Լեդա (արբանյակ)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Լեդա (այլ կիրառումներ)
Լեդա (հուն․՝ Λήδα), Յուպիտերի ուղիղ շարժմամբ անկանոն արբանյակներից է։ Նույնպես գրանցված է որպես Յուպիտեր XIII: Հայտնաբերվել է 1974 թվականին Չառլզ Կովալի կողմից Պալոմարյան աստղադիտարանում։ Հայտնաբերումը կատարվել է սեպտեմբերի 14-ին, դրան նախորդող երեք գիշերների լուսանկարների վերլուծության շնորհիվ, բոլոր երեքի վրա Լեդան դիտարկվում է[1][4]։
.png) Լեդա (Յուպիտեր XIII) | |
|---|---|
| Հիմնական տվյալներ | |
| Հայտնաբերվել է | 11 սեպտեմբեր 1974[1] թ. (Չառլզ Կովալի կողմից) |
| Բացարձակ մեծություն (H) | 20,2[2] |
| Հեռավորությունը Յուպիտեր | 11 160 000 կմ[3] |
| Ուղեծրային տվյալներ | |
| Էքսցենտրիսիտետ | 0,16[3] |
| Սիդերիկ պարբերություն | 240,92 օր (0,654 տարի)[3] |
| Ուղեծրային արագություն | 3,4 կմ/վ |
| Թեքվածություն | 27,46° (խավարածրի հարթության նկատմամբ) 29,01° (Յուպիտերի հասարակածի նկատմամբ)[3] |
| Ֆիզիկական հատկանիշներ | |
| Շառավիղ | 10 կմ |
| Մակերևույթի մակերես | ~1250 կմ2 |
| Ծավալ | ~4200 կմ3 |
| Զանգված | 1,1×1016 կգ |
| Միջին խտություն | 2,6 գ/սմ3 (ենթադրություն) |
| Հասարակածային մակերևութային ձգողություն | ~0,0073 մ/վ² |
| 2-րդ տիեզերական արագություն | ~0,012 կմ/վ |
| Պտույտի պարբերություն | Սինքրոն |
| Ալբեդո | 0,04 (ենթադրություն) |
| Մթնոլորտային տվյալներ | |
| Մթնոլորտի ջերմաստիճան | -149oC (124 K) |
Անվանվել է հունական դիցաբանության աստված Զևսի սիրուհու Լեդայի պատվին[5], ում նա այցելել էր կարապի տեսքով։ Կովալը առաջարկել է ՄԱՄ-ին այս անունը 1975 թվականին[6]։
Լեդան պատկանում է Հիմալիայի խմբին, որի կազմի մեջ են մտնում հինգ արբանյակներ, որոնք պտտվում են Յուպիտերի շուրջ 11-ից 13 միլիոն կմ հեռավորության վրա, և ունեն մոտավորապես 27,5° ուղեծրի թեքում[3]։ Այս ուղեծրի էլեմենտները տրվում են 2000 թվականի հունվարի դրությամբ, սակայն դրանք փոփոխվում են Արեգակի և այլ մոլորակների հետ փոխազդեցության արդյունքում։
Տես նաև
խմբագրելԾանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 Kowal, C. T.; Aksnes, K.; Marsden, B. G.; Roemer, E. (1974). «Thirteenth satellite of Jupiter». Astronomical Journal. 80: 460–464. Bibcode:1975AJ.....80..460K. doi:10.1086/111766.
- ↑ Calvin J. Hamilton (1997–2009). «Leda Statistics». Views of the Solar System. Վերցված է 2007 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Jacobson, R. A. (2000). «The orbits of outer Jovian satellites» (PDF). Astronomical Journal. 120 (5): 2679. Bibcode:2000AJ....120.2679J. doi:10.1086/316817.
- ↑ Brian G. Marsden (1974 թ․ սեպտեմբերի 20). «IAUC 2702: Probable New Satellite of Jupiter». International Astronomical Union.
- ↑ Leda and the Swan
- ↑ Marsden, Brian G. (1975 թ․ հոկտեմբերի 7). «Satellites of Jupiter». International Astronomical Union.