թ․ հոկտեմբերի 28. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  5. ↑ «Opinion: The dollar determines Cubans' everyday lives | DW | 25.07.2020». Deutsche Welle.
  6. ↑ «As Cuba seeks hard currency, dollar stores reopen after 15 years». Reuters. 2019 թ․ հոկտեմբերի 28.
  7. ↑ «Output and Productivity in Cuba: Collapse, Recovery, and Muddling Through to the Crossroads - ASCE». ASCE (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  8. ↑ Roberto, Fernandez; Kildegaard, Ane. «DOLLARIZATION IN CUBA AND IMPLICATIONS FOR THE FUTURE TRANSITION» (PDF). ascecuba.org. Association for the Study of the Cuban Economy. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2022 թ․ հունվարի 20-ին. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
  9. ↑ «Cuba to reshape government with new constitution». The Washington Post. 2018 թ․ հուլիսի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2021 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  10. ↑ «Cuba to recognise private property under new constitution». BBC News (բրիտանական անգլերեն). 2018 թ․ հուլիսի 15. Վերցված է 2021 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  11. ↑ «Communist-run Cuba to recognize private property in new constitution». Reuters (անգլերեն). 2018 թ․ հուլիսի 14. Վերցված է 2021 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  12. ↑ «Explainer: What is old and new in Cuba's proposed constitution». Reuters (անգլերեն). 2019 թ․ փետրվարի 21. Վերցված է 2021 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  13. ↑ «Cuban lawmakers approve new constitution which heads to referendum». Reuters (անգլերեն). 2018 թ․ դեկտեմբերի 22. Վերցված է 2021 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  14. ↑ Robinson, Circles (2018 թ․ օգոստոսի 21). «Some Traps in Cuba's New Constitution». Havana Times (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.
  15. ↑ Cuba issues new convertible peso series dated 2006 Արխիվացված 2012-10-06 Wayback Machine BanknoteNews.com. Retrieved 2012-06-12.
  16. ↑ «Куба унифицирует обычный и конвертируемый песо». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  17. ↑ Deutsche Welle (www.dw.com). «Куба отменяет двойную валютную систему | DW | 11.12.2020». DW.COM (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 13-ին.
  18. ↑ «На Кубе отменили двойную денежную систему. Теперь в стране ожидают роста зарплат, а также цен на товары и услуги | Громадское телевидение». hromadske.ua (ռուսերեն). Վերցված է 2021 թ․ մարտի 13-ին.
  19. ↑ «Cuba emprende el "Día Cero" del ordenamiento monetario y de profundas reformas económicas». BBC News Mundo. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 11-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 13-ին.
  20. ↑ «Cuba issues new convertible peso series dated 2006». Banknote News. 2006 թ․ դեկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  21. ↑ «P-FX 46». Banknote.ws. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  22. ↑ «P-FX 47». Banknote.ws. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  23. ↑ «P-FX 48». Banknote.ws. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  24. ↑ «P-FX 49». Banknote.ws. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  25. ↑ «P-FX 50». Banknote.ws. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  26. ↑ «P-FX 51». Banknote.ws. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  27. ↑ «P-FX 52». Banknote.ws. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  28. ↑ «Política Monetaria». Bc.gob.cu. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  29. ↑ «Centro de Promoción del Comercio Exterior y la Inversión Extranjera de Cuba - CEPEC». Cepec.cu. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 20-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կուբայական_փոխարկելի_պեսո&oldid=9974158» էջից