Դեկտեմբերի 14 (վեպ)
«14 դեկտեմբերի», Դ․ Ս․ Մերեժովսկիի վեպը, հրատարակված 1918 թվականին (ի սկզբանե որպես «Նիկոլայ առաջինը և Դեկտեմբերականները»)[1] և դարձել է երրորդը, «Կենդանու արքայությունը» եռագրության եզրափակիչ մասը , առաջին մասը եղել է «Պավել առաջինը» և վեպի շարունակությունը՝ «Ալեքսանդր առաջինը»[2]։
Դեկտեմբերի 14 | |
|---|---|
| Հեղինակ | Դ․ Ս․ Մերեժկովսկի |
| Ժանր | Պատմական դրամա |
| Բնօրինակ լեզու | ռուսերեն |
Վեպի ստեղծման պատմություն խմբագրել
Դեպքերը, որոնք տեղի են ունենում «14 դեկտեմբերի», շատ դեպքերում համապատասխանում էին այդ ժամանակվա դրամատիկական իրավիճակին, երբ հեղինակը գրել և հրապարակել է վեպը։ Այդուհանդերձ, նույնիսկ 1917 թվականի վերջին Մերեժկովսկին դեռ պահպաննել էր պատրանքները Ռուսաստանի պատմության «դեմոկրատական մտավորականության» դերի վերաբերյալ։ Դեկտեմբերյան խռովության տարելիցին գրողը հրապարակել է թերթում «Երեկոյան ղողանջ» հոդվածը «1825-1917», որում պնդում էր․
|
Ռուսական հեղափոխության կեղծ ավանգարդը, ո՛չ գյուղացիները, ո՛չ զինվորները, ո՛չ աշխատավորները, իսկ այն Տասնչորսի հերոսները և մենք, նրանց ժառանգներն ենք, ռուսական մտավորականության, «բուրժուականության», «ժողովրդի թշնամին»… Ռոսական հեղափոխականության մտավորականությունը, ռուսական հեղափոխական ազնվապետությունը… Մենք բոլորս, ռուսական մտավորականություն ենք, այն իմաստով, «դեկտեմբերականներ» մշտական, հեղափոխության, հեղափոխական ազատության և հեղափոխական անհատականության ստեղծման մշտական պատրաստակամությամբ[2]։ | 
|
Քննադատների արձագանքներ խմբագրել
Եթե առաջին եռագրության հենց դուրս գալու պահից ընդունվեց որպես նշանակալից երևույթ, ժամանակակից ռուսական և եվրոպական քննադատների կողմից, ապա երկրորդ եռագրությունը, «Կենդանիների արքայությունը», ճանաչվել է միայն Արևմուտքում և գրեթե անտեսվեց Ռուսաստանում և ԽՍՀՄ-ում։ Նախահեղափոխական քննադատները նախ և առաջ նրանում փնտրում էին կրոնական մարմնացում, հեղինակի, դիտելով գեղարվեստական մասը միայն այն մտքերի պատկերազարդում[3].
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Д.С.Мережковский». www.hrono.info. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 7-ին.
- ↑ 2,0 2,1 Ю. В. Зобнин. Дмитрий Мережковский: жизнь и деяния. Москва. — Молодая гвардия. 2008. Жизнь замечательных людей; Вып. 1291 (1091)). ISBN 978-5-235-03072-5…
- ↑ Ա․ Մ․ Միհին (Մագնիտոգորսկ, 2004). «Роман Д. С. Мережковского "Александр 1": художественная картина мира : художественная картина мира». РГБ ОД, 61:05-10/238. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 7-ին.