Լոռի Բերդի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Լոռու մարզ)

Այս հոդվածը ներկայացնում է Լոռու մարզի Լոռի բերդ գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է ՀՀ կառավարության կողմից[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 80 հուշարձան (13 միավոր)։


հուշարձան կառուցված վայր, հասցե կոորդ համարանիշ նշան. հավելյալ նշումներ պատկեր
Բնակատեղի Ք.ա. 2 հզ գյուղի հս-աե եզրին 7.44/1 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց 10-14 դդ. Լոռի Բերդ ամրոցից ամ 7.44/2 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12 դ. գերեզմանոցում 7.44/2.1 Հ ընկած է գետնին, վերնամասը կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարանադաշտ Ք.ա. 2-1 հզ գյուղի տարածքում և ամ 7.44/3 Հ 1971-2002 թթ. պեղել է Ս. Դևեջյանը Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարան N 1 Ք.ա. 2 հզ, 1 կես գյուղի ամ եզրին, դաշտի մեջ, ճանապարհի հվ եզրին 7.44/3.1 Հ բազալտե սալերով ձևավորված դամբարանը պեղվել է 1968, 2002 թթ. Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարան N 6 Ք.ա. 2 հզ, 1 կես գյուղի ամ եզրին, դաշտի մեջ, ճանապարհի հվ եզրին 7.44/3.2 Հ բազալտե սալերով ձևավորված դամբարանը պեղվել է 1971 թ., հայտ. բրոնզե կաթսա Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարան N 7 Ք.ա. 15-14 դդ. գյուղի ամ եզրին, դաշտի մեջ, ճանապարհի հվ եզրին 7.44/3.3 Հ բազալտե սալերով ձևավորված դամբարանը պեղվել է 1971 թ., հայտ. մարտակառք Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարան N 56` արքայական Ք.ա. 7-6 դդ. Ստեփանավանի նորակառույց թաղամասից աե, գյուղ տանող ճանապարհի ձախ կողմում 7.44/3.4 Հ բազալտե սալերով ձևավորված եռախուց դամբարանը պեղվել է 1989 թ., հայտ. զոհաբերված ձիեր, առյուծի ծնոտ Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարան N 60 Ք.ա. 2 հզ, 1 կես Ստեփանավանի նորակառույց թաղամասում, գյուղ տանող ճանապարհի ձախ կողմում 7.44/3.5 Հ բազալտե սալերով ձևավորված դամբարանը պեղվել է 1989 թ., ծածկված է հողով Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարան N 61 Ք.ա. 2 հզ, 1 կես Ստեփանավանի նորակառույց թաղամասում, գյուղ տանող ճանապարհի ձախ կողմում 7.44/3.6 Հ բազալտե սալերով ձևավորված դամբարանը պեղվել է 1989 թ., ծածկված է հողով Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարան N 63 Ք.ա. 7-6 դդ. Ստեփանավանի նորակառույց թաղամասից աե, գյուղ տանող ճանապարհի ձախ կողմում 7.44/3.6 Հ բազալտե սալերով ձևավորված երկխուց դամբարանը պեղվել է 1989 թ., հայտ. զոհաբերված ձիեր Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարան N 64 Ք.ա. 7-6 դդ. Ստեփանավանի նորակառույց թաղամասից աե, գյուղ տանող ճանապարհի ձախ կողմում 7.44/3.7 Հ բազալտե սալերով ձևավորված երկխուց դամբարանը պեղվել է 1990 թ., հայտ. զոհաբերված ձիեր Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարան N 65 Ք.ա. 3-2 հզ սահմ. Ստեփանավանի նորակառույց թաղամասում, մանկապարտեզից ամ 7.44/3.8 Հ բազալտե սալերով ձևավորված դամբարանը պեղվել է 1991 թ., հայտ. բրոնզե սուսեր և դաշույն Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարան N 74 Ք.ա. 3-2 հզ սահմ. Ստեփանավանի նորակառույց թաղամասում, բլրի մոտ 7.44/3.9 Հ բազալտե սալերով ձևավորված դամբարանը պեղվել է 1990 թ., հայտ. բրոնզե գեղարդ Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարան N 75 Ք.ա. 3-2 հզ սահմ. Ստեփանավանի նորակառույց թաղամասում, բլրի վրա 7.44/3.1 Հ բազալտե սալերով ձևավորված դամբարանը պեղվել է 1990 թ. Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարան N 77 Ք.ա. 3-2 հզ սահմ. Ստեփանավանի նորակառույց թաղամասում, բլրի վրա 7.44/3.11 Հ բազալտե սալերով ձևավորված դամբարանը պեղվել է 1992 թ., հայտ. բրոնզե գեղարդ Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարան N 79 Ք.ա. 3-2 հզ սահմ. Ստեփանավանի նորակառույց թաղամասում, բլրի աե ստորոտում 7.44/3.12 Հ պեղվել է 1998 թ., քարե զրահով և կրոմլեխով հիմնահողային դամբարանում հայտնաբերվել են գունանկարների դաջվածքներ Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարան N 93 Ք.ա. 7-6 դդ. գյուղ տանող ճանապարհի ձախ կողմում 7.44/3.13 Հ բազալտե սալերով ձևավորված երկխուց դամբարանը պեղվել է 1997 թ., հայտ. զոհաբեված ձիեր Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարան N 94 Ք.ա. 3-2 հզ, սահմ. գյուղ տանող ճանապարհի աջ կողմում 7.44/3.14 Հ բազալտե սալերով ձևավորված կեղծ թաղակապ ծածկով դամբարանը պեղվել է 1996 թ., հայտ. գունազարդ կարասներ Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարան N 100` արքայական Ք.ա. 3-2 հզ սահմ. Ստեփանավանի նորակառույց թաղամասից աե, ճանապարհից հս 7.44/3.15 Հ բազալտե սալերով ձևավորված դամբարանը պեղվել է 1997 թ., հայտ. զոհաբերված ձիեր Լուսանկար վերբեռնել


Եկեղեցի 4-5 դդ. Լոռի Բերդ քաղաքատեղիի պարիսպներից 300 մ հս-աե 7.44/4 Հ պահպանվել են հիմնապատերը Լուսանկար վերբեռնել


Եկեղեցի 12-13 դդ. Լոռի Բերդ ամրոց տանող ճանապարհի ձախ կողմում 7.44/5 Հ ավերված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12 դ. եկեղեցու հս մուտքից աջ 7.44/5.1 Հ հենած է պատին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. եկեղեցու հս մուտքից աջ 7.44/5.2 Հ ընկած է գետնի վրա Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 11-12 դդ. Ձորագետի կիրճում, Միսխանայի և Ձորագետի միախառնման վայրում 7.44/6 Հ ընկած է գետնի վրա Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. գյուղից Լոռի Բերդ քաղաքատեղի տանող ճանապարհին, 1 կմ հեռ. Միսխանա կիրճից 7.44/7 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. գյուղից Լոռի Բերդ քաղաքատեղի տանող ճանապարհին, 1 կմ հեռ. Միսխանա կիրճից 7.44/8 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. գյուղում, տան բակում 7.44/9 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. Լոռի Բերդ ամրոցից մոտ 400 մ հս 7.44/10 Հ վերնամաս Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1284 թ. գյուղից 1.5 կմ աե, ձորափին 7.44/11 Հ պատվանդանի վրա Լուսանկար վերբեռնել


Քաղաքատեղի Լոռի Բերդ 11-18 դդ. գյուղից 2 կմ աե, Ձորագետ և Միսխանա գետերի միախառնման վայրում 7.44/12 Հ հրվանդանի վրա Լուսանկար վերբեռնել


Միջնաբերդ 11-18 դդ. հրվանդանի աե մասում 7.44/12.1 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Պարիսպ 11-14 դդ. միջնաբերդի ամ եզրագծով, երկու կիրճերի միջև 7.44/12.1.1 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Մուտք 11-16 դդ. պարսպի հս-աե ծայրին, կիրճի եզրին 7.44/12.1.2 Հ ամրացված է երկու աշտարակներով Լուսանկար վերբեռնել


Խանդակ 11-16 դդ. պարսպի երկարությամբ, արտաքուստ 7.44/12.1.3 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Պալատ 11 դ. միջնաբերդի հվ եզրին 7.44/12.1.4 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Եկեղեցի 11 դ. միջնաբերդի կենտրոնական մասում 7.44/12.1.5 Հ վերակառ. 14-15 դդ., 19 դ. Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. եկեղեցու մոտքի մոտ 7.44/12.1.5.1 Հ հատված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. եկեղեցու մուտքի աջ կողմում 7.44/12.1.5.2 Հ բազալտից Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. եկեղեցու մուտքի ձախ կողմում 7.44/12.1.5.3 Հ բազալտից Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-14 դդ. ագուցված է եկեղեցու խորանի հս պատին 7.44/12.1.5.4 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-14 դդ. ագուցված է եկեղեցու հս պատին 7.44/12.1.5.5 Հ հատված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-14 դդ. ագուցված է եկեղեցու հս պատին 7.44/12.1.5.6 Հ հատված Լուսանկար վերբեռնել


Եկեղեցի 12-13 դդ. միջնաբերդի հս-աե մասում 7.44/12.1.6 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13-14 դդ. եկեղեցու ներսում 7.44/12.1.6.1 հատված Լուսանկար վերբեռնել


Մատուռ-դամբարան 1251 թ. միջնաբերդի կենտրոնական մասում 7.44/12.1.7 Լուսանկար վերբեռնել


Բաղնիք 11-13 դդ. միջնաբերդի մուտքից մոտ 100 մ հվ 7.44/12.1.8 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Բաղնիք 11-13 դդ. Ձորագետի կիրճի եզրին, պալատից աե 7.44/12.1.9 Հ ավերված Լուսանկար վերբեռնել


Ջրավազան 12-13 դդ. Ձորագետի կիրճի եզրին, երկրորդ բաղնիքի մոտ 7.44/12.1.10 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Ջրավազան 12-13 դդ. Ձորագետի կիրճի եզրին, առաջին ջրավազանից 4 մ աե 7.44/12.1.11 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Բնակելի տուն 12-13 դդ. ջրավազաններից 4 մ հս 7.44/12.1.12 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Քարայր-մթերանոց միջնադար ջրավազանների մոտ 7.44/12.1.13 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Ջրամբար 11-12 դդ. միջնաբերդի կենտրոնական մասում 7.44/12.1.14 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Ձիթհան 11-12 դդ. միջնաբերդի հվ-աե մասում 7.44/12.1.15 Հ պահպանվել է քարը Լուսանկար վերբեռնել


Գաղտնուղի 11 դ. միջնաբերդի հս-աե եզրին, Միսխանա գետի ձորում 7.44/12.1.16 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 9 դ. Լոռի Բերդ ամրոցի աե մասում 7.44/12.1.17 Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12 դ. Լոռի Բերդ ամրոցից 500 մ հս-աե 7.44/12.1.18 ընկած է գետնին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. Լոռի Բերդից մոտ 300 մ հս 7.44/12.1.19 ընկած է գետնին, արձանագիր մասը Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. Լոռի Բերդ ամրոցից 300 մ հս 7.44/12.1.20 ընկած է գետնին, արձանագիր մասը Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. Լոռի Բերդ ամրոցի աե մասում 7.44/12.1.21 Լուսանկար վերբեռնել


Թաղամաս Շահաստան 12-13 դդ. քաղաքատեղիի ամ հատվածում 7.44/12.2 Հ սարահարթի վրա Լուսանկար վերբեռնել


Պարիսպ 12-13 դդ. թաղամասի ամ եզրագծով, երկու կիրճերի միջև 7.44/12.2.1 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Եկեղեցի 13 դ. թաղամասի հս-աե մասում 7.44/12.2.2 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. եկեղեցու մոտ 7.44/12.2.2.1 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց 11-14 դդ., 20 դ. թաղամասի ամ մասում 7.44/12.2.3 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար միջնադար գերեզմանոցի հս-աե մասում 7.44/12.2.3.1 Հ հատված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 16-17 դդ. գերեզմանոցի աե մասում 7.44/12.2.3.2 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար միջնադար գերեզմանոցի հս մասում 7.44/12.2.3.3 Հ պահպանված է խաչաքանդակ պատվանդանը Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար միջնադար գերեզմանոցի հս մասում 7.44/12.2.3.4 Հ պահպանված է խաչաքանդակ պատվանդանը Լուսանկար վերբեռնել


Ջրատար 11 դ. թաղամասի կենտրոնական մասի ողջ երկարությամբ 7.44/12.2.4 Հ ձգվում է ամ-ից աե Լուսանկար վերբեռնել


Ճանապարհ 11 դ. միջնաբերդի պարսպի հս անկյունից մինչև Միսխանա գետի ափը 7.44/12.2.5 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Լոռի բերդի կամուրջ 11-12 դդ. Միսխանա գետի վրա 7.44/12.2.6 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Կամուրջ 11-12 դդ. Ձորագետի և Միսխանա գետերի միացման մասում 7.44/12.2.7 Հ ավերված Լուսանկար վերբեռնել


Աշտարակ 11-13 դդ. Միսխանա գետի աջ ափին 7.44/12.2.8 Հ կառույցում կա աղբյուրի ակունք Լուսանկար վերբեռնել


Քարայր-կացարան 12-13 դդ. Ձորագետի կիրճում 7.44/12.2.9 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Քարայր-կացարանների համալիր 12-13 դդ. Միսխանա գետի կիրճում 7.44/12.2.10 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Արվարձան «Կենտագեղ» 10-15 դդ. Միսխանա գետի հս սարահարթի վրա, միջնաբերդի դիմաց 7.44/12.3 Հ պահպանվել են հիմնապատերը, արվարձանը մատենագիր աղբյուրներում երբեմն նշվում է որպես գյուղ Լուսանկար վերբեռնել


Եկեղեցի «Կենտագեղցու Ժամ» 12-13 դդ. գյուղից 3 կմ հվ-աե 7.44/12.3.1 Հ կիսավեր Լուսանկար վերբեռնել


Արվարձան «Ամրակից» 12-13 դդ. Ձորագետի կիրճի աե սարահարթի վրա, միջնաբերդի դիմաց 7.44/12.4 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Ջրաղաց 11-12 դդ. Ձորագետի կիրճում, Միսխանայի և Ձորագետի միախառմնան վայրում 7.44/13 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Տես նաև խմբագրել

Ծանոթագրություններ խմբագրել