Լիքսուս
Լիքսուս (լատին․՝ Lixus, փյունիկերեն` հավերժ)՝ հինավուրց քաղաք ատլանտյան ծովափին՝ Մարոկկոյում, տեղակայված Լուկոս գետի աջ ափին, 4 կմ դեպի հյուսիս արևելքում գտնվող Լարաշ նավահանգստի մոտ՝ Մագրիբի առաջին քաղաքներից մեկը։ Լիկուսի ավերակների մոտով անցնում է ավտոճանապարհը՝ կապելով Ռաբաթը և Տանժյորը։ Հիմնվել է փյունիկցիների կողմից մ.թ.ա 8-րդ դարից ոչ ուշ ավելի հինավուրց քաղաքի տեղում, որը հետո բռնի ուժով ենթարկվեց Կարթագենին։ Լիկսուսը փյունիկցիների բնակավայրերի շղթայի մաս էր համարվում, որոնք գտնվում էին Ատլանտյան օվկիանոսի ափին։ Կարթագենի անկումից և Մավրիտանիայի Պտղոմեոս արքայի սպանությունից հետո՝ մ.թ.ա 40 թվականին, Լիկուսը մտավ Հռոմեական կայսրության մեջ՝ դառնալով առաջնադիրք հռոմեական նահանգի՝ Մավրիտանիա Տինգիթականի մաս։ Մ.թ.ա 8-րդ դարում Լուկոս գետի գետաբերանը հանգեցրել է այն բանին, որ նավահանգիստը տեղափոխվել է Լարաշ՝ դեպի ափ, և Լիկուսը աստիճանաբար դատարկվել է, բայց կյանքը շարունակվում էր։ Որոշ ժամանակ հետո 8-րդ դարի Մեգրեբի արաբական նվաճման ժամանակ, ինչպես վկայում են պեղումները, հայտնաբերվել է մզկիթ։
| Բնակավայր | ||
|---|---|---|
| Լիքսուս | ||
 | ||
| Երկիր |  Մարոկկո | |
| ||
1970 Թուր Հեյերդալը այցելել է Լուկսասի ավերակներ, որտեղ խորտակել էր իր «Ռա» նավը։ Ըստ Հեյերդալի վարկածի հենց Լիկսուսից հին փյունիկցիները և եգիպտացիները ծովով դուրս են եկել և հիմնել են մեզոամերիկյան մշակույթը։ Այդ վարկածի մասին է խոսում այն հանգամանքը, որ քաղաքի հիմքերի ստեղծումը համընկնում է հնագույն մեզոամերիկա քաղաքակրթության հիմքեր ստեղծելու տեխնիկային, որտեղ բծախնդրորեն տաշված քարերը միանում են իրար, ինչպես հսկայական խճանկարներ, այնպես, որ բոլոր եզրերը ուղղանկյուն են, նույնիսկ քարերը ունեն 10-12 կողմեր[1]։
Տնտեսություն խմբագրել
Լիկսուսի քաղաքացիների հիմնական զբաղմունքներից մեկը ձկնորսությունն էր, գարումի արտադրությունը և աղի արդյունահանումը[2]։
Հնագիտական աշխատանքներ խմբագրել
1948 թվականից 1969 թվականներին բնակավայրի տեղում անդադար արվում էին հնագիտական աշխատանքներ։ Պեղված իրերի մեջ կային մ.թ. տաճարներ, 4-րդ դարի պատեր, շոքեբաղնիքներ, խճանկարներով հատակներ, Կապիտոլիայի ավերակներ։
Իրավական կարգավիճակը խմբագրել
1995 թվականի հուլիսի 1-ից Լիկսուսը համաշխարհային ժառանգության ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ցուցակ մտնելու թեկնածու է համարվում։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Тур Хейердал, «Ра», гл. 11
- ↑ «Lixus». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լիքսուս» հոդվածին։ |