Աստերեոմետր
Աստերեոմետր (ֆր.՝ Astéréomètre-ը հունարեն aster բառից աստղ է, իսկ metron-ը՝ չափ) աստղագիտական գործիք, որը գրաֆիկորեն պատկերում է երկնային մարմինների ծագման ու մայրամուտի ժամանակը, եթե հայտնի են դրանց անկումը և երկնոլորտի միջով դրանց անցման պահը[1](կամ ուղիղ վերելք)։
Փարիզի ակադեմիայի գրություններում Է. Ժորան (ֆր.՝ Edme Sébastien Jeaurat) նկարագրել է[2] իր հորինած գործիքը։ Այն շարժական շրջան է, որը բաժանված է 24 ժամ ու րոպեների, կազմված իր կենտրոնի մոտ. երկու թևերի միջև շարժվող քանոնը ինքն իրեն զուգահեռ է լինում այնպես, որ այն կտրում է աղեղը, որը հավասար է օրվա երկարությանը՝ շրջանի գծի վրա։
Լծակները, որոնց միջև քանոնը շարժվում է, կես օրվա աղեղների աղյուսակի միջոցով բաժանված են անկման աստիճաններ, այնպես որ անկման տակ դրված քանոնը կտրում է օղակի ամենօրյա աղեղը. այնուհետև գործիք է բերվում ժամի տակ, այսինքն՝ անցումը փայլում է երկնոլորտի միջոցով, և քանոնը շրջանի մի կողմում ցույց կտա վերելքը, իսկ մյուս կողմից՝ աստղի մուտքը[3]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка. // Чудинов А. Н., 1910.
- ↑ Jeaurat, Description d’un astéréomètre ou Instrument destiné à trouver graphiquement l’heure du lever & du coucher d’un Astre, dont on connoît la déclinaison & l’instant du passage par le Méridien, Histoire de l'Académie Royale des Sciences, 1779, pp. 502—504
- ↑ «Астереометр». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
Գրականություն խմբագրել
- J.-M. Faddegon, Boizard de Guise, L'astéréomètre de Jeaurat, L'Astronomie, 1936, pp. 553–559