Արհեստական կաշի
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Կաշի (այլ կիրառումներ)
Արհեստական կաշի, պոլիմերային նյութ, որը կոշիկի, հագուստի, գլխարկների, գալանտերեային և որոշ տեխնիկական ապրանքների արտադրությունում կիրառվում է բնական կաշվի փոխարեն։ Արհեստական կաշին դասակարգվում է ըստ նշանակման, ինչպես նաև կառուցվածքի, արտադրության եղանակի (կոշկեղենի ռետին, կոշկեղենի և գալանտերեային ստվարաթուղթ, փափուկ արհեստական կաշի)։ Կոշկեղենի ռետինը բնական կաշվի փոխարինողներից է։ Կիրառվում է կոշիկի ներբանի և երեսացուի համար։ Կոշկեղենի ռետինի արտադրությունը ընդգրկում է հետևյալ գործողությունները. կաուչուկի խառնում բաղադրիչների հետ, խառնուրդի ձևավորում, հում նախապատրաստուկի ստացում և վուլկանացում։ Այդ արհեստական կաշին կարող է լինել ծակոտկեն և միաձույլ, սև և գունավոր։
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/%D0%9A%D0%B8%D1%80%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B5_%D1%81%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%B3%D0%B8_%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D1%81%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B0.jpg/255px-%D0%9A%D0%B8%D1%80%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B5_%D1%81%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%B3%D0%B8_%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D1%81%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B0.jpg)
Ծակոտկեն ռետինից ներբանների պատրաստումը թեթևացնում է կոշիկը, բարձրացնում ամորտիզացիան և բարելավում ջերմամեկուսիչ հատկությունները։ Դրանով էլ որակապես գերազանցում է բնական կաշվին։ Կոշկեղենի և գալանտերեային ստվարաթուղթ ստանում են տարբեր մանրաթելային նյութերից՝ թղթի և ստվարաթղթի արտադրության տեխնոլոգիայով։ Հումք է ծառայում թաղանթանյութի մանրաթելը, բամբակի և կաշվի մանրաթելը (բնական կաշվի մանրացված թափուկներ)։ Այդպիսի արհեստական կաշվի հիմնական առավելություններն են. թրջված վիճակում մեխանիկական հատկությունները պահպանելու ունակությունը, ինչպես նաև բավարար հիգրոսկոպիկությունը և խոնավատարողությունը։ Փափուկ արհեստական կաշիներ ստանում են թաղանթագոյացնող ռետինե սոսինձներով կամ լատեքսներով, պոլիվինիլքլորիդային մածուկներով կամ պլաստիկատով, պոլիամիդներով, նիտրոցելյուլոզային հիմքալցումներով, պոլիեթերուրետաններով և այլ հիմքերի (գործվածք, տրիկոտաժ, թուղթ և այլն) մշակմամբ։
Փափուկ արհեստական կաշին պատրաստում են հոծ կամ ծակոտկեն։ Վերջին դեպքում բաղադրիչներին խառնում են գոլորշիագոյացուցիչներ, ծակոտկենության հասնում են նաև լատեքսային խառնուրդների փրփրեցմամբ և այլն։ Վերջնամշակման գործողությունները կատարվում են հատուկ սարքավորումներում։ ԽՍՀՄ-ում և արտասահմանում ստեղծվել են նյութեր, որոնք հատկություններով մոտենում են բնական փափուկ կաշիներին և կոչվում են սինթետիկ կաշիներ։ Դրանց պատրաստման ժամանակ հիմքի ստեղծման համար կիրառում են տարբեր մանրաթելեր, տոգորման և արտաքին ծածկաշերտ առաջացնելու համար՝ պոլիմերային հիդրոֆիլ նյութեր (հաճախ պոլիեթերուրետաններ)։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 245)։ ![]() |