Ծովասարի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Գեղարքունիքի մարզ)
Այս հոդվածը ներկայացնում է Գեղարքունիքի մարզի Թազագյուղ գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 74 հուշարձան (10 միավոր)։
| հուշարձան | կառուցված | վայր, հասցե | կոորդ | համարանիշ | նշան. | հավելյալ նշումներ | պատկեր |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակատեղի «Պողոս գեղ» | մ.թ.ա. 3-1 հզ, 9-17 դդ. | 1,5 կմ հվ-աե | — | Հ | Ծակքար գետի ձախ ափին, ձորի եզրին | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Դամբարանադաշտ | մ.թ.ա. 3-2 հզ | — | Հ | «Պողոսի գեղ» գյուղատեղիի հս մասում | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Գյուղատեղի «Պողոսի գեղ» | 9-17 դդ. | — | Տ | բնակատեղիից հս | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Եկեղեցի (Մատուռ Սբ. Հռիփսիմե) | 13 դ. | — | Տ | գյուղատեղիի աե կողմում, ավերված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Մուսեսի | 9-10 դդ. | — | Հ | հս պատի մոտ, արտաքուստ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 10-11 դդ. | — | Հ | ընկած գետնին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 11-12 դդ. | — | Հ | ընկած գետնին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 15-16 դդ. | — | Հ | ընկած գետնին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Գերեզմանոց | 9-18 դդ. | կնտ | — | Տ | հացահատիկի պահեստների մոտ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Գյուղատեղի «Ալոյի ավերակներ» («Ալոյի խրբեք») | 9-17 դդ. | 3 կմ հվ-ամ | — | Տ | Ծակքար գետի ձախ ափին | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Գերեզմանոց | 14-15 դդ. | — | Տ | գյուղատեղիի աե մասում | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Ջրաղաց | 14-15 դդ. | — | Տ | գյուղատեղիից 0,5 կմ հվ-ամ, ավերակ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Գյուղատեղի «Ահմադաղ | 9-17 դդ. | 5 կմ հվ-ամ | — | Տ | Կողակագետի աջ ափին | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Գերեզմանոց | 9-17 դդ. | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
| Խաչքար | 9 դ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
| Խաչքար | 9 դ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
| Դամբարանադաշտ | մ.թ.ա. 2 հզ | 2,7 կմ հվ-ամ | — | Հ | Ծակքար գետի ձախ ափին | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին | 1814 թ. | գ. մ. | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | ագուցված բեմի ճակատին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Եթարի | 13 դ. | — | Հ | ագուցված հվ պատին, մուտքից ձախ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13-14 դդ. | — | Հ | ագուցված բեմին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Ճոչնախի | 1497 թ. | — | Հ | ագուցված հս ավանդատան մուտքից վեր | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 15-16 դդ. | — | Հ | ագուցված հս ավանդատան մուտքից ձախ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Եկեղեցի Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչ | 9-10 դդ., վրկնգ.՝ 1286 թ. | գ. մ. | — | Հ | _2.JPG) Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Գերեզմանոց | 10-20 դդ. | — | Հ | գյուղամիջյան ճանապարհով գերեզմանոցը բաժանված է 2 հատվածների՝ եկեղեցուց աե և ամ 1983 թ, տարածքում կատարվել են բարեկարգման և խաչքարերի ամրացման աշխատանքներ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 9 դ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված գետնին, շարքով կանգնած 4 խաչքարերից ձախից 3-րդը | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 9 դ. | — | Հ | հվ եզրին, հենած քարե ցանկապատին, եզրերը` կոտրատված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 9-10 դդ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված գետնին, շարքով կանգնած 4 խաչքարերից ձախից 4-րդը, վերին ձախ անկյունը` կոտրված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 9-10 դդ. | — | Հ | եկեղեցու մուտքից աջ, խրված հողի մեջ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 9-10 դդ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված գետնին, ստորին աջ եզրը` վնասված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 9-10 դդ. | — | Հ | հվ-ամ եզրին, խրված հողի մեջ, եզրերը` կոտրատված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 9-10 դդ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված բետոնե պատվանդանին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 9-10 դդ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված գետնին, հողմնահարված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 9-10 դդ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված գետնին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 9-10 դդ. | — | Հ | աե կողմում, խրված հողի մեջ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 10 դ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված գետնին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 10 դ. | — | Հ | հս-աե կողմում, ցածր պատվանդանին, վերնամասը` չի պահպանվել | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 10 դ. | — | Հ | հս-աե կողմում, ցածր պատվանդանին, շարքով կանգնած 3 խաչքարերից կենտրոնինն է | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 10-11 դդ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված գետնին, վերին աջ անկյունը` կոտրված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 11 դ. | — | Հ | եկեղեցուց աե, կանգնեցված գետնին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 11-12 դդ. | — | Հ | աե կողմում, խրված հողի մեջ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 11-12 դդ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված գետնին, ստորին աջ եզրը` կոտրված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 12 դ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված գետնին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 12 դ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված գետնին, շարքով կանգնած 4 խաչքարերից ձախից 2-րդը, | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 12 դ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված գետնին, վերնամասը` կոտրված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 12-13 դդ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված գետնին, մամռապատ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 1285 թ. | — | Հ | եկեղեցուց հվ, պատվանդանին, վերնամասը` չի պահպանվել | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | ամ կողմում, կանգնեցված գետնին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | ժամանակակից Գերեզմանոցի աե կողմում, կանգնեցված պատվանդանին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | ժամանակակից Գերեզմանոցի աե կողմում, կանգնեցված գետնին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված գետնին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 14-15 դդ. | — | Հ | եկեղեցուց 10 մ հվ, խրված հողի մեջ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար` Խրամի | 1457 թ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված գետնին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 1486 թ. | — | Հ | ժամանակակից գերեզմանոցի աե կողմում, խրված հողի մեջ, թվակիր | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Մեսրոպի | 1492 թ. | — | Հ | ժամանակակից գերեզմանոցի աե կողմում, կանգնեցված գետնին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 1492 թ. | — | Հ | ժամանակակից գերեզմանոցի աե կողմում պատվիրատու՝ Միրզա և Ասիս | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 1495 թ. | — | Հ | ժամանակակից գերեզմանոցի աե կողմում, կանգնեցված գետնին, վերին աջ անկյունը` կոտրված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 15 դ. | — | Հ | աե կողմում, անմշակ պատվանդանին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 15 դ. | — | Հ | հս-աե կողմում, շարքով կանգնած 3 խաչքարերից աջակողմյանը | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 15 դ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված գետնին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 15 դ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված գետնին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 15-16 դդ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված գետնին, աջ եզրագոտին վնասված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Փիրումի | 16 դ. | — | Հ | հվ-աե կողմում, կանգնեցված գետնին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 16 դ. | — | Հ | եկեղեցուց 10 մ հվ, կանգնեցված գետնին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 16 դ. | — | Հ | աե կողմում, խրված հողի մեջ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 16 դ. | — | Հ | ժամանակակից գերեզմանոցի աե կողմում, մետաղյա ցանկապատի մեջ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար Մխիթարի | 16 դ. | — | Տ | ժամանակակից գերեզմանոցի աե կողմում, պատվանդանին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 16-17 դդ. | — | Հ | եկեղեցուց 10 մ հվ, ընդհանուր պատվանդանին կանգնեցված զույգ խաչքարերից ձախակողմյանը | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Տապանաքար | 16 դ. | — | Տ | ժամանակակից թաղումների հս եզրին | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Տապանաքար | 16 դ. | — | Տ | ժամանակակից թաղումների աե կողմում | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Խաչքար | 9-10 դդ. | հս-աե մասում | — | Հ | Թազագյուղ-Լիճք ճանապարհին, Ծակքար գետի աջ ափին, «Համոյի սուրբ» սրբատեղիից 30 մ հվ-աե, խրված հողի մեջ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Ջրաղաց «Գալոյի» | 19 դ. | աե մասում | — | Տ | ձորի մեջ, Կողակագետի ափին | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Ջրաղաց «Նաջըրի» | 19 դ. | աե մասում | — | Տ | ձորի մեջ, Կողակագետի ափին | Լուսանկար վերբեռնել
|