Գզրավեր, գյուղատեղի Հայաստանի Գուգարքի շրջանի, Մարգահովիտ (Համզաչիման) գյուղից 2 կմ հյուսիս-արևմուտք։ Ավերակները համարյա անհետացած են։

Ավանդություն խմբագրել

Ասում են, թե այս ավերակների տեղում առաջ գյուղ է եղել, որն ունեցել է շատ դաժան մի գզիր։ Հարկ հավաքելիս, զորակոչի կանչելիս և ուրիշ առիթներով գզիրը այնքան է նեղում գյուղացիներին, որ նրանք ստիպված թողնում են իրենց տունն ու տեղը և հեռանում գյուղից։ Ժամանակ անց, երբ գզիրը ծերանում է և զգում, որ մեռնելու օրերը մոտեցել են, որոշում է նորից սարսափ ազդել գյուղացիներին։ Կանչում է գյուղի քահանային, հաղորդություն ընդունում և պատվիրում նրան՝ մեռնելուց հետո իրեն թաղելու փոխարեն կախ տալ մի բարձր ծառից։ Երբ գզիրը մեռնում է, քահանան կատարում է նրա պատվերը։ Մոտակա գյուղերի բնակիչները տեսնելով ծառից կախված գզիրին, ուրախանում են և հավաքվելով նրա դիակի շուրջը՝ պար են բռնում ու երգ ասում։ Այդ ժամանակ ծառի մոտով անցնելիս է լինում մովրովը։ Նկատելով կախված գզրին և կարծելով, որ գա գյուղացիների արածն է, նա հրամայում է այրել գյուղը։ Մովրովի հրամանը անմիջապես կատարվում է։ Դրանից հետո գյուղատեղի ավերակները կոչվում են Գզրավեր[1][2][3][4]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Արամ Ղանալանյան (1969). Ավանդապատում. Երևան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱԱ Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտ.
  2. Մովսես Խորենացի. Պատմութիւն Հայոց. էջեր Գիրք Ա, Գլուխ Ի.
  3. Մանուկ Աբեղյան (1899). Հայ ժողովրդական առասպելները Մովսես Խորենացու Հայոց պատմության մեջ. Վաղարշապատ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  4. Г. Халатьянц (1896). Армянский эпос в Истории Армении Моисея Хоренского. Москва.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)