Կոնկուբինա
|
Դուք կարող եք բարելավել թարգմանությունը։ Օրիգինալ տեքստը կարող եք գտնել ձախ կողմի «այլ լեզուներով» ենթաբաժնում։ |
Կոնկուբինա (լատին․՝ concubina, от լատին․՝ con — միասին, и լատին․՝ cubare — պարկել) հին Հռոմում, ցածր խավի չամուսնացած կին, ով ապրում էր տղամարդու հետ։ Այս հարաբերությունը անվանվել է հռոմեական իրավունքում կոնկուբինա(լատին․՝ concubinatus), այն ամոթալի չէր, այլ զրկված էր բոլոր իրավունքներից, որոնք ուներ օրինական ամուսնությունը ժամանակ։ Կոնկուբինայի երեխաները համարվում էին ապօրինե ծնված[1]։ Տերմինը հիմնականում կիրառվում է հռոմեական և քրիստոնեական իրավունքի նկատմամբ։
Հռոմեական իրավունքում կոնկուբինայից ծնվածները, ի տարբերություն արտաամուսնությունից ծնված երեխաների, ունեին ժառանգության իրավունքներ իրենց ծնողներից հետո, սահմանվել էր նրանց օրինականացման ընթացակարգի հետ և այլն։ Կոնկուբինայի համար ճանաչվեցին նաև մի շարք այլ իրավունքներ[2]։
Երկրորդ տարբերությունը հարսանեկան արարողության բացակայությունն է և տղամարդուց կողմից ոչ մի տեսակի պարտք պահանջների առկայությամբ, եթե կոնկուբինան կհեռանա է մեկ ուրիշի մոտ։ Կոնկուբինան չէր կարող կուրտիզանուհի լինել։
Եթե տղամարդն իր պաշտոնական ամուսնության ժամանակ կոնկուբինա է ունեցել, ապա դա համարվում է դավաճանություն, իսկ եթե կին չուներ, ապա դա պարզապես չգրանցված ամուսնություն է։ Մյուս կողմից, կոնկուբինա կարող է լինել պաշտոնական ֆավորիտ։
Հռոմեական իրավունք
խմբագրելՀռոմեական իրավունքում տղամարդու և կնոջ մշտական (ոչ պատահական) համատեղ բնակությունը օրենքով թույլատրված է։ Կոնկուբինան չէր կիսում ամուսնու սոցիալական կարգավիճակը։ Բացի այդ, հանրապետականների ժամանակաշրջանում տղամարդը կարող էր օրինական ամուսնացած լինել կամ լինել կոնկուբինայի հետ (ինչպես նաև տարբեր կանանց հետ)։
Հարճությունը քրիստոնեության մեջ
խմբագրել
Հնադարյան քրիստոնյաները հավանություն չէին տալիս կոնկուբինաների հետ ամուսնություններին, որը հեթանոսներին թույլատրած էր Հռոմեական կայսրությունում, օրինակ կոնկուբինային հարաբերություններին՝ տղամարդու երկարատև համատեղ կյանքին ազատ, չամուսնացած կնոջ հետ։ Քրիստոնյաների ամուսնական կյանքը, ըստ Եկեղեցու ուսմունքի, պետք է համապատասխանի քրիստոնեական բարոյական կանոններին. «պետք է ամուսնանալ ոչ թե կրքից դրդված, այլ Աստծո մտքի, Նրա բարոյական օրենքի և Նրա փառքի համար»։ Ուստի քրիստոնյաները, ամուսնանալով Հռոմեական կայսրության քաղաքացիական օրենքների համաձայն, ի սկզբանե պետք է օրհնություն խնդրենին իրենց եպիսկոպոսից։
Ամուսնանալու մտադրության մասին եկեղեցում հայտնում էին մինչև քաղաքացիական պայմանագրի կնքումը։ Տերտուլիանոսը գրել է, որ ճշմարիտ ամուսնությունը տեղի է ունեցել եկեղեցու ներկայությամբ, սրբացվել է աղոթքով և կնքվել Հաղորդության միջոցով։ Այսպիսով, քրիստոնյաները ամուսնության մեջ էին մտնում ինչպես եկեղեցու օրհնությամբ, այնպես էլ հռոմեական պետությունում ընդունված օրինական պայմանագրի միջոցով[3]։
Բազիլ Մեծը կոնկուբինան անվանում է պոռնկություն, սակայն, ինչպես գրում է նա, եթե ներկայումս քաղաքացիական համատեղ կյանքով ապրողները որոշեն ամուսնանալ, ապա նրանց կարելի է թույլ տալ դա անել, «ինչ էլ որ լինի», բայց ապաշխարության պարտադրմամբ[4]։
|
«Պոռնկությունը ամուսնություն չէ, և նույնիսկ ամուսնության սկիզբը չէ։ Հետևաբար, հնարավորության դեպքում ավելի լավ է բաժանել նրանց, ովքեր ամուսնացել են պոռնկությամբ։ Եթե, այնուամենայնիվ, նրանք ամեն կերպ հավատարիմ կմնան համակեցությանը (կոնկուբինա), ապա թող ընդունեն պոռնկության ապաշխարությունը, բայց թող մնան ամուսնական համատեղ կյանքի մեջ, որ ավելի վատ չլինի» (Ս. Վասիլի Մեծի 26-րդ կանոն)։ . | 
|
Սակայն մեկ այլ կարծիք ասում է, որ պայմանագրով ամուսնությունը սրբություն չէ և կարելի է անվանել կոնկուբինա.
|
|
«Կոնկուբինան թույլատրելի է համարվում, քանի որ նա, ով ազնիվ կին ունի որպես հարճ և դա անում է բացահայտ, ակնհայտորեն համարում է նրան որպես կին. իսկ հակառակ դեպքում նա մեղսակից է նրա դեմ պոռնկության մեջ» (Մատթեոս Բլաստար. Սինտագմա. Պ. գլ. 17): |
|
|
|
նա, ով կին չունի, բայց կնոջ փոխարեն կոնկուբինա ունի, չպետք է դատապարտվի. սակայն, թող նա բավարարվի մի կնոջ հետ միությամբ, լինի նա կին, թե կոնկուբինա, որն իրեն ավելի հարմար է (Տոլեդոյի 1-ին խորհրդի որոշում) |
|
Եվրոպական տերությունների գաղութներում
խմբագրել
Եվրոպացի զինվորականներն ու առևտրականները, զարգացրել են գաղութները Ամերիկայում և առևտուր արել Ասիայի կիսանկախ երկրների հետ, նաև հաճախ մշտական կապեր են ունեցել այս շրջաններում (եթե հայրենիքում ունի կին)։ Միացյալ Նահանգների վաղ պատմության մեջ ֆրանսախոս վերաբնակիչներով բնակեցված նահանգներում այս երևույթը լայն տարածում գտավ և հայտնի դարձավ որպես պլասաժ։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Gabdullina, Valentina I. (2012 թ․ մարտի 1). «Review of the book: Dictionary-Guide of Plots and Motifs of Russian Literature: Experimental edition / Ch.ed. E.K. Romadanovskaya, auth. M.A. Bologova; Russian Academy of Sciences, Institute of Philology». Sibirskiy filologicheskiy zhurnal (1): 225–227. doi:10.17223/18137083/38/30. ISSN 1813-7083.
- ↑ «Перетерский И. С. Новицкий И. Б. Римское частное право 6.Римское право». www.booksite.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
- ↑ Цыпин В. А., прот. Церковное право.
- ↑ Правила святого Василия Великого. П. 26.