Իսրայելի խորհրդարանական ընտրություններ (2019)

Իսրայելում 2019 թվականի սեպտեմբերի 17-ին կայանալիք արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններում կընտրվի 22 պատգամավոր։ Ապրիլին կայացած խորհրդարանական ընտրություններից հետո գործող և վարչապետ նշանակված Բենիամին Նեթանյահուն չկարողացավ իշխող կոալիցիա ձևավորել, ինչը Իսրայելի պատմության մեջ առաջին դեպքն էր։ Մայիսի 30-ին Կնեսետը քվեարկել է ինքնալուծարման և նոր ընտրությունների անցկացման օգտին, որպեսզի խուսափի կուսակցության ղեկավար Կախոլ-լավան Բենի Գանցի նշանակումից[3]։ Այսպիսով, Կնեսետի 21-րդ և 22-րդ գումարման ընտրությունների միջև ընկած ժամանակահատվածը կդառնա Իսրայելի օրենսդիր մարմինների ընտրությունների ամենակարճ շրջանը։

Իսրայելի խորհրդարանական ընտրություններ (2019)
Իսրայել
սեպտեմբերի 17, 2019[1]

Տեսակ Israeli legislative election? և արտահերթ ընտրություններ

Պաշտոն Քնեսեթի պատգամավոր

Թեկնածուներ Blue and White?[2], Լիկուդ[2], Joint List?[2], Shas?[2], Մեր տունը Իսրայելն է[2], United Torah Judaism?[2], Yamina?[2], Ավոդա[2], Democratic Union?[2], Otzma Yehudit?[2] և Tzomet?[2]

Հաղթող Blue and White?[2], Լիկուդ[2], Joint List?[2], Shas?[2], Մեր տունը Իսրայելն է[2], United Torah Judaism?[2], Yamina?[2], Ավոդա[2], Democratic Union?[2], Otzma Yehudit?[2] և Tzomet?[2]

Նախորդ April 2019 Israeli legislative election?

Հաջորդ 2020 Israeli legislative election?

Նախապատմություն խմբագրել

Ապրիլյան խորհրդարանական ընտրությունների ավարտից հետո կուսակցության ղեկավար Լիկուդը և գործող վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուն պետք է մինչև մայիսի 29-ը կառավարություն կազմեին, ներառյալ նախագահ Ռեուվեն Ռիվլինի կողմից տրված երկշաբաթյա հետաձգումը[4]։ Այն դեպքում, եթե մայիսի 29-ին կոալիցիա չկազմվեր, Ռիվլինը պետք է նշանակեր նոր վարչապետ, որը, ենթադրաբար, կդառնար Կախոլ-լավան Բենի Գանց կուսակցության ղեկավար[5]։

Նեթանյահուի և կոալիցիայի գծով մի շարք պոտենցիալ գործընկերների միջև բանակցությունները փակուղի են մտել[6]։ Նեթանյահուի և Մեր տուն կուսակցության առաջնորդ Իսրայել Ավիգդոր Լիբերմանի բանակցությունների խոչընդոտը օրինագծի ընդունումն էր, որի դեմ հանդես են գալիս նրա կոալիցիայում հարեդիմ կուսակցությունները[7]։ Այս օրինագիծը վերացնում է ուսանողների համար զինվորական ծառայությունից ազատումը[8]։ Նեթանյահուին անհրաժեշտ էր աջակցություն, ինչպես Մեր տան Իսրայել կուսակցության, այնպես էլ «կրոնական» կուսակցությունների աջակցությունը, որպեսզի մեծամասնություն ձևավորելու համար բավարար տեղեր ունենային[9]։

Որպես այլընտրանք Նեթանյահուն դիմել է լեյբորիստներին աջակցության առաջարկով, սակայն նրանք մերժել են նրա առաջարկները։ Միաժամանակ, Նեթանյահուի իրավաբանական խնդիրները ստվերել են կոալիցիայի ձևավորման շուրջ հետագա հնարավոր բանակցությունները, երբ Կախոլ-լավան կուսակցությունը հրաժարվեց աշխատել նրա հետ[10]։

Մայիսի 29-ին Քնեսեթն առաջին ընթերցմամբ ընդունել է խորհրդարանի լուծարման և արտահերթ ընտրությունների անցկացման մասին պատգամավոր Միկի Զոարի (Լիկուդ) օրինագիծը։ Այդ քայլը պետք է լրացուցիչ ճնշում գործադրեր Նեթանյահուի կոալիցիոն գործընկերների վրա, որպեսզի ժամանակին համաձայնության հասներ, ինչպես նաև բանակցությունների ձախողման դեպքում կանխել Բենի Գանցի նշանակումը վարչապետի պաշտոնում[5][11]։ Ավելի ուշ նույն օրը Կնեսետի արձակման հարցերով հատուկ հանձնաժողովը՝ Միկի Զոարի գլխավորությամբ, հաստատեց օրինագիծը երկրորդ և երրորդ ընթերցումների համար[12]։

Մայիսի 29-ի ուշ երեկոյան հայտարարվել էր բանակցությունների ձախողման մասին։ Մայիսի 30-ի գիշերը և առավոտյան Քնեսեթը երկրորդ և երրորդ ընթերցմամբ ընդունել է խորհրդարանը լուծարելու և նոր ընտրություններ անցկացնելու մասին օրինագիծը՝ 74 կողմ, 45 դեմ ձայներով[13]։ Օրինագիծը պաշտպանել են Լիկուդ կուսակցությունը, Մեր տուն Իսրայելն ու Շասը, Յահադու հա-Տորան և Աջ կողմերի միություն, ինչպես նաև Արաբական Միացյալ ցուցակով և Խադաշ կուսակցությամբ։ Քնեսեթում ներկա մնացած կուսակցությունների պատգամավորները դեմ են հանդես եկել (Կախոլ-լավան, Ավոդ և Մերեց), բացի պատգամավոր Կուլան Ռոյ Ֆոլքմանից, ով բացակայել է[14]։

Ընտրությունները նշանակվել են սեպտեմբերի 17-ին[3]։

Ընտրական համակարգ խմբագրել

Քնեսեթում 120 տեղ ընտրվում է միասնական համազգային ընտրատարածքում փակ ցուցակով։ Տոկոսային արգելքը 3,25 է%։ Շատ դեպքերում դա նշանակում է, որ կուսակցական ներկայացուցչության նվազագույն չափը 4 տեղ է, բայց մաթեմատիկորեն կուսակցությունը կարող է անցնել ընտրական շեմը և միայն երեք տեղ ունենալ (քանի որ 3,25% 120 անդամների = 3,9 անդամների)[15]։

Բաժանման համաձայնագիր խմբագրել

Երկու կուսակցությունները կարող են համաձայնագիր կնքել, որը թույլ կտա նրանց պայքարել մնացած տեղերի համար այնպես, ինչպես եթե նրանք լինեին նույն ցուցակում։ Բադեր-օֆերի մեթոդն անհամաչափորեն նախապատվությունը տալիս է ավելի մեծ ցուցակներին, իսկ դա նշանակում է, որ նման դաշինքն ավելի մեծ հավանականությամբ կստանա մնացած տեղերը, քան առանձին-առանձին իր կազմող կուսակցությունների ցուցակները։ Եթե դաշինքը ստանում են մնացած տեղերը, Բադեր–Օֆերի հաշվարկը, ապա կիրառվում է մասնավոր կարգով, որոշելու համար, թե ինչպես են տեղերը բաժանված դաշնակիցների ցուցակների միջև[16]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Holmes O. Israel to hold snap election after Netanyahu coalition talks fail — 2019.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 2,22 2,23 2,24 2,25 2,26 2,27 2,28 2,29 2,30 2,31 2,32 2,33 2,34 2,35 2,36 2,37 2,38 2,39 2,40 2,41 2,42 2,43 https://en.idi.org.il/israeli-elections-and-parties/elections/2019-september/
  3. 3,0 3,1 Gil Hoffman; Lahav Harkov (2019 թ․ մայիսի 30). «Israel goes back to elections as Netanyahu fails to form coalition». The Jerusalem Post. Վերցված է 01-06-2019-ին.
  4. Jeffrey Heller (2019 թ․ մայիսի 13). «Israel's Netanyahu gets two-week extension to form government». Reuters.
  5. 5,0 5,1 «Bill to dissolve Knesset, call elections on September 17 approved in 1st reading». The Times of Israel. 2019 թ․ մայիսի 28.
  6. Jeffrey Heller (2019 թ․ մայիսի 28). «Netanyahu could face election rematch after ballot he said he won». Reuters.
  7. «Liberman: We will not give up on our principles». Arutz Sheva. 2019 թ․ մայիսի 28.
  8. «After Netanyahu Fails to Form Government, Israel to Hold New Election». Haaretz. 2019 թ․ մայիսի 30.
  9. «PM, Lieberman reportedly drafting deal to avert early election». Israel Hayom. 2019 թ․ մայիսի 28. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 28-ին.
  10. Kershner, Isabel (2019 թ․ մայիսի 29). «After Coalition Talks Crumble, Israel on Course for Another Election». The New York Times.
  11. «Netanyahu issues cryptic hint that snap elections may be averted». The Times of Israel (անգլերեն).
  12. «Bill to dissolve Knesset approved in second and third reading». Arutz Sheva. 2019 թ․ մայիսի 28.
  13. «Fresh election in Israel as coalition talks fail». BBC (անգլերեն). 2019 թ․ մայիսի 29. Վերցված է 201-06-2019-ին.
  14. «Knesset votes for new elections on September 17 after PM fails to form coalition». The Times of Israel (անգլերեն).
  15. «With Bader-Ofer method, not every ballot counts». The Jerusalem Post. 2014 թ․ մարտի 16.
  16. «Система распределения мест в Кнессете между списками (система Бадер-Офер)». main.knesset.gov.il (ռուսերեն). Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 1-ին.