Լաոսի Դեմոկրատական Հանրապետության բանկ
Լաոսի Դեմոկրատական Հանրապետության բանկ (լաոս.՝ ທະນາຄານ ແຫ່ງ ສ. ປ. ປ. ລາວ), Լաոսի կենտրոնական բանկ։ Կառավարում է երկրի պահուստները և վերահսկում Լաոսում գործող առևտրային բանկերը։
Մասն է | national statistical system of Laos ![]() | |
---|---|---|
Ստեղծում | 1968 ![]() | |
Կազմակերպության ղեկավարի պաշտոն | Governor of the Bank of the Lao P.D.R. ![]() | |
Երկիր | Լաոս ![]() | |
Գլխամասի վայր | Վիենտյան ![]() | |
Պաշտոնական կայք | www.bol.gov.la ![]() |
Բանկը ղեկավարում են գործադիր խորհուրդը, կառավարիչը և փոխտնօրենը։
Լաոսի բանկը ձևավորվել է 1968 թվականի հոկտեմբերի 7-ին[1], այն գործում է երկրի մայրաքաղաք Վիենտյանում։
Պատմություն
խմբագրել1893 թվականին ֆրանսիական Լաոսում տարածվեց 1878 թվականի դեկտեմբերի 24-ի օրենքը միասնական արժույթի՝ հնդկաչինական պիաստրայի ներդրման մասին։ պիաստրը շրջանառության մեջ է մտել 1896 թվականին։ Պիաստրայի թողարկումն իրականացրել է Հնդկաստանի ֆրանսիական բանկը։
1945 թվականին Լաոսի անկախության հռչակումից հետո Լաոսի էկոնոմիկայի և ֆինանսների նախարարությունը 1945-1946 թվականներին թողարկել է թղթադրամներ՝ կիպ և ատահ։ Ֆրանսիական պրոտեկտորատի վերականգնմամբ այս թղթադրամների թողարկումը դադարեցվել է։ 1960 թվականին սկսված քաղաքացիական պատերազմի արդյունքում Լաոսի դրամական շրջանառությունը բաժանվեց երկու գոտու։
Թագավորական կառավարության հսկողության տակ գտնվող գոտում թողարկվել են Լաոսի ազգային բանկի «Վիենտյանի կիպ» թղթադրամները։ Հայրենասիրական ուժերի վերահսկողության տակ գտնվող գոտում շրջանառության մեջ են եղել նաև «Հանգայի կիպերը», որոնք թողարկվել են 1961 թվականին արքայազն Սուվաննա Ֆումայի կառավարության կողմից ստեղծված գանձարանի կողմից։ 1968 թվականի հոկտեմբերի 7-ին Լաոսի Հայրենասիրական ճակատի գործադիր կոմիտեն որոշեց ստեղծել Կենտրոնական գանձարան և թողարկել «ազատագրման կիպ»։ Նախատեսվում էր գանձապետարանի հետագա վերափոխումը կենտրոնական բանկի։ Կենտրոնական գանձարանը միավորեց ազատագրված գավառների գանձարանները։ 1973 թվականին ռազմական գործողությունների ավարտից հետո Կենտրոնական գանձապետարանը վերանվանվեց Լաոսի բանկ։ 1981 թվականին բանկը վերանվանվել է Պետական բանկ[2]։ 1990 թվականի հունիսին Պետական բանկը վերանվանվեց Լաոսի Դեմոկրատական Հանրապետության բանկ։
Կառավարիչներ
խմբագրելԱզգային բանկի գործադիր տնօրեն (1975–1983)
խմբագրել- Թոնգչան Ուպարավան,, 1978–1980
- Խամփուի Քեոբուալաֆա, 1980 (3 ամիս)
- Սոթ Ֆետրասի, 1980–1983
Պետական բանկի նախագահ (1983–1990)
խմբագրել- Բուսաբոնգ Սուվաննավոնգ, 1983–1987
- Նուպհան Սիտպհասայի, 1987–1988
- Պանի Յաթոտու, 1988–1990 թթ
Պետական բանկի կառավարիչ (1990–այսօր)
խմբագրել- Պանի Յաթոտու, 1990–1992 թթ
- Բուսաբոնգ Սուվաննավոնգ, 1993–1994
- Պանի Յաթոտու, 1995–1997 թթ
- Չեուան Սոնբունկհան, 1997–1999
- Սուկան Մահալաթ, 1999–2001
- Ֆուֆեթ Խամփհունևոնգ, 2001–2002 (դերասանող)
- Չանհսի Պհոսիկհամ Phosikham, 25 ապրիլի 2002 - 1 փետրվարի 2003
- Պհօումի Թիպհավոն, 21 փետրվարի 2003 - 2005
- Ֆուֆեթ Խամփհունևոնգ, 2006–2009
- Սոմֆաո Ֆայսիթ, 2009–2018[3]
- Խոնեխայ Սիթպհախայ, 2018 – գործող[3][4]
Լաոսական կիպ (1979)
խմբագրելՄետաղադրամ
խմբագրել1980 թվականին 28 տարվա ընթացքում առաջին անգամ Լաոսում թողարկվել են մետաղադրամներ՝ 10, 20 և 50 ատտ անվանական արժեքներով, որոնցից յուրաքանչյուրը ձուլված է ալյումինից և դիմերեսին պատկերում է պետական զինանշանը, իսկ դարձերեսին՝ գյուղատնտեսական թեմաներ։ Դրանց հաջորդեցին 1, 5, 10, 20 և 50 կիպ՝ 1985 թվականին Լաոսի Դեմոկրատական Հանրապետության 10-ամյակի կապակցությամբ։ 1991 թվականին ԽՍՀՄ փլուզման տնտեսական վնասների և խրոնիկ գնաճի հետևանքով Լաոսում ներկայումս շրջանառության մեջ գտնվող մետաղադրամներ չկան։
Թղթադրամ
խմբագրել1979 թվականին ներմուծվեցին թղթադրամներ 1, 5, 10, 20, 50 և 100 լաոսական կիպ անվանական արժեքներով։ 1988 թվականին ավելացվել են 500 կիպ թղթադրամներ, որին հաջորդել են 1992 թվականին՝ 1000 կիպ, 1997 թվականին՝ 2000 և 5000 կիպ, 2002 թվականին՝ 10,000 և 20,000 կիպ, և 2006 թվականի հունվարի 17-ին՝ 50,000 կիպ (2006 թվականի հունվարի 17-ին)։ 2010 թվականի նոյեմբերի 15-ին թողարկվեց 100,000 կիպ թղթադրամ՝ նվիրված մայրաքաղաք Վիենտյանի հիմնադրման 450-ամյակին և Լաոսի Հանրապետության հիմնադրման 35-ամյակին[5][6][7]։ Կայսոն PՊհոմվիհանեն պատկերված է 2000, 5000, 10000, 20000, 50000 և 100000 կիպ թղթադրամների դիմերեսին։
Լաոսի Բանկի կառավարիչը 2012 թվականի հունվարի 25-ին հայտարարեց, որ Լաոսի բանկը 2012 թվականի փետրվարի 1-ին կթողարկի 100,000 կիպ թղթադրամներ՝ խրախուսելով Լաոսին օգտագործել ազգային արժույթը ԱՄՆ դոլարի և թայլանդական բահտի փոխարեն[8][9][10]։
Ընթացիկ Սերիա | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Պատկեր | Արժեք | Նկարագրություն | Թողարկման ամսաթիվ | Սերիայի անվանում | |||||
Դիմերես | Դարձերես | Դիմերես | Դարձերես | ||||||
[1] | [2] | ₭1 | Ռազմական ստորաբաժանումը ձախ կողմում, զենքերը վերևի աջ կողմում։ | Դպրոցական տեսարան ձախ կողմում։ | 1988 | P-25a | |||
[3] | [4] | ₭5 | Առևտուր | Փղեր | 1979 | P-26a | |||
[5] | [6] | ₭10 | Մուգ շագանակագույն երփներանգ ֆոնին։ Փայտանյութի գործարանը ձախ կողմում, ձեռքեր վերևի աջ կողմում։ | Բժշկական տեսարաններ ձախ կողմում. | 1988 | P-27a | |||
[7] | [8] | ₭20 | Զենքեր ձախ կողմում, տանկ՝ զորասյունով կենտրոնում։ | Շագանակագույն և բորդո։ Տեքստիլ գործարան կենտրոնում. | 1988 | P-28a | |||
[9] | [10] | ₭50 | Բրնձի դաշտեր | Հիդրոէլեկտրակայանի ամբարտակ | 1979 | P-29a | |||
[11] | [12] | ₭100 | Բերքահավաք | Կամուրջ | 1979 | P-30a | |||
[13] | [14] | ₭500 | Ժամանակակից ոռոգում | Մրգերի բերքահավաք | 1988 | P-31a | |||
[15] | [16] | ₭1,000 | Lao Loum, Lao Sung և Lao Theung կանայք | Անասունների նախիր | 2008 | P-39 | |||
[17] | [18] | ₭2,000 | Նախագահ Կայսոն Պհոմվիհան, Վաթ Սիենտոնգ, Լաոս | Հիդրոէլեկտրական համալիր Քսեեթում, Լաոս | 2011 | P-41 | |||
[19] | [20] | ₭5,000 | Նախագահ Կայսոն Պհոմվիհան, Պհա Տաթլուանգ | ցեմենտի գործարան Վանվիենգում | 2003 | P-34b | |||
[21] | [22] | ₭10,000 | Նախագահ Կայսոն Պհոմվիհան, Պհա Տաթլուանգ | Մեկոնգի կամուրջ | 2003 | P-35b | |||
[23] | [24] | ₭20,000 | Նախագահ Կայսոն Պհոմվիհան, Հօ Պհրա Կեու | Փոքր գետի ամբարտակ | 2003 | P-36B | |||
[25] | [26] | ₭50,000 | Կայսոն Պհոմվիհան; Պհա Տաթլուանգ | Լաոսի նախագահական պալատ | 2004 | P-37 | |||
[27] | [28] | ₭100,000 | Նախագահ Կայսոն Պհոմվիհան, Պհա Տաթլուանգ Վիենտյանում, Լաոս | Նախագահ Կայսոն Պհոմվիհանի արձանը և թանգարանը [29], Վիենտյան, Լաոս | 2011 | P-42 | |||
[30] | [31] | ₭100,000 | Սետհատիրատի արձան, Պհա Տաթլունագ, Dork Champa ծաղիկ և նագի. | Պհակեո տաճար Վիենտյանում, Լաոս | 2010 | P-40 |
Գրականություն
խմբագրել- Paul J. Smith: Terrorism and Violence in Southeast Asia: Transnational Challenges to States and Regional Stability. ISBN 0-7656-1434-0, S. 9 ff. „Money laundering“
- OAV: Wirtschaftshandbuch Asien-Pazifik 2011/2012. Kapitel: Laos.
- Martin Stuart-Fox: Historical Dictionary of Laos. Scarecrow Press, 2008, ISBN 978-0-8108-6411-5, Kapitel „Banking“.
- Mya Than, Loong-Hoe Tan: Laos' Dilemmas and Options: The Challenge of Economic Transition in the 1990s. Institute of Southeast Asian Studies, 1996, ISBN 981-3055-11-1.
- Chwee Huat Tan: Financial Sourcebook for Southeast Asia and Hong Kong. World Scientific, 2008, ISBN 978-981-4493-54-3, Kapitel „Laos“.
- Бутаков Д.Д., Золотаренко Е.Д., Рыбалко Г.П. Валюты стран мира: Справочник / Под ред. С. М. Борисова, Г. П. Рыбалко, О. В. Можайскова. — 5-е изд., перераб. и доп. — М.: Финансы и статистика, 1987. — 383 с.
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «History of the Bank». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 11-ին.
- ↑ Бутаков, 1987, էջ 150—151
- ↑ 3,0 3,1 «:: KPL :: Lao News Agency». kpl.gov.la.
- ↑ «File Upload» (PDF). www.bol.gov.la. 2017 թ․ հունվարի 16.
- ↑ «BanknoteNews – Breaking news about international paper & polymer money». 2023 թ․ հունիսի 28. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 6-ին.
- ↑ Laos new 100,000-kip commemorative confirmed Արխիվացված 2011-09-17 Wayback Machine BanknoteNews.com. Retrieved 2012-01-31
- ↑ «ທະນາຄານແຫ່ງ ສປປ ລາວ» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 26-ին.
- ↑ «Nation Thailand news website, thai news, thailand news, Bangkok thailand, aec, breaking news : Nation Thailand».
- ↑ «ທະນາຄານແຫ່ງ ສປປ ລາວ» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ մայիսի 1-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 16-ին.
- ↑ Laos new 100,000 kip note confirmed Արխիվացված 2012-10-06 Wayback Machine BanknoteNews.com. Retrieved 2012-02-03.