Ես մեռնում եմ, բայց չեմ հանձնվում։ Մնաս բարով, Հայրենիք
«Ես մեռնում եմ, բայց չեմ հանձնվում։ Մնաս բարով, Հայրենիք» (ռուս.՝ «Я умираю, но не сдаюсь! Прощай, Родина»), գրություն Բրեստի ամրոցում, որն արվել է կենտրոնական կղզու արևմտյան մասում գտնվող Բելոստոկսկի դարպասների շրջանում[1] 1941 թվականի հուլիսի 20-ին՝ Հայրենական մեծ պատերազմի ընթացքում ամրոցի պաշտպանության ժամանակ։
Մակագրությունը հայտնաբերվել է ԽՍՀՄ ՆԳԺԿ-ի զորքերի չորս զորամասերի և ստորաբաժանումներից մեկի՝ ՆԳԺԿ-ի շարասյան զորքերի 132-րդ առանձին գումարտակի զորանոցի վերակներում, որոնք Կարմիր բանակի կայազորի հետ միասին տեղակայված էին ամրոցում[2][3][4]։ Համարվում է, որ գրությունն արվել է այդ գումարտակի զինծառայող Ֆեոդոր Ռյաբովի կողմից[5]։
Ավելի ուշ պատի մի մասը Բրեստից տեղափոխվել է Մոսկվա՝ ընդգրկվելով Զինված ուժերի կենտրոնական թանգարանի ցուցադրության մեջ[6]։ Գրության պատճենն արվել է «Բրեստի հերոս ամրոց» հուշահամալիրում[1]։ Ամրոցի թանգարանում գտնվում է բրոնզե քանդակ՝ «Մեռնում եմ, բայց չեմ հանձնվում», որը Մինսկի բանվորները նվիրել են 1969 թվականին՝ հուշահամալիրի բացման օրը[7]։
Կինոյում խմբագրել
- 2010 թվականի «Բրեստի ամրոց» ֆիլմում պատի վրա գրությունը թողնում է զինվորներից մեկը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 «…Но из крепости не уйдём» Արխիվացված 2013-12-31 Wayback Machine // «Вечерний Брест», 12 марта 2008.
- ↑ Фёдоров П. А. Конвойные войска НКВД СССР в боях начального периода Великой Отечественной войны 1941—1945 гг. // Вестник Санкт-Петербургского университета МВД. — 2009. — № 4. Архивировано из первоисточника 28 Օգոստոսի 2016.
- ↑ Шабанов П. Вологжане в Брестской крепости Արխիվացված 2016-10-12 Wayback Machine // Наша Вологда, № 20 (368), 06.06.2013.
- ↑ Борисов Б. Власов и Геббельс осуждают НКВД Արխիվացված 2018-07-23 Wayback Machine // Русский Обозреватель, 27.11.2010.
- ↑ [https://web.archive.org/web/20160921072137/https://xn--b1aew.xn--p1ai/pobeda/Interesnie_fakti Արխիվացված է Սեպտեմբեր 21, 2016 Wayback Machine-ի միջոցով: К 70-летию Победы в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг. Интересные факты] Արխիվացված 2016-09-21 Wayback Machine // Официальный сайт Министерства внутренних дел Российской Федерации, 2016.
- ↑ Зал № 9. Вероломное нападение фашистской Германии на Советский Союз. Стратегическая оборона советских войск летом и осенью 1941 года Արխիվացված 2009-02-07 Wayback Machine // Сайт Центрального музея Вооружённых сил.
- ↑ «Архивированная копия». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 1-ին.