Զարդատուփ

Զարդատուփ, փոքր տուփ կամ արկղիկ, սովորաբար, բայց ոչ միշտ, ուղղանկյուն զուգահեռաձևի տեսքով^[1], օգտագործվում է զարդեր, փողեր, թղթեր և այլ փոքր, բայց սովորաբար արժեքավոր իրեր պահելու համար^[1]^[2]^[3]։ Զարդատուփերը հայտնվել են հին ժամանակներում և ծագում են հավանաբար հագուստ պահելու համար նախատեսված սնդուկներից^[2]։

Պատմություն

Սաթե զարդատուփ

Փորագրված փղոսկրից պատրաստված արկղիկ՝ փորագրված արծաթե տարրերով

Արկղերը հիմնականում փակվում են կողպեքով^[1]։ 16-17-րդ դարերում ավելի մեծ անվտանգության համար օգտագործվել են կափարիչի հաստության կամ կեղծ հատակի տակ գտնվող պահոցներով արկղեր^[2]։ 19-րդ դարում հայտնվել են գաղտնիքով արկղեր, որոնք կարելի է բացել միայն ինչ-որ ոչ ակնհայտ գործողության կամ մանիպուլյացիաների բարդ շարքի միջոցով։ ^[4] Պատմության և գրականության մեջ կան բազմաթիվ օրինակներ, երբ կոմպրոմատային նյութերը պահվում էին տուփերում, օրինակ անվանվել են այսպես՝ «նամակներ փոքրիկ արկղից» Մարիա Ստյուարտինը Ջեյմս Հեփբերնին, կամ նամակներ Մարկիզ դե Բրենվիլին^[2]։

Զարդատուփերը հաճախ կարող են լինել մեծ արժեք ունեցող իրեր,քանի որ գեղեցիկ տեսք տալու համար դրանք կարող են ծածկվել փղոսկրով, էմալով, կաշվով, ազնիվ մետաղներով (ոսկի, արծաթ), թանկարժեք (ռուբին, շափյուղա, զմրուխտ) և կիսաթանկարժեք (սերդոլիկ, փիրուզ, մարջան) քարերով։ Դիզայնի համար օգտագործվում են այնպիսի տեխնիկական մեթոդներ, ինչպիսիք են փորագրությունը, ինկրուստացիան, սկանավորումը, հացահատիկը, միջնապատված էմալը և այլն^[1]^[2]^[3]։ «Բրիտանիկա հանրագիտարան», որպես արվեստի գործի զարդատուփ՝ օրինակ, նշում է Լուվրում պահվող Լյուդովիկոս X-ի զարդատուփը^[2]: Էժեն Վիոլե-Լե-Դյուկ իշխանը Սալտիկովի զարդատուփը համարում է լավագույն զարդատուփերից մեկը^[1]։

Պենզայում տեղադրված է ռուսական ժողովրդական ասացվածքներ «Զարդատուփ», քանդակագործական կոմպոզիցիան, իսկ Նովոսիբիրսկում ՝ «երաժշտական տուփ»: Ստավրոպոլում կա «զարդատուփերի աշխարհ» թանգարան, որը նվիրված է զարդատուփերին և սնդուկներին^[5]։

Գրականություն

Casket // Encyclopædia Britannica, Volume 5. - 11th ed. - 1911.(անգլ.)
Viollet-le-Duc E. Coffret // Dictionnaire raisonné du mobilier français de l'époque carlovingienne à la Renaissance, t. I.-Paris, Librairie centrale d’architecture, 1873-1874.- P. 75-84.(ֆր.)

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Viollet-le-Duc E. Coffret // Dictionnaire raisonné du mobilier français de l'époque carlovingienne à la Renaissance, t. I. — Paris, Librairie centrale d’architecture, 1873—1874. — P. 75-84.(ֆր.)
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Casket // Encyclopædia Britannica, Volume 5. — 11th ed. — 1911.(անգլ.)
↑ ^3,0 ^3,1 Шкатулка // Казахстан. Национальная энциклопедия. — Алма-Ата: «Мәдени Мұра» — «Культурное наследие Казахстана», 2006. — Т. 5. — С. 437—438. — 561 с. — ISBN 9965-9908-5-9
↑ Шкатулки с секретом Արխիվացված է Հունվար 28, 2016 Wayback Machine-ի միջոցով:. Энциклопедия «Мир головоломок»
↑ Шестакова А. В. «Мир шкатулок» — новый бренд в культуре Ставрополя Արխիվացված է Մարտ 3, 2016 Wayback Machine-ի միջոցով: // Брендинг как коммуникативная технология XXI века: Материалы Первой Всероссийской научно-практической конференции 1 декабря 2014 г. / Под ред. д-ра филол. наук, проф. А. Д. Кривоносова. — СПб.: Изд-во СПбГЭУ, 2014. — 158 с. — С. 56. ISBN 978-5-7310-3065-6

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Զարդատուփ» հոդվածին։

[Viollet-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Viollet-le-Duc E. Coffret // Dictionnaire raisonné du mobilier français de l'époque carlovingienne à la Renaissance, t. I. — Paris, Librairie centrale d’architecture, 1873—1874. — P. 75-84.(ֆր.)

[æ-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Casket // Encyclopædia Britannica, Volume 5. — 11th ed. — 1911.(անգլ.)

[КНЭ-3] 3,0 ^3,1 Шкатулка // Казахстан. Национальная энциклопедия. — Алма-Ата: «Мәдени Мұра» — «Культурное наследие Казахстана», 2006. — Т. 5. — С. 437—438. — 561 с. — ISBN 9965-9908-5-9

[4] Шкатулки с секретом Արխիվացված է Հունվար 28, 2016 Wayback Machine-ի միջոցով:. Энциклопедия «Мир головоломок»

[Шестакова-5] Шестакова А. В. «Мир шкатулок» — новый бренд в культуре Ставрополя Արխիվացված է Մարտ 3, 2016 Wayback Machine-ի միջոցով: // Брендинг как коммуникативная технология XXI века: Материалы Первой Всероссийской научно-практической конференции 1 декабря 2014 г. / Под ред. д-ра филол. наук, проф. А. Д. Кривоносова. — СПб.: Изд-во СПбГЭУ, 2014. — 158 с. — С. 56. ISBN 978-5-7310-3065-6

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]