Կոնգո (լեզու)
Կոնգո (կիկոնգո), Կոնգո ազգի լեզուն, որը պատկանում է բենուե-կոնգոլեզյան լեզվաընտանիքի բանտու լեզուների ցանկին։ Լեզվի կրողները հիմնականում ապրում են Անգոլայի, Կոնգոյի Հանրապետության և Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետության արևադարձային անտարներում։
 Կիկոնգո | |
|---|---|
| Տեսակ | լեզու, մակրոլեզու և կենդանի լեզու |
| Ենթադաս | Նիգերո-Կոնգոլեզյան ընտանիք |
| Երկրներ | Կոնգոյի Հանրապետություն, Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն, Անգոլա |
| Շրջաններ | Կենտրոնական Աֆրիկա |
| Պաշտոնական կարգավիճակ | Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն |
| Խոսողների քանակ | մոտ 7 միլլիոն |
| Դասակարգում | Աֆրիկայի լեզուներ |
| Գրերի համակարգ | լատինատառ |
| IETF | kg |
| ԳՕՍՏ 7.75–97 | кон 326 |
| ISO 639-1 | kg |
| ISO 639-2 | kon |
| ISO 639-3 | kon |
 Kikongo language Վիքիպահեստում | |
Կոնգոն 7 միլիոն մարդկանց համար հանդիսանում է մայրենի լեզու։
Կոնգոն Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետության 4 պետական լեզուներից մեկն է։
Կիտուբա խմբագրել
Կոնգո լեզվի հիման վրա ստեղծվել է Կիտուբա լեզուն, որը տարածված է Կոնգո լեզվի արեալից դուրս։
Պատմություն խմբագրել
Թեև կոնգո լեզվով Աստվածաշնչի թարգմանությունը կատարվել է 1905 թվականին, այն համարվում է բանտու լեզուներից առաջինը, որտեղ օգտագործվում է լատինատառ գիր։
Առաջին կատեխիզիսը գրվել է 1557 թվականին կոնգոյում ծնված պորտուգալացի Դիեգո Գոմեսի կողմից։ 1624 թվականին պորտուգալացի Մատեուշ Կարդոզոն խմբագրել և թարգմանել է Մարկոշո Ժորժի կատեխիզիսը:
Առաջին բառարանը ստեղծվել է 1648 թ., և նախատեսված է եղել միսիոներների օգտագործման համար։ Գլխավոր հեղինակը եղել է քահանա Մանուել Ռեբոռեդուն։ Բառարանը պարունակում է շուրջ 10 000 բառ.
Տես նաև խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Carter Hazel. Syntax and tone in Kongo. L., 1973.
- Daeleman J. Morfologie van naamwoord en werkwoord in het Kongo (Ntandu) met ontleding van het foneemsysteem. Leuven, 1966.
- Dereau L. Cours de Kikongo. Namur, 1955.
- Hochegger H. Grammaire du kikongo. 1981.
- Ndonga, Mfuwa. Systématique grammaticale du kisikongo (Angola). Paris: INALCO, 1995. 504 p.
- Samba, Philippe. The system of tone in Kikongo. Lancaster: University of Lancaster, 1989. 381 p. (PhD)